Điểm sáng từ vùng sản xuất tập trung
Những năm gần đây, Thanh Hóa đã hình thành và phát triển 121 vùng sản xuất nông nghiệp tập trung với diện tích gần 1.125 ha, bao gồm cây ăn quả, rau màu, lúa, chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản. Các vùng sản xuất này không chỉ tạo nền tảng cho sản xuất hàng hóa quy mô lớn mà còn thu hút nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia đầu tư, góp phần giải quyết việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn.
Sản phẩm ổi lê Quý Hương được chứng nhận VietGAP và được công nhận OCOP 3 sao. Ảnh: Thu Thủy.
Xuất phát từ các vùng sản xuất tập trung, toàn tỉnh hiện đã phát triển được 661 sản phẩm OCOP. Trong đó, hơn 60% là các sản phẩm thuộc nhóm thực phẩm, đồ uống - những mặt hàng thiết yếu có thể cung cấp thường xuyên cho thị trường tiêu dùng trong và ngoài tỉnh. Đáng chú ý, nhiều sản phẩm OCOP đã từng bước xây dựng được chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ bền vững, giúp chủ thể OCOP chủ động về nguồn nguyên liệu, ổn định chất lượng và mở rộng thị trường.
Xã Hà Long là một trong những địa phương tiêu biểu cho quá trình chuyển đổi sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa gắn với chuỗi liên kết. Trước đây, người dân Hà Long chủ yếu trồng lúa, mía, dứa - những cây trồng cho hiệu quả kinh tế không cao. Từ năm 2020, một số hộ dân mạnh dạn đưa giống ổi lê Quý Hương vào trồng thử nghiệm trên những vùng đất bạc màu. Kết quả vượt mong đợi: cây sinh trưởng tốt, ít sâu bệnh, cho thu hoạch sớm, giá bán ổn định.
Nhận thấy tiềm năng lớn, người dân đã mở rộng diện tích trồng ổi lê. Đến tháng 9/2021, Tổ hợp tác trồng ổi lê Quý Hương được thành lập; tiếp đó, tháng 4/2022, Hợp tác xã Dịch vụ - Thương mại Quý Hương Hà Long ra đời với 265 hộ tham gia, tổng diện tích gần 190 ha. Thông qua mô hình liên kết, các hộ được hướng dẫn kỹ thuật sản xuất an toàn, cấp mã số vùng trồng, áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật và ký kết hợp đồng tiêu thụ ổn định.
Nhờ sản xuất theo quy trình VietGAP, năm 2021 sản phẩm ổi lê Quý Hương được chứng nhận VietGAP; đến cuối năm 2022, sản phẩm được UBND tỉnh công nhận OCOP 3 sao. Đây là bước ngoặt quan trọng giúp ổi lê Hà Long tham gia chuỗi cung ứng nông sản sạch, từng bước tiếp cận hệ thống siêu thị, cửa hàng thực phẩm an toàn trên cả nước. Chuỗi liên kết chặt chẽ từ sản xuất đến tiêu thụ đã giúp giá trị kinh tế của cây ổi tăng cao, đời sống người dân ngày càng ổn định.
Chuỗi liên kết – “chìa khóa” nâng tầm giá trị OCOP
Không chỉ với cây ăn quả, nhiều chủ thể OCOP trên địa bàn tỉnh đã chú trọng xây dựng chuỗi liên kết gắn với tiêu chuẩn chất lượng và thị trường. Điển hình là Tổ hợp tác Thảo dược thiên nhiên Hương Quê ở xã miền núi Luận Thành. Từ những loại cây dược liệu bản địa như húng chanh, tía tô, sả, gừng, bồ kết… các sản phẩm siro, cao thảo dược, dầu gội, mỹ phẩm thiên nhiên đã ra đời và nhanh chóng được thị trường đón nhận.
Hai sản phẩm siro húng chanh và cao tía tô của Tổ hợp tác Thảo dược thiên nhiên Hương Quê đạt OCOP 3 sao. Ảnh: Thu Thủy.
Hương Quê đặc biệt quan tâm đến quy trình sản xuất an toàn, từ vùng nguyên liệu đến chế biến. Hiện tổ hợp tác đã liên kết với 24 hộ dân, xây dựng vùng trồng dược liệu 7-8 ha, cam kết thu mua ổn định với giá hợp lý. Nhờ đó, năm 2023, hai sản phẩm siro húng chanh và cao tía tô đạt OCOP 3 sao, doanh thu gần 2 tỷ đồng, tạo việc làm thường xuyên cho hàng chục lao động nữ địa phương.
Theo Tổ Quản lý Chương trình OCOP (Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh Thanh Hóa), hiện khoảng 65% chủ thể OCOP đã xây dựng được chuỗi liên kết sản xuất – tiêu thụ. Các sản phẩm tham gia chuỗi đều duy trì tốt chất lượng, bảo đảm doanh thu, lợi nhuận và tạo việc làm ổn định. Để nâng cao năng lực cạnh tranh, nhiều chủ thể đã chú trọng đăng ký mã số, mã vạch; đầu tư mẫu mã, bao bì; ứng dụng khoa học - công nghệ; truy xuất nguồn gốc và đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử.
Trong thời gian tới, tỉnh Thanh Hóa tiếp tục triển khai đồng bộ các chính sách hỗ trợ phát triển OCOP gắn với chuỗi liên kết. Trọng tâm là chuyển giao khoa học - công nghệ, áp dụng các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, HACCP, ISO; đẩy mạnh xúc tiến thương mại và chuyển đổi số trong toàn bộ chuỗi giá trị. Qua đó, không chỉ nâng cao giá trị nông sản mà còn tạo nền tảng vững chắc cho phát triển nông nghiệp bền vững, hiện đại.
