Sáng 3/6, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức họp tham vấn về dự thảo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với khí thải xe ô tô, xe mô tô, xe gắn máy, cùng lộ trình áp dụng trong những năm tới.
Ông Lê Hoài Nam, Phó Cục trưởng Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường thông tin, dự thảo mới nhất quy định: từ ngày 1/7/2027, xe mô tô và xe gắn máy sẽ phải thực hiện kiểm định khí thải định kỳ. Quy định này nhằm kiểm soát lượng phát thải từ hàng chục triệu phương tiện đang lưu thông, góp phần giảm ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn.
Ông Lê Hoài Nam, Phó Cục trưởng Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Ảnh: Khương Trung.
Thời điểm bắt đầu thực hiện kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông ở Việt Nam đó là từ ngày 1/72027 đối với TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh; từ 1/7/2028 đối với các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương còn lại; và từ ngày 1/7/20230 đối với các tỉnh, thành phố còn lại. Tùy theo tình hình thực tế, các tỉnh, thành phố này có thể quy định áp dụng thời hạn sớm hơn.
Đặc biệt, từ ngày 1/1/2030, toàn bộ xe ô tô, xe mô tô và xe gắn máy khi tham gia giao thông tại Hà Nội và TP HCM bắt buộc phải đạt tiêu chuẩn khí thải mức 2 trở lên. Các phương tiện không đáp ứng yêu cầu sẽ bị cấm lưu hành trong nội đô.
“Quy định này là điểm mới trong hai dự thảo về khí thải xe ô tô và xe máy. Mục tiêu chính là loại bỏ dần những phương tiện cũ nát, không đạt chuẩn, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và cải thiện chất lượng không khí,” ông Nam nhấn mạnh.
Không cấm xe cũ, chỉ cấm xe không đạt chuẩn
Làm rõ thêm về quy định “cấm xe cũ nát vào nội đô”, ông Trần Hoàng Phong, đại diện Cục Đăng kiểm, Bộ Xây dựng cho biết: “Dự thảo không giới hạn phương tiện theo năm sản xuất. Miễn là xe đạt chuẩn khí thải mức 2, dù đã qua sử dụng nhiều năm, vẫn có thể lưu hành tại nội thành".
Ông Trần Hoàng Phong, đại diện Cục Đăng kiểm, Bộ Xây dựng. Ảnh: Khương Trung.
Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ hiện đang đề xuất hai nội dung quan trọng: yêu cầu mức khí thải tối thiểu đối với phương tiện giao thông cơ giới và giới hạn phạm vi hoạt động của phương tiện dựa trên tiêu chuẩn khí thải đó. Theo đó, những xe không đạt chuẩn sẽ chỉ được phép lưu thông tại khu vực ngoại đô và bắt buộc phải được sửa chữa, bảo dưỡng để nâng cấp nếu muốn tiếp tục hoạt động tại khu vực trung tâm.
Hiện Cục Đăng kiểm Việt Nam đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Môi trường để xây dựng phương án kiểm định khí thải cho xe mô tô, xe gắn máy nhóm phương tiện lâu nay chưa bị kiểm soát về mặt phát thải.
Hà Nội và TP HCM có hơn 14 triệu xe máy
Theo số liệu từ Cục Giao thông, Hà Nội hiện có khoảng 5,6 triệu xe mô tô, xe gắn máy đăng ký, còn tại TP HCM là hơn 6 triệu xe. Nếu tính thêm phương tiện từ các khu vực mới sáp nhập, con số có thể lên tới 8,5 triệu xe. Đây là nguồn phát thải chính trong giao thông đô thị, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng không khí.
Trước khối lượng phương tiện khổng lồ như vậy, dự thảo đang đề xuất phân vùng áp dụng lộ trình kiểm soát khí thải theo địa phương. Mỗi địa phương có thể linh hoạt xây dựng phương án triển khai phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội và năng lực hạ tầng kỹ thuật. “Tính khả thi của chính sách sẽ phụ thuộc vào cách tiếp cận đặc thù của từng vùng", ông Phong nhận định.
Xe máy, xe mô tô hoạt động tại Hà Nội, TP HCM phải kiểm định khí thải từ 1/7/2027. Từ 1/1/2030 phải đạt Mức 2 mới được lưu hành ở hai địa phương này. Ảnh: NH.
Phát triển hệ thống kiểm định đạt chuẩn
Với xe mô tô, xe gắn máy, các cơ sở kiểm định khí thải trong tương lai sẽ phải đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia do Bộ Xây dựng ban hành. Đồng thời, đội ngũ đăng kiểm viên cần được đào tạo bài bản, hệ thống thiết bị phải đảm bảo độ chính xác và ổn định cao.
“Về pháp lý, chúng ta đã có đầy đủ các quy định. Vấn đề quan trọng hiện nay là huy động được các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư xây dựng hệ thống kiểm định đạt chuẩn, từ đó đảm bảo hiệu quả kiểm soát khí thải trong thực tế", đại diện Cục Đăng kiểm nhấn mạnh.
Dự thảo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải xe cơ giới đang tiếp tục được hoàn thiện, lấy ý kiến rộng rãi từ các bên liên quan trước khi trình cấp có thẩm quyền ban hành chính thức.
