Một tuyến kênh lấy nước từ hồ Cần Đơn, Bình Phước. Ảnh: Trần Trung.
Theo Viện Quy hoạch Thủy lợi Miền Nam, tổng lượng mưa trung bình toàn khu vực Đông Nam bộ từ đầu năm đến ngày 10/06/2020 khoảng 297 mm, thấp hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN) cùng kỳ.
Đến thời điểm hiện tại, dung tích trữ trung bình các hồ chứa ở Đông Nam bộ còn lại khoảng 37% dung tích thiết kế (DTTK). Dung tích trữ trung bình cao nhất tại Bình Phước (đạt 69% DTTK). Tiếp đó là Bình Dương (46%), Tây Ninh (40%), Đồng Nai (19%). Dung tích trữ trung bình thấp nhất tại Bà Rịa-Vũng Tàu (10%).
Một số hồ chứa thủy lợi có dung tích trữ thấp dưới 30% DTKK như: Hồ Tà Thiết (21,02%), hồ Suối Ông (13,74%) thuộc tỉnh Bình Phước. Hồ Sông Ray (6,24%), hồ Tầm Bó (17,79%), hồ Đá Bàng (10,51%), hồ Lồ Ô (15,35%), hồ Suối Giàu (7,31%) thuộc tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Hồ Suối Vọng (12,50%), hồ Gia Ui (12,69%), hồ Núi Le (28,24%), hồ Sông Mây (1,27%), hồ Cầu Mới Tuyến V (26,89%), hồ Cầu Mới Tuyến VI (15,72%) và hồ Đa Tôn (17,58%) thuộc tỉnh Đồng Nai.
Hiện tại, khu vực Đông Nam bộ đã bắt đầu mùa mưa, trong tuần từ 04/06-10/06/2020, có mưa nhỏ đến mưa vừa (phổ biến 30-70 mm), rải rác vài nơi có mưa to. Lượng mưa từ đầu mùa mưa đến nay đã bổ sung thêm lượng nước cho sản xuất nông nghiệp, nhất là các khu vực sản xuất nằm ngoài khu tưới công trình thủy lợi.
Hồi đầu tháng 4, Đông Nam bộ đã đã có 1.011 ha cây trồng bị ảnh hưởng của hạn hán, thiếu nước (Bình Phước 693 ha, Đồng Nai 210 ha, Bà Rịa - Vũng Tàu 108 ha). Các diện tích nói trên đã có nước nhờ những cơn mưa cuối tháng 5, đầu tháng 6 ở Đông Nam bộ.
Trong thời gian tới, thông tin dự báo cho thấy, từ tháng 6-9/2020, tổng lượng mưa phổ biến ở mức xấp xỉ so với TBNN cùng thời kỳ. Sang tháng 10/2020, tổng lượng mưa cao hơn từ 15-30% so với TBNN. Tháng 11/2020, khu vực có tổng lượng mưa cao hơn từ 20-40% so với TBNN. Lượng mưa trong mùa mưa sẽ bổ sung nguồn nước cho sản xuất vụ Hè Thu, vụ Mùa 2020, sẽ không xảy ra tình trạng hạn hán, thiếu nước trong khu vực.
Theo Cục Trồng trọt, trong vụ Hè Thu 2020, khu vực Đông Nam bộ sẽ gieo sạ 88,5 ngàn ha lúa; trong vụ Mùa 2020, diện tích gieo sạ là 101,5 ngàn ha lúa.
Để bảo đảm cấp nước cho sản xuất nông nghiệp vụ Hè Thu 2020, Viện Quy hoạch Thủy lợi Miền Nam kiến nghị các khu vực có công trình thủy lợi (CTTL), cần tận dụng tối đa nguồn nước tự nhiên còn lại từ ao, hồ, sông suối, kênh rạch để cung cấp cho sản xuất đầu vụ Hè Thu, tiết kiệm nguồn nước từ các hồ chứa thủy lợi để dành cung cấp cho cả vụ Hè Thu, vụ Mùa.
Các vùng ngoài phạm vi cấp nước của các CTTL cần theo dõi chặt chẽ tình hình thời tiết, nguồn nước để thực hiện kế hoạch gieo trồng, giảm thiểu thiệt hại khi nguồn nước không đảm bảo, chỉ xuống giống khi mùa mưa bắt đầu. Tranh thủ bơm, tát, trữ nước dự trữ khi có điều kiện về nguồn nước.
Duy tu, sửa chữa công trình phục vụ phòng, chống hạn mặn. Nạo vét một số trục kênh chính, ưu tiên đầu tư nạo vét hệ thống thủy lợi nội đồng củng cố bờ bao ngăn mặn, trữ ngọt, sửa chữa các cống, bọng, điều tiết nước... để tăng khả năng trữ nước ngọt và giữ kín nước, giảm tổn thất rò rỉ, trữ nước trên hệ thống kênh rạch nội đồng chống hạn, đảm bảo cấp nước sinh hoạt và phục phục vụ sản xuất.
Xây dựng phương án phòng, chống úng, ngập, đề phòng ngập úng cục bộ do mưa lớn, bảo đảm chủ động ứng phó, bảo vệ sản xuất sản xuất nông nghiệp đặc biệt đối với những diện tích mới gieo sạ.
Bố trí cơ cấu cây trồng vụ Hè Thu hợp lý để phát huy hiệu quả của nguồn nước theo chỉ đạo, hướng dẫn của cơ quan chuyên ngành. Tăng cường công tác tuyên truyền, thường xuyên thông báo tình hình thời tiết, nguồn nước để điều chỉnh kế hoạch sản xuất phù hợp.
