Khi giấc mơ về những ngôi nhà kiên cố thành hiện thực

Từ những đêm chui gầm bàn tránh bão

Về thôn Nghĩa Dũng, xã Lâm Giang, tỉnh Lào Cai những ngày này, không khí dường như tươi vui hơn bởi sự hiện diện của những ngôi nhà xây mới khang trang, còn thơm mùi vôi vữa. Đó là thành quả từ sự chung tay của Nhà nước và nỗ lực không ngừng của mỗi hộ dân.

Trong ngôi nhà mới kiên cố gồm 4 phòng ngủ, phòng khách và bếp rộng rãi, bà Nguyễn Thị Toán không giấu được niềm xúc động khi nhớ lại những ngày tháng cũ khi gia đình bà sống trong căn nhà gỗ tạm bợ, xuống cấp trầm trọng.

"Ngày mưa gió khổ lắm, có đêm mưa to hắt vào ướt hết, không còn chỗ nằm. Mỗi lần giông lốc sợ nhà đổ, mấy bà cháu phải chui xuống gầm bàn vì lo sợ nhà đổ", bà Toán kể lại.

Cái nghèo, cái khó cứ đeo bám khi đất canh tác ít, con cái phải đi làm ăn xa. Ước mơ về một ngôi nhà lành lặn tưởng chừng quá xa vời. Thế rồi, chủ trương hỗ trợ xóa nhà tạm của tỉnh Lào Cai với mức hỗ trợ 60 triệu đồng/hộ như chiếc phao cứu sinh kịp thời.

Từ số tiền hỗ trợ "làm vốn" ấy, bà Toán đã thuyết phục các con vay mượn thêm, gom góp tiền tích lũy để xây dựng cơ ngơi đàng hoàng. Ngôi nhà hoàn thành không chỉ là nơi che mưa nắng mà còn là điểm tựa tinh thần. "Bây giờ ở nhà kiên cố, tôi phấn khởi và yên tâm lắm. Các con đi làm xa cũng không phải lo nơm nớp cho mẹ và các cháu ở nhà mỗi khi trời trở gió nữa," bà Toán cười rạng rỡ.

Cách đó không xa, câu chuyện của gia đình bà Đỗ Thị Quý (hơn 80 tuổi, thôn Nghĩa Dũng) cũng là một minh chứng cho nghị lực vượt khó. Căn nhà gỗ ba gian cũ nát, chật chội từng là nơi sinh sống của gia đình 8 người.

Khi được Nhà nước hỗ trợ 60 triệu đồng, bà Quý đã quyết định dùng thêm số tiền bà dành dụm từ việc nuôi bán trâu hàng chục năm qua.

"Tiền tôi toàn để dành thôi, bán trâu xong là giữ lại. Giờ có Nhà nước hỗ trợ thêm, mình dồn vào làm một thể", bà Quý chia sẻ.

Khởi công từ tháng 2, đến nay ngôi nhà rộng gần 100 m2 của bà Quý đã cơ bản hoàn thành. Ở cái tuổi gần đất xa trời, nay được sống trong ngôi nhà khang trang, bà Quý bảo thấy lòng thoải mái hẳn, tuổi già vì thế mà cũng an yên hơn.

Đến hành trình tự nguyện xin thoát nghèo

Điều đáng quý nhất trong công cuộc xóa nhà tạm ở Lâm Giang không chỉ ở những ngôi nhà khang trang, mà là sự chuyển biến mạnh mẽ trong tư duy của người dân. Có an cư mới lạc nghiệp, những ngôi nhà mới đã trở thành động lực để họ tự trọng, tự tin vươn lên.

Câu chuyện của bà Nguyễn Thị Toán là một ví dụ điển hình. Năm nay, khi ngôi nhà mới hoàn thành, bà đã chủ động xin ra khỏi danh sách hộ cận nghèo.

Bà Toán bộc bạch: "Làm được cái nhà lên như thế này là yên tâm rồi. Nếu năm nay có bình xét nhà bà vào hộ nghèo hay cận nghèo, bà cũng xin ra, bà không nhận nữa. Ngày xưa nhà lụp xụp thì còn nhận, chứ giờ nhà cửa đàng hoàng rồi, mình phải tự trọng chứ".

Tinh thần ấy đang lan tỏa, trở thành nét đẹp văn hóa mới trong đời sống người dân Lâm Giang. Nó cho thấy chính sách hỗ trợ của Nhà nước không tạo ra tâm lý ỷ lại, mà ngược lại, trở thành đòn bẩy kích thích sự nỗ lực tự thân của người dân.

Ông Khổng Văn Hậu, Phó Chủ tịch UBND xã Lâm Giang cho biết, xác định xóa nhà tạm, nhà dột nát là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, xã đã thành lập Ban chỉ đạo, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên, phối hợp chặt chẽ với các thôn để rà soát đối tượng thụ hưởng.

"Việc rà soát được thực hiện kỹ lưỡng, đảm bảo đúng đối tượng là hộ nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách. Tuy nhiên, cái khó là làm sao để các hộ không đủ điều kiện đối ứng cũng quyết tâm làm nhà. Chúng tôi đã vận động các nguồn lực xã hội hóa, sự hỗ trợ từ dòng họ. Đồng thời chỉ đạo các tổ vay vốn, Quỹ tín dụng nhân dân tạo điều kiện tối đa cho bà con vay vốn ưu đãi để làm nhà", ông Hậu chia sẻ.

Nhờ sự vào cuộc quyết liệt, trong năm 2025 xã Lâm Giang đã hoàn thành 50 căn nhà, trong đó có 49 căn xây mới, 1 căn sửa chữa. Các ngôi nhà đều đảm bảo tiêu chuẩn "3 cứng" (nền cứng, khung cứng, mái cứng), diện tích vượt chuẩn quy định, đảm bảo sinh hoạt lâu dài.

Theo ông Khổng Văn Hậu, qua rà soát sơ bộ, trên địa bàn xã vẫn còn khoảng 50-70 căn nhà dột nát cần được hỗ trợ.

Số lượng này tập trung chủ yếu ở các thôn vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số như Làng Đam, Bùn Dạo, Nghĩa Giang... nơi sinh sống của đồng bào người Dao, người Mông. Đây là những khu vực đời sống kinh tế còn rất nhiều khó khăn, khả năng đối ứng vốn của người dân rất thấp.

Trong những năm tiếp theo, địa phương sẽ tiếp tục bám sát kế hoạch của tỉnh. Khi có nguồn lực phân bổ, xã sẽ vận động nhân dân làm quyết liệt, quyết tâm xóa bằng hết nhà dột nát, không để ai bị bỏ lại phía sau.