Hỗ trợ đất đai giúp đồng bào thiểu số đẩy nhanh tốc độ giảm nghèo

Việc thực hiện chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk trong thời gian qua đã từng bước giúp người dân cải thiện cuộc sống, ổn định sản xuất, góp phần đẩy nhanh tốc độ giảm nghèo vùng dân tộc thiểu số và miền núi, vùng đặc biệt khó khăn trên địa bàn tỉnh.

Phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường đã có cuộc trao đổi với ông Lê Ngọc Vinh, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đắk Lắk về kết quả thực hiện chính sách thiết thực và nhân văn này.

Xin ông cho biết việc thực hiện chính sách hỗ trợ đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk giai đoạn 2021 - 2025 đã đạt kết quả như thế nào?

Thực hiện Nghị quyết số 88/2019/QH14 ngày 18/11/2019 và Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19/6/2020 của Quốc hội; Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ, trong giai đoạn 2021 - 2025, chính sách hỗ trợ đất ở, nhà ở, đất sản xuất được tích hợp vào Dự án 1 Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030. Trong đó, giai đoạn I từ năm 2021 - 2025, tỉnh Đắk Lắk đã thực hiện  hỗ trợ đất ở cho 53 hộ (hỗ trợ bằng tiền để người dân tự chuyển nhượng quyền sử dụng đất); hỗ trợ nhà ở cho 1.717 hộ.

Trước đó, từ năm 2002 đến năm 2020, tỉnh đã thực hiện hỗ trợ về đất cho 29.237 hộ đồng bào dân tộc thiểu số với diện tích 8.149,3 ha. Trong đó, đã giải quyết hỗ trợ đất ở cho 11.854 hộ đồng bào dân tộc thiểu số, với diện tích 393 ha; hỗ trợ đất sản xuất cho 17.383 hộ đồng bào dân tộc thiểu số với tổng diện tích 7.756,3 ha.

Theo ông, chính sách hỗ trợ về đất đai trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đã phát huy tác dụng như thế nào trong việc giúp đồng bào dân tộc thiểu số xóa đói giảm nghèo, ổn định cuộc sống?

Kế thừa những thành công và bài học kinh nghiệm trong quá trình triển khai thực hiện Chương trình 132, Chương trình 134, Chương trình 1592; Quyết định số 755/QĐ-TTg và Quyết định số 2085/QĐ-TTg, ngay sau khi Quyết định số 1719/QĐ-TTg được ban hành, UBND tỉnh Đắk Lắk đã triển khai nhiều văn bản chỉ đạo, giao trách nhiệm cụ thể cho các sở, ngành của tỉnh, các cấp chính quyền địa phương tiến hành rà soát đối tượng, xác định nhu cầu và nội dung hỗ trợ để xây dựng kế hoạch thực hiện của Chương trình mục tiêu quốc gia 1719 đảm bảo hiệu quả, phù hợp với tình hình thực tế của mỗi địa phương.

Có thể khẳng định, việc thực hiện chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo trong thời gian qua đã từng bước giúp người dân cải thiện cuộc sống, ổn định sản xuất, góp phần đẩy nhanh tốc độ giảm nghèo vùng dân tộc thiểu số và miền núi, vùng đặc biệt khó khăn trên địa bàn tỉnh.

Nghị quyết số 28/2024/NQ-HĐND ngày 6/12/2024 của HĐND tỉnh Đắk Lắk quy định chính sách hỗ trợ đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đi vào cuộc sống đã tạo sự chuyển biến như thế nào, thưa ông?

Thực hiện Nghị quyết số 28/2024/NQ-HĐND ngày 6/12/2024 của HĐND tỉnh, Sở Dân tộc và Tôn giáo đã phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị các địa phương nghiên cứu, bổ sung phương án sử dụng đất để đảm bảo thực hiện chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số vào Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021 - 2030 của các địa phương và phương án sử dụng đất có nguồn gốc thu hồi từ các nông, lâm trường trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên các địa phương chưa bố trí được quỹ đất để thực hiện chính sách theo quy định.

Theo ông, việc thực hiện chính sách hỗ trợ đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk hiện nay đang gặp những khó khăn gì?

Hiện tại, hầu hết các địa phương không còn quỹ đất để thực hiện chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất. Một số địa phương còn quỹ đất nhưng khi tiến hành thu hồi đất, đất đã bị các hộ dân xâm chiếm, canh tác trái phép từ lâu. Quy trình chuyển mục đích sử dụng đất nông, lâm trường giao về địa phương quản lý, đặc biệt là rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng rất phức tạp, gặp nhiều khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện, đến nay vẫn chưa giải quyết được.

Mặt khác, việc cấp đất cho đồng bào dân tộc thiểu số là thực hiện chính sách an sinh xã hội nhưng phải thực hiện các quy định như dự án đầu tư phát triển kinh tế - xã hội. Cụ thể: phải đánh giá hiện trạng rừng, đánh giá tác động môi trường, phải trồng lại rừng thay thế... gây khó khăn, trở ngại cho các địa phương trong quá trình rà soát quỹ đất để thực hiện chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất.

Sở Dân tộc và Tôn giáo có kiến nghị gì nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách nhân văn này?

Chúng tôi đề nghị các bộ, ngành Trung ương xem xét, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất có nguồn gốc từ đất rừng (kể cả rừng phòng hộ) để thực hiện chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất. Đồng thời, xem xét tăng mức hỗ trợ từ ngân sách Trung ương để đảm bảo khả năng triển khai thực hiện khi chính sách được ban hành.

Đề nghị cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm hơn nữa đến công tác chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất với tinh thần quyết liệt, sâu sát; làm tốt công tác phối kết hợp giữa các ngành, các cấp; kịp thời đôn đốc triển khai thực hiện; thường xuyên kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện và tháo gỡ những khó khăn vướng mắc ở cơ sở; tạo điều kiện cho các địa phương chủ động triển khai thực hiện.

Ngoài ra, đề nghị UBND các xã, phường rà soát quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của địa phương để bố trí quỹ đất để thực hiện chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương và các quy định hiện hành.

Xin trân trọng cảm ơn ông!