Trước dự báo bão số 12 (cơn bão Fengshen) sẽ gây mưa lớn tại khu vực TP. Huế, trong đó có lưu vực hồ Tả Trạch, Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng Thủy lợi 5 (Ban 5), đơn vị trực tiếp quản lý, vận hành hồ, xác định nhiệm vụ hàng đầu là bảo đảm an toàn công trình, hồ chứa cũng như tính mạng và tài sản của Nhà nước và nhân dân vùng hạ du. Vì vậy, mọi phương án, giải pháp ứng phó đã được chuẩn bị kỹ lưỡng, sẵn sàng cho các tình huống phức tạp nhất có thể xảy ra.
TP. Huế ngập sâu trong đợt mưa lũ lịch sử. Ảnh: Nguyễn Trọng.
Từ ngày 15-30/10, lưu vực hồ Tả Trạch đã trải qua các đợt mưa lớn liên tiếp. Trước mỗi đợt mưa, Ban 5 thường xuyên cập nhật số liệu dự báo từ các cơ quan khí tượng, đồng thời chủ động hạ thấp mực nước hồ xuống mức đón lũ. Đến 16 giờ ngày 14/10, mực nước hồ đã được điều chỉnh về cao trình +27,72 m, tạo thêm gần 300 triệu m3 dung tích phòng lũ, góp phần giảm áp lực dòng chảy và đảm bảo an toàn cho hạ du.
Do ảnh hưởng của mưa lũ diện rộng, một trận lũ đặc biệt lớn đã xuất hiện trên sông Hương, lũ lớn trên các sông Vu Gia - Thu Bồn và Trà Khúc. Trong khi đó, các sông Thạch Hãn, Hiếu… cũng ghi nhận mức lũ dao động từ báo động 1 đến báo động 3.
Đặc biệt, từ đêm 25/10 đến ngày 29/10, lưu vực hồ Tả Trạch ghi nhận mưa rất lớn, có nơi mưa đặc biệt to. Tổng lượng mưa đo được trong giai đoạn này dao động từ 654,0 mm đến 1.942,2 mm tại các trạm trong lưu vực, khiến lưu lượng nước về hồ tăng nhanh, kéo dài trong nhiều giờ với cường độ và tổng lượng mưa đặc biệt lớn.
Tổng cộng trong khoảng 756 triệu m3 nước đợt lũ này, hồ Tả Trạch đã giữ lại được 297 triệu m3, tương đương 39% lượng lũ. Ảnh minh họa: CTV.
Trong đợt mưa lũ từ ngày 21-24/10, lượng mưa trên lưu vực hồ Tả Trạch dao động từ 148-337 mm. Trong thời gian này, hồ đã được vận hành an toàn và hiệu quả. Tổng lượng nước lũ đổ về hồ khoảng 113 triệu m3 nhưng chỉ có 78 triệu m3 được xả xuống hạ du. Như vậy, hồ đã giữ lại khoảng 35 triệu m3 nước, tương đương 31% tổng lượng lũ, giúp giảm áp lực cho vùng hạ lưu sông Hương.
Sang đợt lũ từ ngày 25-29/10, tình hình thời tiết trở nên phức tạp hơn khi lượng mưa trên lưu vực tăng mạnh, phổ biến từ 683 đến 1.808 mm, khiến dòng nước đổ về hồ Tả Trạch tăng nhanh từ tối 26/10 và đạt đỉnh vào lúc 5 giờ sáng ngày 27/10, với lưu lượng lên tới 6.921 m3/s, tương đương hàng nghìn m3 nước tràn vào hồ chỉ trong một giây.
Để bảo đảm an toàn cho hồ và hạ du, đơn vị vận hành đã chủ động mở các cửa xả, điều tiết lưu lượng lớn nhất 3.550 m3/s vào chiều 27/10. Đến tối cùng ngày, khi mưa bắt đầu giảm, hồ tiếp tục hạ dần mức xả để giữ nước và cắt giảm lượng lũ đổ xuống hạ du.
Tổng cộng trong khoảng 756 triệu m3 nước đợt lũ này, hồ Tả Trạch đã giữ lại được 297 triệu m3, tương đương 39% lượng lũ, góp phần giảm đáng kể nguy cơ ngập sâu cho TP. Huế và vùng ven sông.
Nếu tính cả hai đợt lũ, cùng với các hồ thủy điện khác trong hệ thống sông Hương, khả năng cắt lũ càng thể hiện rõ rệt. Theo đó, hồ Bình Điền giữ lại được 87 triệu m3 (chiếm 14% lượng lũ về hồ), còn hồ Hương Điền giữ 85 triệu m3 (chiếm 14%). Tổng cộng, ba hồ lớn trên sông Hương đã giúp cắt giảm khoảng 572 triệu m3 nước, qua đó làm hạ mực nước đỉnh lũ tại trạm thủy văn Kim Long khoảng 0,75m, một con số đủ để giảm thiểu đáng kể thiệt hại cho vùng hạ lưu.
Đến sáng 30/10, mực nước hồ Tả Trạch ở cao trình 45,89 m, cao hơn mực nước dâng bình thường 0,89 m. Lượng nước trữ trong hồ đạt 442,8 triệu m3, tương đương 69% dung tích thiết kế và khoảng 105% so với mực nước vận hành bình thường.
Lúc này, lượng nước về hồ còn khoảng 541 m3/s, lượng xả ra là 838 m3/s. Mực nước sông Hương tại Kim Long xấp xỉ mức báo động 3 nhưng đang có xu hướng giảm dần, cho thấy tình hình lũ lụt cơ bản đã được kiểm soát.
