Năm 2024, huyện miền núi A Lưới (cũ) được Thủ tướng Chính phủ công nhận thoát nghèo sớm hơn một năm so với kế hoạch, ngoài sự nỗ lực của người dân, chính quyền thì kết quả này có sự đóng góp quan trọng của các già làng tại địa phương.
Năm nay 78 tuổi, già làng Nguyễn Hoài Nam (xã A Lưới 5) vẫn còn khá minh mẫn. Là người có uy tín, ông luôn được bà con yêu quý, tin tưởng và xem như chỗ dựa vững chắc cả về tinh thần lẫn đời sống.
Già làng Nguyễn Hoài Nam (ảnh) luôn vận động, khuyến khích bà con tận dụng lợi thế tại địa phương như đất đai, nông nghiệp… để phát triển kinh tế, từng bước thoát nghèo. Ảnh: Dinh Văn.
Già làng Nam nói rằng, nhiều năm trước đây, tỷ lệ hộ nghèo của xã rất cao. Dù đất đai rộng, diện tích rừng lớn nhưng đời sống bà con thiếu thốn, nhiều hoàn cảnh “cơm không đủ ăn, áo không có mặc”. Với suy nghĩ phải làm gì đó để thay đổi cuộc sống cho dân làng, già làng Nam đi từng nhà vận động, tìm hiểu, khuyến khích bà con tận dụng lợi thế tại địa phương để trồng thêm cây dược liệu, chăn nuôi và bảo vệ rừng gắn với sinh kế bền vững. Dần dần, nhiều gia đình mạnh dạn làm theo, có thu nhập ổn định hơn, xây dựng được nhà cửa kiên cố.
Già Nam cũng là nhân tố quan trọng trong việc khuyến khích người dân bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống. Mỗi dịp lễ hội, ông đều hướng dẫn bà con tổ chức các nghi thức truyền thống, nhắc nhở con cháu giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.
“Giờ đây, nhiều hộ đã thoát nghèo và vươn lên làm giàu, tôi cảm thấy rất vui. Chỉ mong sao con cháu giữ được tinh thần đoàn kết, chăm chỉ làm ăn và gìn giữ những gì tốt đẹp nhất của bản làng mình. Đó mới là điều khiến tôi yên tâm nhất khi tuổi đã cao”, già Nam thổ lộ.
Bằng uy tín, tấm lòng với cộng đồng, những già làng ở A Lưới (TP Huế) âm thầm tiếp sức, hun đúc ý chí vươn lên để giúp bà con giảm nghèo bền vững. Ảnh: Dinh Văn.
Cũng như già Nam, tại xã A Lưới 1 có già làng Hồ Xuân Tích (66 tuổi), người luôn nhiệt tình vận động bà con tham gia các mô hình phát triển kinh tế hiệu quả, đồng thời hướng dẫn cách liên kết tiêu thụ sản phẩm. Nhờ vậy, nhiều hộ gia đình thoát nghèo.
“Tôi luôn tuyên truyền, vận động bà con tự lực tự cường, phát triển kinh tế để xóa đói giảm nghèo thông qua thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt là phải xóa được nhà tạm. Nhiều hộ đã tiết kiệm tiền để xây nhà cửa kiên cố. An cư thì mới lạc nghiệp, xóa nhà tạm rồi, bà con yên tâm và phấn đấu sản xuất, phát triển kinh tế. Tôi rất vui”, già Tích chia sẻ.
Năm 2022, phong trào “Dòng họ, làng, bản không có hộ nghèo” đã được TP Huế phát động, nhằm phát huy vai trò, trách nhiệm của các dòng họ, dòng tộc, làng, bản, nhất là vai trò của các già làng, trưởng bản, trưởng thôn, trưởng họ, người có uy tín trong cộng đồng gương mẫu, đi đầu thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước về công tác giảm nghèo bền vững. Từ đó đến nay, phong trào này đã phát huy hiệu quả tốt, đặc biệt là tại vùng cao A Lưới.
Nhiều hộ dân ở A Lưới sau khi được các già làng, người có uy tín động viên, chỉ dẫn đã tạo nên các mô hình sinh kế, thoát nghèo bền vững. Có thể kể đến như mô hình chăn nuôi của anh Hồ Văn Lưu với 400 con gà thương phẩm, gần 30 con bò thịt và lợn, thu lãi 120 triệu đồng/năm. Chị Hồ Thị Sa với mô hình nuôi hơn 100 con bò sinh sản và trồng hàng chục hecta rừng, thu nhập hơn 1 tỷ đồng/năm. Hay, bà Hoàng Thị Khén làm chổi đót và trồng nấm, thu nhập trên 200 triệu đồng/năm.
Các già làng ở A Lưới không chỉ tuyên truyền chính sách mà còn góp phần động viên, khơi dậy ý thức tự lực trong đồng bào dân tộc thiểu số, từ đó tạo ra động lực giảm nghèo vững chắc. Ảnh: Dinh Văn.
Theo ông Nguyễn Văn Hải, Chủ tịch UBND A Lưới 1, các già làng, người có uy tín là cầu nối giúp bà con hiểu và tin tưởng các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, từ đó giúp bà con vượt qua khó khăn. Xã hiện có 19 già làng, độ tuổi bình quân 75 tuổi trở lên. Các già làng đã giúp người dân phát triển mô hình chăn nuôi gia súc (trâu, bò), giúp hộ nghèo trồng rừng kinh tế, ngoài ra còn giáo dục, định hướng cho hộ nghèo thoát nghèo bền vững, bỏ dần các phòng tục tập quán lạc hậu, tốn kém. Đến nay, toàn xã đã giảm từ 1.577 hộ nghèo (55,95%) xuống còn 603 hộ nghèo (17,96%).
“Sự tận tụy và tin cậy của các già làng, người có uy tín là nguồn động viên lớn giúp bà con thêm vững vàng, kiên trì phấn đấu phát triển kinh tế và xây dựng bản làng ấm no. Các ông không chỉ tuyên truyền chính sách mà còn góp phần động viên, khơi dậy ý thức tự lực trong đồng bào dân tộc thiểu số, từ đó tạo ra động lực giảm nghèo vững chắc”, ông Hải khẳng định.
Có thể nói, trong hành trình xóa đói, giảm nghèo nơi vùng cao, vùng sâu, không ai hiểu dân bằng già làng, không ai nói để dân nghe hơn người có uy tín. Họ không chỉ là “cây đại thụ” giữa buôn làng, mà còn là nhịp cầu nối vững chắc giữa chính quyền và người dân, giữa chính sách và cuộc sống.
Từ 1/7/2025, huyện A Lưới (cũ) được chia thành 5 xã, nơi đây giáp biên giới với nước bạn Lào, có đến 80% là đồng bào dân tộc thiểu số người Pa Cô, Tà Ôi, Cơ Tu, Pa Hy sinh sống. Theo thống kê, khu vực A Lưới có hơn 60 già làng, trưởng bản, người có uy tín.
