Đá bóng trách nhiệm
Sau khi Báo Nông nghiệp và Môi trường đăng tải bài viết “Bất thường đường đi của rác thải xây dựng tại Đà Nẵng”, đại diện nhà thầu Coteccons tại Dự án Trung tâm Cao ốc Phức hợp Nguyễn Kim cho biết “không nắm được” sự việc và sẽ kiểm tra lại. Trong khi đó, đơn vị vận chuyển tại dự án này là Công ty TNHH Tổng hợp Nghị Tâm lại viện nhiều lý do nhằm hợp thức hóa quy trình đổ trộm rác thải.
Hàng loạt xe tải đua nhau ăn rác tại các dự án lớn tại TP. Đà Năng rồi đổ trộm ra môi trường mà không bị xử lý. Videos: Quán Dũng.
Từ phản ánh của người dân về tình trạng xe tải ra vào suốt ngày đêm tại một số bãi đất trống, đất nông nghiệp, dự án chậm tiến độ trên địa bàn TP. Đà Nẵng, phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường đã tiến hành điều tra, theo dõi trong nhiều ngày. Kết quả ghi nhận cho thấy hàng chục xe tải, mang biển số Đà Nẵng liên tục di chuyển từ các công trình lớn như Trung tâm Cao ốc Phức hợp Nguyễn Kim, Khu chung cư cao tầng Tuyên Sơn, Chung cư FPT Plaza 4 và một dự án chung cư trên đường Trần Hưng Đạo đến các điểm tập kết không phép tại đường Đà Sơn 2 (phường Hòa Khánh), khu vực gần sân vận động Hòa Xuân (phường Hòa Xuân) và một số địa bàn như phường Hải Vân, An Khê, xã Bà Nà.
Tại các bãi đất trống, chất thải xây dựng, thùng sơn, ni lông, bóng đèn huỳnh quang, vải ngấm dầu… chỉ được phân loại sơ sài rồi san gạt trực tiếp xuống nền đất. Phóng viên còn thu thập nhiều hình ảnh, bằng chứng cho thấy các xe tải hoạt động đều đặn suốt ngày đem. Mỗi ngày có hàng chục chuyến rác thải xây dựng được “thủ tiêu” bằng hình thức chôn lấp trái phép, hoàn toàn không qua xử lý theo quy định về môi trường.
Cần làm rõ trách nhiệm của các nhà thầu, đơn vi vận chuyển, xử lý rác thải. Ảnh: Quán Dũng.
Trao đổi với ông Nguyễn Văn Tài, Chỉ huy trưởng Dự án Trung tâm Cao ốc Phức hợp Nguyễn Kim cho rằng bản thân không nắm được hoạt động vận chuyển, xử lý rác thải và đề nghị phóng viên làm việc trực tiếp với đơn vị vận chuyển. Một chỉ huy trưởng khác tại dự án chung cư trên đường Trần Hưng Đạo cũng thừa nhận không nắm rõ tình hình vì vừa mới tiếp nhận dự án từ ngày 20/10 nên cần rà soát lại. Tuy nhiên, sau nhiều lần phóng viên liên hệ lại với các nhà thầu thi công dự án để làm rõ và cung cấp hồ sơ liên quan đến việc vận chuyển, xử lý rác thải không đúng nơi quy định thì đều không nhận được phản hồi.
Một điều bất thường, sau khi phóng viên trao đổi với nhà nhà thầu thi công dù trả lời không nắm được sự việc nhưng chưa đầy một giờ đồng hồ, phóng viên nhận được cuộc điện thoại từ số 0905. 053. 8xx tự xưng là đại diện Công ty TNHH Tổng hợp Nghị Tâm, đơn vị vận chuyển, xử lý chất thải xây dựng tại Dự án Trung tâm Cao ốc Phức hợp Nguyễn Kim chia sẻ rằng Công ty lập ra chỉ là hình thức, đơn vị chỉ là hợp tác xã đứng ra làm, ai có xe thì góp lại để chạy. Người này thừa nhận lưu lượng rác thải lớn nên “không có bãi nào chứa nổi”. Trước đây đơn vị cũng từng chở về khu vực gần Sân vận động Hòa Xuân, nhưng do đoạn đường nhiều đèn đỏ nên vận chuyển “không hiệu quả”, do đó chuyển hướng đổ vào những bãi đất trống và bãi rác tự phát trên đường Đà Sơn 2.
Theo tìm hiểu của phóng viên, tại các dự án do nhà thầu Coteccons làm tổng thầu trên địa bàn TP. Đà Nẵng, đơn vị vận chuyển, xử lý rác thải xây dựng là Công ty TNHH Tổng hợp Nghị Tâm. Đối với các dự án do Central làm tổng thầu, đơn vị phụ trách là Công ty TNHH Vệ sinh Môi trường và Xây dựng Đà Nẵng. Sau khi ký hợp đồng nguyên tắc với nhà thầu, các đơn vị vận chuyển bắt buộc phải ký thêm hợp đồng bãi đổ với một đơn vị đủ chức năng xử lý và phải chuyển rác đúng về bãi của đơn vị xử lý theo quy định nhưng dương như các đơn vị vận chuyển, xử lý rác này đều có một điểm chung là đổ trộm tại các khu đất nông nghiệp, đất dự án, ven đường nhằm tiết kiệm chi phí.
Cần làm rõ trách nhiệm của các đơn vị liên quan
Trao đổi với phóng viên, ông Mai Xuân Phước, Giám đốc Xí nghiệp Quản lý bãi và Xử lý chất thải Khánh Sơn cho biết đơn vị chỉ thực hiện vận hành và xử lý rác trong phạm vi bãi. Toàn bộ nhiệm vụ kiểm soát đầu vào, quản lý cổng, bảo vệ, ghi nhận xe ra vào đều do Sở Nông nghiệp và Môi trường phụ trách. “Bọn tôi chỉ vận hành xử lý thôi, quản lý cổng vào là của Sở. Chúng tôi cũng không có số liệu hay danh sách xe ra vào”, ông Phước khẳng định.
Khi phóng viên đặt vấn đề về việc nhiều đơn vị vận chuyển ký hợp đồng nhưng không đưa rác về bãi mà đổ trộm bên ngoài, ông Phước cho rằng đây là trách nhiệm của Sở Tài nguyên và Môi trường. “Hợp đồng hay việc xe có đưa rác về đúng bãi hay không đều thuộc trách nhiệm của Sở. Chúng tôi chỉ tiếp nhận những xe đã qua cổng và được Sở cho phép vào đổ”. Ông Phước cho biết thêm từ năm 2023, thẩm quyền quản lý bãi rác đã được chuyển về Sở, còn xí nghiệp chỉ phụ trách phần vận hành kỹ thuật bên trong.
Xe phục vụ vệ sinh môi trường thành phố nhưng lại gây ô nhiễm môi trường. Ảnh: Quán Dũng.
Theo luật sư Nguyễn Thị Trâm, Đoàn luật sư thành phố Hà Nội cho biết: Hành vi xả thải chất bẩn ra môi trường bị pháp luật nghiêm cấm theo quy định của pháp luật. Theo khoản 18, Điều 3 của Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020, chất thải được định nghĩa là vật chất ở dạng rắn, lỏng, khí hoặc ở dạng khác được thải ra từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, sinh hoạt hoặc các hoạt động khác. Tại khoản 1 Điều 6 Luật này, các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động bảo vệ môi trường bao gồm vận chuyển, chôn, lấp, đổ, thải, đốt chất thải rắn, chất thải nguy hại không đúng quy trình kỹ thuật, quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.
Do đó, hành vi xả thải chất bẩn vào môi trường không chỉ vi phạm pháp luật mà còn có thể gây ra những hệ lụy nghiêm trọng cho sức khoẻ của cộng đồng và môi trường. Để xử lý các hành vi vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, Điều 4 của Nghị định 155/2016/NĐ-CP quy định các mức xử phạt hành chính, bao gồm cảnh cáo hoặc phạt vi phạm hành chính tối đa lên đến 1 tỷ đồng đối với cá nhân và 2 tỷ đồng đối với tổ chức vi phạm. Ngoài ra, hành vi xả thải trái phép gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Gây ô nhiễm môi trường” theo quy định tại Điều 235, Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), mức xử phạt có thể lên đến 15 năm tù.
