Tư duy mới, hình thành vùng chuyên canh lớn
Những năm gần đây, Đồng Nai chuyển dịch mạnh mẽ sang tư duy nông nghiệp hiện đại, hình thành các vùng chuyên canh quy mô lớn, gắn với liên kết chuỗi và chế biến sâu. Với lợi thế về khí hậu, đất đai và vị trí giao thương chiến lược, tỉnh Đồng Nai trở thành điểm sáng trong phát triển nông nghiệp hàng hóa có giá trị cao.
Đồng Nai chuyển dịch mạnh mẽ sang tư duy nông nghiệp hiện đại, hình thành các vùng chuyên canh quy mô lớn, gắn với liên kết chuỗi và chế biến sâu. Ảnh: Minh Sáng.
Nhiều vùng cây ăn trái chủ lực như sầu riêng, xoài, bưởi… đã đạt tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP và được cấp mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu. Các vùng chăn nuôi heo và gia cầm tập trung cũng được đầu tư mạnh, đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc và an toàn dịch bệnh. Đây là nền tảng quan trọng để Đồng Nai thu hút doanh nghiệp chế biến sâu, phát triển logistics, kho lạnh và chuỗi cung ứng nông sản chất lượng cao.
Ông Trần Nhơn Hiếu, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Koyu & Unitek (Biên Hòa) cho biết, doanh nghiệp hiện cung cấp hơn 40 sản phẩm chế biến cho thị trường xuất khẩu và 10 dòng sản phẩm ướp sẵn cho thị trường nội địa. Ngoài thị trường Nhật Bản, doanh nghiệp đang mở rộng xuất khẩu sang Hong Kong và châu Âu. “Chúng tôi tiếp tục đầu tư dây chuyền hiện đại, đa dạng sản phẩm để nâng cao giá trị và đáp ứng tiêu chuẩn thị trường quốc tế”, ông Hiếu nhấn mạnh.
Không chỉ doanh nghiệp, các hợp tác xã (HTX) tại Đồng Nai cũng đang đổi mới mạnh mẽ, áp dụng công nghệ, truy xuất nguồn gốc, liên kết với hệ thống phân phối và xuất khẩu, giúp nông dân nâng cao thu nhập bền vững. Tiêu biểu như HTX Phú Sơn (xã Phú Lâm) với gần 500 ha sầu riêng, trong đó 350 ha đã được cấp mã số vùng trồng xuất khẩu sang Trung Quốc, với quy mô lớn nhất tỉnh. HTX Cây ăn trái Bàu Nghé (phường Phước Long) sở hữu 244 ha cây ăn trái, trong đó 200 ha đạt mã số vùng trồng và đã xuất khẩu chính ngạch sầu riêng từ năm 2023.
Đồng Nai thu hút doanh nghiệp chế biến sâu, phát triển logistics, kho lạnh và chuỗi cung ứng nông sản chất lượng cao. Ảnh: Minh Sáng.
Nhiều HTX khác như Suối Lớn, Xuân Định, Tân Phú… đang liên kết với doanh nghiệp phân phối, đưa sản phẩm vào hệ thống siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch. Những mô hình này đã giúp nông dân chuyển từ sản xuất manh mún sang sản xuất chuyên nghiệp, nâng cao giá trị sản phẩm và mở rộng thị trường.
Là địa phương có tốc độ đô thị hóa thuộc nhóm cao nhất cả nước, Đồng Nai đang phải đối mặt với thách thức thu hẹp quỹ đất nông nghiệp. Tỉnh ưu tiên giữ gìn các vùng sản xuất chiến lược, đặc biệt đối với cây ăn trái và chăn nuôi công nghệ cao, đồng thời kiểm soát chặt chẽ việc cấp và sử dụng mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói.
Ông Phạm Hoàng Vũ, Giám đốc Công ty TNHH TM-DV XNK Việt Trung (Phước Bình) cho biết, thị trường xuất khẩu ngày càng yêu cầu cao về tiêu chuẩn chất lượng và truy xuất nguồn gốc. Vi phạm về mã số vùng trồng hoặc giả mạo mã số thời gian qua đã gây thiệt hại lớn cho toàn chuỗi. “Khôi phục mã số bị thu hồi rất tốn thời gian và chi phí, làm gián đoạn xuất khẩu, ảnh hưởng uy tín nông sản Việt. Do đó, cần cơ chế giám sát cộng đồng minh bạch, để bảo vệ thương hiệu hàng nông sản chung”, ông Vũ nhấn mạnh.
Đồng Nai sẽ tiếp tục đẩy mạnh chế biến sâu, giá trị xuất khẩu nông sản có thể tăng từ 1,5 - 2 lần. Ảnh: Minh Sáng.
Theo các chuyên gia, nếu Đồng Nai tiếp tục đẩy mạnh chế biến sâu, giá trị xuất khẩu nông sản có thể tăng từ 1,5 - 2 lần. Khi đó, bài toán “được mùa mất giá” sẽ dần được giải quyết, thu hút doanh nghiệp chủ động đầu tư hơn về nguồn hàng chuẩn và người nông dân có thu nhập ổn định hơn.
Chính sách thúc đẩy liên kết sản xuất và đầu tư
Đồng Nai là tỉnh dẫn đầu cả nước về xây dựng nông thôn mới và đang bước vào giai đoạn phát triển nông nghiệp theo chiều sâu. Mục tiêu là phát triển nông nghiệp công nghệ cao, hữu cơ, chế biến sâu và mở rộng thị trường xuất khẩu.
Tỉnh triển khai đồng bộ các chính sách hỗ trợ liên kết sản xuất - tiêu thụ nông sản và thu hút đầu tư thông qua cơ chế tài chính, đất đai, tín dụng, hỗ trợ kỹ thuật và đào tạo nguồn nhân lực. Các nội dung hỗ trợ bao gồm: Hỗ trợ tiếp cận đất đai và tín dụng ưu đãi; xây dựng cơ sở chế biến, kho lạnh, giết mổ hiện đại; đào tạo lao động nông thôn, nâng cao năng lực HTX; xây dựng mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói đạt chuẩn xuất khẩu. Các chính sách này nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và HTX dẫn dắt nông dân tham gia chuỗi giá trị, thay thế mô hình sản xuất nhỏ lẻ, manh mún.
Tỉnh triển khai đồng bộ các chính sách hỗ trợ liên kết sản xuất - tiêu thụ nông sản và thu hút đầu tư thông qua cơ chế tài chính, đất đai, tín dụng, hỗ trợ kỹ thuật và đào tạo nguồn nhân lực. Ảnh: Minh Sáng.
Đến nay, Đồng Nai đã hình thành 275 chuỗi liên kết, tăng 43 chuỗi so với năm trước. 47,6% giá trị sản phẩm nông lâm thủy sản được tiêu thụ qua hợp tác - liên kết. Các chính sách này tạo điều kiện để doanh nghiệp và HTX trở thành trung tâm liên kết, dẫn dắt nông dân tham gia chuỗi giá trị và sản xuất hàng hóa quy mô lớn.
Để mở rộng thị trường xuất khẩu, Đồng Nai đặc biệt chú trọng hỗ trợ các đơn vị xây dựng mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói, thực hiện quy trình ghi chép truy xuất nguồn gốc và đảm bảo tiêu chuẩn dư lượng theo yêu cầu quốc tế. Song song đó, tỉnh ưu tiên thu hút doanh nghiệp đầu tư nông nghiệp, chế biến, kho lạnh, logistics và công nghệ sau thu hoạch, nhằm gia tăng giá trị sản phẩm và chủ động nguồn cung.
Địa phương cũng đang đẩy mạnh phát triển nông nghiệp tuần hoàn, hữu cơ theo Nghị quyết 05/2023/NQ-HĐND, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp và HTX ứng dụng các công nghệ hiện đại như IoT, AI, máy bay không người lái, nhà màng, hệ thống tưới tự động…
UBND tỉnh Đồng Nai đang triển khai đồng bộ các giải pháp cải cách hành chính, tháo gỡ rào cản thị trường, đẩy mạnh xúc tiến thương mại và chuyển đổi số trong quản lý sản xuất - tiêu thụ nông sản. Đáng chú ý, tỉnh đang khẩn trương xây dựng hai cụm công nghiệp chế biến nông sản Phú Túc (xã Thống Nhất) và Long Giao (xã Cẩm Mỹ) với tổng diện tích hơn 107 ha. Các khu này kỳ vọng trở thành trung tâm chế biến, bảo quản và logistics phục vụ thị trường nội địa và xuất khẩu.
Đồng Nai đang triển khai hỗ trợ sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, cấp giấy chứng nhận, chuyển đổi, đầu tư thiết bị sản xuất - chế biến và xúc tiến thương mại. Ảnh: Minh Sáng.
Theo ông Đoàn Văn Liêm, Phó Chủ tịch UBND xã Cẩm Mỹ, địa phương đang tiếp tục thu hút đầu tư tư nhân phát triển hạ tầng phục vụ sản xuất nông nghiệp, nhất là các vùng chuyên canh. Đồng thời, huyện đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng hiệu quả và bền vững, tập trung nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và năng lực cạnh tranh của nông sản. “Chúng tôi hướng đến phát triển nông nghiệp sạch, hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất hàng hóa, gắn với công nghiệp chế biến và mở rộng thị trường tiêu thụ”, ông Liêm nhấn mạnh.
Song song đó, Đồng Nai đang triển khai giai đoạn 2 Chợ đầu mối nông sản Dầu Giây, hình thành đầu mối thu mua - phân phối - kết nối vùng nguyên liệu quy mô vùng. Tỉnh cũng triển khai chương trình hỗ trợ sản xuất nông nghiệp hữu cơ đến năm 2030, ưu tiên các sản phẩm chủ lực như sầu riêng, lúa, rau quả, heo, gà, hồ tiêu… Nội dung hỗ trợ bao gồm chứng nhận, chuyển đổi, đầu tư thiết bị sản xuất - chế biến và xúc tiến thương mại.
Đồng Nai đặc biệt chú trọng hỗ trợ các đơn vị xây dựng mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói, thực hiện quy trình ghi chép truy xuất nguồn gốc và đảm bảo tiêu chuẩn dư lượng theo yêu cầu quốc tế. Ảnh: Minh Sáng.
Không chỉ hướng đến tăng trưởng kinh tế, Đồng Nai đặt mục tiêu xây dựng “nông thôn hạnh phúc”, gắn với nâng cao thu nhập người dân, phát triển hạ tầng hiện đại và bảo vệ môi trường sinh thái. Mô hình OCOP, kinh tế hợp tác, nông nghiệp tuần hoàn và phát triển hài hòa đô thị - nông thôn đang được tỉnh thúc đẩy mạnh mẽ, tạo nền tảng bứt phá cho nông nghiệp địa phương...
Với chiến lược rõ ràng, chính sách minh bạch và sự đồng hành của doanh nghiệp - nông dân, Đồng Nai đang khẳng định vai trò tiên phong trong phát triển nông nghiệp hiện đại, hướng tới trung tâm nông nghiệp công nghệ cao và chế biến sâu của khu vực và cả nước.
