Nông dân ở các huyện vùng U Minh Thượng (Kiên Giang) đang rất bức xúc trước việc một số đối tượng dùng loại thuốc cực độc ban đêm lén lút thả xuống các tuyến sông để đánh bắt tôm càng xanh. Khi bị thuốc tôm sẽ đâm đầu vào bờ chết và chỉ cần bơi xuồng soi đèn để bắt. Việc làm này không chỉ tận diệt nguồn tôm ngoài tự nhiên mà còn gây ô nhiễm môi trường. Nếu nông dân vô tình bơm nước có loại chất độc này vào vuông nuôi thì tôm sẽ bị sốc thuốc, thiệt hại là điều khó tránh khỏi.
Huỷ diệt môi trường
Thông thường, vào khoảng thời gian từ tháng giêng cho đến tháng 3, khi nước mặn từ biển bắt đầu lấn vào các tuyến sông, tạo thành nguồn nước lợ (người dân địa phương còn gọi là nước pha chè) là tôm càng xanh xuất hiện, sinh sản khá nhiều. Một số đối tượng đã lén lút sử dụng loại thuốc cực độc thả xuống sông để bắt tôm.
Theo một số người dân ở đây cho biết, thủ đoạn của các đối tượng này là lợi dụng lúc đêm khuya 1-2 giờ sáng, dùng vỏ máy chạy dọc theo các tuyến kênh rồi thả thuốc xuống sông. Tiếp đó, một tốp người khác bơi xuồng theo sau soi đèn bắt tôm bị trúng thuốc dạt vào bờ. Vào thời gian cao điểm, mỗi đêm bọn chúng có thể đánh thuốc được hàng chục ký tôm càng xanh. Ông Út Khoa (Huỳnh Văn Khoa) ở ấp Mười Biển, xã Thuận Hoà, An Minh cho biết, hiện tượng dùng thuốc độc để thuốc tôm càng xanh dưới sông đã xảy ra 7-8 năm nay. Nhưng lúc trước ít ai để ý, vì chỉ thấy họ dùng đèn soi rồi dùng vợt để xúc tôm cặp theo bờ sông, chứ không dùng xiệc điện để bắt. Mãi sau này khi phát hiện tôm chết cặp bờ sông nhiều mới biết là họ dùng thuốc độc. “Không biết là họ dùng thứ thuốc gì mà độc ghê vậy, cả con sông mênh mông nước mà tôm cứ đâm đầu vào bờ chết sạch. Bình thường, khi vào mùa nhà tôi chỉ cần đặt vài cái lú dưới sông là sáng nào cũng bắt được 1-2 ký tôm càng xanh để ăn. Nhưng nếu họ chỉ thả thuốc một đêm là coi như cả tháng sau cũng chẳng bắt được con tôm nào nữa, coi như tận diệt hết luôn” – ông Khoa bức xúc.
Đa số người dân cho biết, để bắt được các đối tượng này là không đơn giản. Vì các đối tượng thả thuốc thường dùng vỏ máy có công suất lớn chạy rất nhanh để thả thuốc. Còn những người vớt tôm đi sau, nếu bị phát hiện, bọn chúng có thể cắt bỏ dây cho giỏ đựng tôm chìm luôn xuống dưới sông, rồi giả bộ như đi soi đâm cá. Theo đó không còn bằng chứng gì để quy tội họ đi thuốc tôm.
Không biết chất gì
Ông Nguyễn Văn Lượm, Phó Chủ tịch UBND huyện An Minh vừa có văn bản chỉ đạo cho các địa phương trong huyện phải tăng cường công tác quản lý, ngăn chặn và xử lý kịp thời các đối tượng dùng hoá chất hoặc thuốc độc đánh tôm trên địa bàn. UBND các xã, thị trấn cần chủ động theo dõi phát hiện, ngăn chặn xử lý kịp thời những hành vi sử dụng thuốc độc thuốc tôm. Đồng thời, cần phối hợp chặt chẽ với các Đoàn thể, tổ chức tuyên truyền cho hội viên và đến tổ nhân dân tự quản có ý thức nhận biết để cảnh giác, mạnh dạn tố giác những đối tượng có hành vi làm ảnh hưởng đến môi trường, góp phần bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản và bảo vệ môi trường nước phục vụ sản xuất.
Mặc dù tình trạng thuốc tôm đã xảy ra nhiều năm qua nhưng cả người dân lẫn cơ quan chức năng đến nay vẫn chưa xác định được đó là chất độc gì. Một số người dân cho biết, loại thuốc này chắc chắn không phải là thuốc trừ sâu vì không ngửi thấy có mùi hôi. Hơn nữa, nếu là thuốc sâu thì phải chết cả cá nhưng đằng này chỉ có tôm là bị trúng độc rồi đâm đầu vào bờ.
“Có thể đây là loại thuốc do những đối tượng này tự pha chế, phối trộn nhiều chất lại, không ngoại trừ đây là thuốc có nguồn gốc từ thuốc bắc” - một người dân suy đoán. Theo ông Hai Chi, một hộ nuôi tôm ở xã Thuận Hoà, An Minh thì khi bị trúng thuốc, tôm thường có biểu hiện nhảy dựng trên mặt nước rồi dạt vào bờ chết. Điều đặc biệt là sau khi rải thuốc, nước trở nên rất trong. “Trước đây, có lần tôi vô tình bơm phải nguồn nước này vào vuông tôm, cứ thấy tôm nhảy dựng lên mà không biết là bị hiện tượng gì. Ngỡ tưởng tôm bị sốc môi trường, tôi phát hoảng tắt máy ngưng bơm, tôm lại hết nhảy. Cũng may là mới bơm ít chứ nhiều là coi như tiêu bầy tôm rồi” – ông Hai Chi nhớ lại. Vì vậy, hiện người dân ở đây mỗi khi lấy nước vào vuông tôm phải ra coi tôm tép bên ngoài sông có biểu hiện gì khác thường hay không. Nếu có biểu hiện bất thường, nước sông trong veo thì phải chờ mấy ngày sau mới dám lấy nước.
Đem những suy đoán của người dân đến hỏi ông Lê Văn Khanh, Phó phòng NN-PTNT An Minh, ông Khanh cũng lắc đầu “không biết là chất gì”. Ông Khanh cho biết, việc thuốc tôm càng xanh bằng chất độc là có và thường xảy ra vào thời điểm từ tháng giêng đến tháng 3 hằng năm khi tôm xuất hiện nhiều ở sông. Tuy nhiên, đến nay cơ quan chức năng vẫn chưa xác định được đó là chất độc gì. Vì bọn thuốc tôm thường làm lén lút vào đêm khuya, lúc ít người qua lại nên không ai bắt được cũng như tìm ra loại thuốc. Nhưng chắc chắn đây phải là loại thuốc cực mạnh thì mới có thể đầu độc được cả một khúc sông mênh mông nước. "Muốn biết là chất gì thì chỉ có cách lấy mẫu nước làm xét nghiệm nhưng phòng không đủ khả năng làm điều này. Nguy hại nhất là thời điểm thuốc tôm thường trùng với thời điểm người dân lấy nước vào thả tôm. Nếu trong vuông đang có tôm thì khó mà tránh khỏi tôm bị ngộ độc và chết"- ông Khanh nói.
