Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật và công nghệ cao đang mở ra một hướng phát triển mới cho huyện Châu Thành (Hậu Giang), nơi người nông dân không chỉ sản xuất để đủ sống mà còn làm giàu, góp phần đưa diện mạo nông thôn đổi mới từng ngày theo hướng hiện đại, xanh – sạch – bền vững.
Mô hình trồng sầu riêng sử dụng hệ thống tưới tự động của anh Nguyễn Thành Phát ở xã Tân Thành không chỉ mang lại thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm mà còn trở thành điểm tham quan tiêu biểu, thu hút nhiều nông dân đến học hỏi. Ảnh: Hồ Thảo.
Tư duy mới trên đồng đất cũ
Trong nhiều năm qua, Châu Thành là một trong những địa phương của tỉnh Hậu Giang có bước tiến rõ nét trong phát triển nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới. Từ mô hình sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, đến nay, nông dân trong huyện đã mạnh dạn chuyển sang mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao, tiết kiệm tài nguyên, nâng cao giá trị và hướng đến thị trường tiêu dùng hiện đại.
Theo Trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật huyện Châu Thành, toàn huyện hiện có gần 3.000 ha đất nông nghiệp áp dụng 19 mô hình sản xuất hiệu quả, với sự tham gia của khoảng 8.500 hộ dân. Trong đó, mô hình trồng sầu riêng kết hợp hệ thống tưới tiết kiệm và xây dựng mã số vùng trồng được xem là hiệu quả kinh tế nhất, mang về thu nhập trung bình đến 600 triệu đồng/ha mỗi năm.
Các mô hình trồng mít theo tiêu chuẩn GlobalGAP và VietGAP, trồng chanh không hạt, bưởi da xanh, nhãn, mai vàng… cũng đang phát triển mạnh, mang lại thu nhập ổn định từ 240–350 triệu đồng/ha mỗi năm. Bên cạnh đó, hệ thống tưới nhỏ giọt – giải pháp kỹ thuật phù hợp với điều kiện khí hậu – đã được triển khai trên hơn 2.440 ha cây ăn trái, giúp tiết kiệm nước, tăng năng suất và giảm chi phí sản xuất.
Một trong những hộ nông dân tiêu biểu là anh Nguyễn Thành Phát ở ấp Phước Thạnh, xã Đông Thạnh. Nhờ lắp đặt hệ thống tưới tự động, vườn sầu riêng của anh luôn xanh tốt, năng suất vượt trội. “Từ khi áp dụng tưới tự động, tôi tiết kiệm được 40% chi phí, lại không phải tiếp xúc trực tiếp với thuốc bảo vệ thực vật. Nhờ đó, cây khỏe, quả to, giá bán cao”, anh Phát chia sẻ.
Huyện Châu Thành triển khai nhiều dự án hỗ trợ nông dân sản xuất, phát triển nông nghiệp công nghệ cao. Ảnh: Hồ Thảo.
Vườn sầu riêng 7 năm tuổi của anh Phát mỗi năm cho sản lượng khoảng 20 tấn. Với giá bán trung bình 50.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, anh thu lợi khoảng 1 tỷ đồng mỗi năm – con số đáng mơ ước với nhiều nông dân. Ngoài ra, mô hình của anh còn trở thành điểm đến học hỏi của nhiều hộ trong và ngoài huyện, góp phần lan tỏa tư duy sản xuất mới.
Tại xã Phú Tân, ông Nguyễn Văn Bé Lượm lại chọn một hướng đi khác – trồng rau khí canh. Với hơn 20 năm làm nông theo phương pháp truyền thống, ông từng trải qua nhiều mùa vụ thất bại do sâu bệnh và thời tiết. Sau nhiều lần học hỏi, năm 2018, ông Lượm mạnh dạn vay vốn đầu tư 50 trụ khí canh đầu tiên. Dù vụ đầu còn thiếu kinh nghiệm, nhưng ông không nản chí, tiếp tục mở rộng lên 1.000 trụ trên diện tích 350m².
Hiện tại, mỗi trụ rau của ông mang lại lợi nhuận khoảng 20.000 đồng, với gần 500.000 đồng thu nhập/ngày vào vụ cao điểm. Ông Lượm trồng các loại rau như xà lách, cải xanh, dền, húng lủi… không cần đất, tiết kiệm đến 90% lượng nước, lại cho sản phẩm sạch, được thị trường ưa chuộng. “Vất vả thì có, nhưng thấy rau xanh tốt, người dân mua ăn thường xuyên, tôi vui lắm”, ông bộc bạch.
Mô hình khí canh của ông Lượm đang cung không đủ cầu, sản phẩm được tiêu thụ từ địa phương đến TP.HCM. Theo ông Nguyễn Văn Khai – Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Phú Tân: “Đây là mô hình rất phù hợp với xu hướng sản xuất hiện đại, bảo vệ môi trường và đảm bảo an toàn thực phẩm. Thành công của ông Lượm là minh chứng rõ nét cho tiêu chí ‘thu nhập và tổ chức sản xuất hiệu quả trong xây dựng nông thôn mới nâng cao”.
Công nghệ góp phần hiện đại hóa nông thôn
Không chỉ dừng lại ở hiệu quả kinh tế, những mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ còn góp phần nâng cao chất lượng sống của người dân nông thôn. Nông dân không chỉ làm ra sản phẩm sạch, chất lượng mà còn biết quản lý sản xuất, tiếp cận thị trường, xây dựng thương hiệu - những yếu tố quan trọng để phát triển nông nghiệp hiện đại.
Mô hình trồng rau thủy canh được địa phương đánh giá cao nhờ tiềm năng kinh tế và hiệu quả mang lại. Ảnh: Hồ Thảo.
Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Châu Thành cho biết, những mô hình này đang đóng góp tích cực cho các tiêu chí trong chương trình xây dựng nông thôn mới. Nông sản được sản xuất theo quy trình an toàn, dễ dàng truy xuất nguồn gốc, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, đồng thời tạo động lực để người trẻ quay về quê hương khởi nghiệp.
Để tạo điều kiện cho người dân tiếp cận sâu hơn với công nghệ, huyện Châu Thành đã phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Hậu Giang triển khai hàng loạt dự án hỗ trợ.
Tiêu biểu như hai dự án VietGAP cho cây mít và xoài, có gắn công nghệ Blockchain để truy xuất nguồn gốc, tổng kinh phí đầu tư khoảng 3,4 tỷ đồng từ ngân sách. Xây dựng mô hình sản xuất chanh không hạt đạt tiêu chuẩn GlobalGAP, tiến tới sản xuất hữu cơ, do Hợp tác xã trái cây sinh học OCOP thực hiện. Thiết kế logo, mã QR cho 17 sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, từng bước đưa sản phẩm của địa phương vào các chuỗi bán lẻ hiện đại. Hỗ trợ lắp đặt hệ thống tưới tự động cho cây ăn trái và rau màu – giải pháp cấp thiết trong bối cảnh biến đổi khí hậu và hạn mặn ngày càng phức tạp.
Ông Trần Hồng Đức, Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Châu Thành nhận định: “Công nghệ cao đang giúp nông dân kiểm soát được sản lượng, chất lượng, truy xuất nguồn gốc, giảm rủi ro và tiếp cận thị trường tốt hơn. Đây là bước đi cần thiết để phát triển nông nghiệp xanh, sạch, thông minh đúng với định hướng nông thôn mới kiểu mẫu mà huyện đang hướng tới.”
Tuy nhiên, theo ông Đức, vẫn còn không ít khó khăn như chi phí đầu tư ban đầu cao, trình độ tiếp cận công nghệ của một bộ phận nông dân còn hạn chế. Do đó, cần thêm sự đồng hành từ chính quyền địa phương, ngành chuyên môn và doanh nghiệp để giúp người dân yên tâm chuyển đổi mô hình.
Việc phát triển nông nghiệp công nghệ cao không chỉ giúp nâng cao thu nhập mà còn góp phần xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại, góp phần giữ gìn môi trường sinh thái, cải thiện điều kiện sống và văn hóa cộng đồng – đúng với tinh thần của chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021–2025.
Những mô hình sản xuất hiệu quả tại Châu Thành cho thấy, người nông dân khi có cơ hội tiếp cận công nghệ, có sự đồng hành từ chính quyền và ngành chức năng, hoàn toàn có thể làm chủ cuộc sống và trở thành trung tâm của công cuộc đổi mới.
Từ đồng ruộng, vườn cây, đến luống rau trong ống nhựa, mỗi câu chuyện đều cho thấy sự đổi thay mạnh mẽ từ nội lực nông dân. Đây không chỉ là tín hiệu tích cực về phát triển kinh tế, mà còn là nền tảng vững chắc cho chương trình xây dựng nông thôn mới nâng cao và kiểu mẫu, nơi mỗi người dân vừa là chủ thể, vừa là động lực của sự phát triển.
“Làm nông giờ không còn là chuyện chân lấm tay bùn, mà là làm chủ kỹ thuật, biết tính toán và liên kết thị trường. Chúng tôi sẽ tiếp tục đồng hành để nông dân Châu Thành bước vào thời đại nông nghiệp hiện đại một cách vững chắc và tự tin”, ông Trần Hồng Đức nhấn mạnh.
HẬU GIANG CHUNG SỨC XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI
