Cơ chế đã có, giết mổ tập trung vẫn gặp khó

Tại TP. Sơn La (Sơn La), công tác quản lý hoạt động giết mổ gia súc, gia cầm đang là bài toán nhiều thách thức. Theo thống kê của Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thành phố, hiện mỗi ngày nhu cầu tiêu thụ thịt tại địa phương chỉ khoảng 1 tấn nên các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ tiếp tục giữ vị trí chủ đạo.

4 giờ sáng, tại căn nhà số 5 (phường Quyết Tâm, thành phố Sơn La), ánh đèn "bật" sáng nổi cả dãy phố, tiếng dao thớt rộn ràng tại gia đình của Anh Nguyễn Văn Kỷ. Anh đang đeo găng tay, chặt dứt khoát từng thớ thịt, xếp ngay ngắn lên bàn để kịp chuyến chợ sớm.

“Nhà tôi bán chủ yếu ở chợ, có thêm một số khách quen đặt tận nơi, đến giờ cung cấp thêm cho vài trường học trong thành phố. Làm nghề này phải giữ uy tín, khách họ mới quay lại”, anh Kỷ nói.

Bà Nguyễn Thị Kim Dung, cán bộ kiểm dịch, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp TP. Sơn La cho biết, đơn vị được phân theo dõi từng khu vực, cả thành phố được chia 4 khu vực, mỗi cán bộ thú y sẽ thực hiện công tác kiểm dịch cho khoảng 8-10 cơ sở giết mổ nhỏ lẻ.

Tại một cơ sở khác, chị Đỗ Thị Việt Hà, tiểu thương tại chợ 7/11 (thành phố Sơn La), xây dựng thêm chuồng trại để nuôi nhốt trước khi tiến hành mổ. Như gia đình chị sẽ nuôi để đánh giá trong khoảng 3-5 ngày, mua cám trực tiếp từ các hộ chăn nuôi để cho lợn ăn, tránh bị đi ngoài, theo dõi tình hình sức khỏe cũng như bệnh dịch.

“Chúng tôi mua tại các cơ sở chăn nuôi quy mô lớn, họ có đầy đủ giấy tờ trước khi xuất chuồng. Sau đó, nhà tôi cũng trực tiếp theo dõi lợn tại gia đình, trước khi đưa vào giết mổ". Tuy nhiên, chị cũng bộc bạch rằng, quy mô nhỏ và điều kiện thủ công khó có thể đáp ứng đầy đủ điều kiện về vệ sinh an toàn thực phẩm như cơ sở giết mổ tập trung, dù gia đình, xử lý từng bước theo đúng những quy định.

Theo Quyết định số 579 của UBND tỉnh Sơn La ban hành về việc quy hoạch các cơ sở giết mổ tập trung định hướng đến năm 2025, mục tiêu đặt ra là TP. Sơn La sẽ có ít nhất 1 cơ sở và toàn tỉnh có 19 cơ sở, phân bố tại các huyện, thị xã. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa thể triển khai do gặp nhiều vướng mắc, từ thủ tục cấp đất đến các điều kiện kinh tế để vận hành các cơ sở giết mổ tập trung. 

Ông Nguyễn Ngọc Toàn, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản Sơn La, cho biết: “Hiện toàn tỉnh chưa có cơ sở giết mổ tập trung nào đi vào hoạt động. Việc kêu gọi doanh nghiệp đầu tư gặp nhiều khó khăn. Một số doanh nghiệp đã đến đặt vấn đề, song đành phải từ bỏ vì không đáp ứng được nguồn lực".

Vấn đề đầu tiên chính là hiệu quả kinh tế. Tại thành phố, với mức tiêu thụ thịt chỉ khoảng 1 tấn/ngày, các cơ sở nhỏ lẻ nếu đảm bảo đầy đủ giấy tờ pháp lý vẫn được phép hoạt động bình thường. Trong trường hợp này, khách hàng có xu hướng lựa chọn nơi thuận tiện cả về khoảng cách lẫn giá thành.

Bên cạnh đó, diện tích tối thiểu để xây dựng một cơ sở giết mổ tập trung phải từ hàng chục ha trở lên, đồng thời đảm bảo khoảng cách an toàn với khu dân cư, ít nhất 500m. Những tiêu chí này khiến việc tìm đất gặp khó, trong bối cảnh dân cư ngày càng mở rộng. Nếu tổ chức ở những khu vực xa trung tâm, kinh phí vận chuyển sẽ đội lên cao do địa bàn chủ yếu là đường đèo, khoảng cách giữa thành phố và các huyện lại xa.

Tuy nhiên, theo Lãnh đạo Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản, việc xây dựng cơ sở giết mổ tập trung vẫn là mục tiêu cấp thiết, gắn với yêu cầu đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và phòng chống dịch bệnh, trong bối cảnh có nhiều nguồn tin thất thiệt về các sản phẩm gia súc, gia cầm như hiện nay.

Chính quyền địa phương sẽ chủ động tạo điều kiện tối đa để doanh nghiệp tiếp cận quỹ đất, tháo gỡ vướng mắc thủ tục đầu tư. Đồng thời, xử lý nghiêm các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ chưa đáp ứng các điều kiện cho phép, sẵn sàng đối thoại với các tiểu thương nếu xây dựng được một cơ sở giết mổ tập trung, dựa trên những quyền lợi về kinh tế, hài hòa giữa các bên. Tỉnh Sơn La tới đây sẽ phân cấp, phân quyền trực tiếp về các xã, qua đó tăng cường giám sát hoạt động giết mổ từ cơ sở chăn nuôi đến khi ra chợ dân sinh.