Phát thải lớn từ "ống xả"
Ở Việt Nam, giao thông đường bộ chiếm hơn 18% lượng phát thải khí nhà kính. Riêng tại TP.HCM, con số này còn đáng lo ngại hơn khi mỗi năm ngành giao thông vận tải phát thải hơn 13 triệu tấn CO2, chiếm tỷ trọng lớn thứ hai, chỉ sau hoạt động công nghiệp.
Giao thông là một trong những ngành có lượng phát thải khí lớn. Ảnh: Nguyễn Thủy.
Một thống kê gần đây cho biết, tính đến cuối năm 2023, TP.HCM có khoảng 10 triệu phương tiện giao thông. Trong đó, có hơn 7,6 triệu xe máy, 700.000 xe hơi các loại, hơn 2 triệu xe cộ của người dân địa phương khác di chuyển vào thành phố. Riêng trong tháng 8/2025, thành phố có 35.242 phương tiện đăng ký mới, gồm 7.468 ôtô và 27.774 xe máy. Tính đến nay, sau khi sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, TP.HCM đang quản lý hơn 12,7 triệu phương tiện, trong đó có hơn 1,4 triệu ôtô và 11,3 triệu xe máy.
Lượng phương tiện cá nhân tiếp tục gia tăng, tạo sức ép lớn lên hạ tầng giao thông, nhất là tại các cửa ngõ vào trung tâm TP.HCM. Điều này dẫn đến tình trạng kẹt xe thường xuyên, ô nhiễm không khí gia tăng và mức phát thải khí nhà kính ở mức cao kỷ lục. Ước tính tổng lượng phát thải khí nhà kính của TP.HCM lên tới hơn 60 triệu tấn CO2 mỗi năm, chiếm gần 23% tổng phát thải cả nước.
Ưu tiên giao thông xanh
Ông Nguyễn Ngọc Long - Hiệu trưởng Trường Đại học Giao thông vận tải, cho rằng muốn giảm phát thải từ giao thông, phải phát triển giao thông công cộng xanh như đầu tư xe điện, xe buýt sạch; khuyến khích sử dụng giao thông công cộng hoặc ưu tiên hạ tầng cho phương tiện không gây ô nhiễm như xe đạp, đi bộ...
TP.HCM xác định chuyển đổi xanh trong giao thông vận tải là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, góp phần giảm phát thải, bảo vệ môi trường. Ảnh: Thục Vy.
Hiện nay, TP.HCM đã và đang thực hiện hàng loạt kế hoạch, chương trình cụ thể như đề án phát triển đường sắt đô thị, đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông, cùng các giải pháp mở rộng hệ thống xe buýt điện, xe năng lượng xanh, hướng đến giảm dần xe sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Đối với đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông TP.HCM, thành phố thực hiện theo hai giai đoạn. Trong đó, giai đoạn 1 sẽ xây dựng lộ trình chuyển đổi và chính sách hỗ trợ chuyển đổi xe buýt sang sử dụng điện, năng lượng xanh.
Mục tiêu và lộ trình đề ra là đến năm 2030 có 100% xe buýt của TP.HCM sử dụng điện, năng lượng xanh. Để thực hiện, đề án đã đề xuất nhiều giải pháp đủ hấp dẫn để khuyến khích nhà đầu tư tham gia xe buýt sử dụng năng lượng xanh, đầu tư xây dựng trạm sạc điện phục vụ cho giao thông TP.HCM. Cụ thể như mức vốn vay được ngân sách hỗ trợ lãi suất tối đa 85% phần vốn đầu tư phương tiện và không quá 300 tỷ đồng/dự án với thời gian hỗ trợ lãi suất tối đa 7 năm. Lãi suất nhà đầu tư trả cố định 3%/năm đối với phần vốn vay đầu tư xe, phần chênh lệch lãi suất còn lại do Nhà nước hỗ trợ.
Theo UBND TP.HCM, chuyển đổi xanh trong giao thông vận tải là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, góp phần giảm phát thải, bảo vệ môi trường và hướng tới mục tiêu TP.HCM phát triển bền vững, xanh – sạch – thông minh. Đồng thời, để thực hiện cam kết hướng tới đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 theo cam kết của Chính phủ tại Hội nghị COP26, hoàn thành kế hoạch chuyển đổi phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng điện, năng lượng xanh. Việc chuyển đổi này để hướng tới một nền giao thông xanh, giảm phát thải khí nhà kính, cải thiện chất lượng không khí đô thị.
Theo UBND TP.HCM, đến nay thành phố đã đạt được nhiều tiến bộ trong lộ trình chuyển đổi xanh. Cụ thể, 45,2% xe buýt đang hoạt động sử dụng điện hoặc khí CNG; 71% taxi hoạt động bằng điện; 28,1% xe máy công nghệ sử dụng điện. Hạ tầng sạc điện tiếp tục được mở rộng với khoảng 1.000 trạm sạc.
