Mỹ đã cảnh báo các quốc gia ủng hộ thỏa thuận Net Zero về hàng hải của Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) kèm lời đe dọa áp thuế. Tuy nhiên, theo chuyên gia Rob Mortimer, Giám đốc điều hành FuelRe4m, đằng sau cam kết khí hậu đó là cuộc tranh giành quyền lực kinh tế hơn là vì mục tiêu khí hậu.
"Đây không phải là cuộc chiến để cứu Trái đất, mà là để giành quyền kiểm soát dòng tiền và luật chơi,” ông Mortimer nhận định. Ông cho rằng đề xuất của IMO được trình bày như một chính sách khí hậu, nhưng thực chất lại vận hành như một hệ thống thuế toàn cầu trá hình.
Ngành hàng hải sẽ cần các giải pháp khả thi như tối ưu hóa tuyến đường, giảm tốc độ tàu, sử dụng nhiên liệu sạch và hệ thống đẩy tiên tiến. Ảnh: State of Green.
Theo ông, khung Net Zero của IMO dựa quá nhiều vào quỹ mới, trợ cấp và cơ chế giao dịch carbon. Những công cụ có nguy cơ mang lại lợi ích cho các tập đoàn cung ứng nhiên liệu lớn và các chủ tàu có tiềm lực, trong khi khiến các doanh nghiệp nhỏ và quốc gia đang phát triển chịu thiệt. Ngoài ra, việc đặt kỳ vọng vào các công nghệ chưa được chứng minh như thu giữ carbon quy mô lớn không mang lại hiệu quả giảm phát thải tức thời.
"Giảm phát thải không phải là bài toán kế toán mà là thách thức vận hành", ông Mortimer nhấn mạnh. "Nếu ngành hàng hải tiếp tục sa đà vào các công cụ tài chính thay vì giải pháp thực tế, mục tiêu cắt giảm khí thải sẽ chỉ còn là khẩu hiệu".
Ông cho rằng lập trường cứng rắn của Washington, dù có vẻ đối đầu, lại phản ánh mối lo chính đáng: cuộc chơi về kiểm soát thị trường và dòng vốn không kém phần quan trọng so với nỗ lực giảm phát thải.
Với việc vận tải biển chiếm khoảng 3% lượng khí nhà kính toàn cầu, Mortimer kêu gọi áp dụng ngay các giải pháp khả thi như tối ưu hóa tuyến đường, giảm tốc độ tàu, sử dụng nhiên liệu sạch và hệ thống đẩy tiên tiến. “Các chính sách phải hướng đến hiệu quả thực sự và đảm bảo mọi doanh nghiệp đều có thể tham gia quá trình giảm phát thải, chứ không chỉ nhóm chủ tàu lớn,” ông kết luận.
