Giữ cán bộ bằng niềm tin và cơ chế
“Muốn giữ rừng thì phải giữ người. Giữ người không chỉ bằng chế độ mà còn bằng niềm tin, định hướng và sự đồng hành của tổ chức đảng”, phát biểu của đồng chí Võ Đại Hải, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam tại Đại hội Đảng bộ Viện lần thứ XI, nhiệm kỳ 2025-2030 gợi mở một vấn đề nhiều trăn trở đang đặt ra cho ngành lâm nghiệp.
Đó là, bài toán cán bộ khoa học trong thời kỳ tự chủ và chuyển đổi sâu rộng.
Thứ trưởng Nguyễn Quốc Trị tặng hoa, chúc mừng đại hội. Ảnh: Bảo Thắng.
Theo đồng chí Võ Đại Hải, tình trạng "chảy máu chất xám" không còn là hiện tượng rải rác mà đã trở thành thực trạng âm ỉ kéo dài trong hệ thống nghiên cứu lâm nghiệp. Một số cán bộ trẻ có năng lực đã rời khỏi đơn vị vì thiếu động lực nghề nghiệp, trong khi một bộ phận khác chưa thấy rõ cơ hội phát triển lâu dài trong ngành.
Tình trạng này không chỉ gây thiếu hụt nhân lực nghiên cứu, mà còn ảnh hưởng đến hiệu quả kế thừa, phát triển đội ngũ và duy trì chất lượng học thuật ở các đơn vị vùng sâu, vùng xa.
Báo cáo kiểm điểm của Đảng ủy Viện chỉ ra, trong nhiệm kỳ qua Viện đào tạo được 190 tiến sĩ, nhưng sự phân bổ nhân lực chưa đều. Một số đơn vị đầu ngành gặp khó khăn trong việc thu hút và giữ chân cán bộ giỏi, nhất là khi cơ chế tự chủ ngày càng được đẩy mạnh nhưng điều kiện nghiên cứu, sinh hoạt và đãi ngộ còn hạn chế.
Không chỉ là vấn đề nhân lực, GS.TS Võ Đại Hải còn thẳng thắn nhìn nhận những bất cập trong công tác tổ chức đảng. Một số đơn vị nghiên cứu không trực thuộc tổ chức đảng cấp trên, dẫn đến độ chênh trong lãnh đạo, chỉ đạo và quy hoạch cán bộ.
“Muốn nâng cao sức chiến đấu của tổ chức đảng thì trước hết phải làm tốt công tác cán bộ, đặc biệt là quy hoạch cán bộ khoa học chủ chốt phù hợp với đặc thù từng vùng nghiên cứu”, đồng chí Bí thư Đảng ủy Viện nhấn mạnh.
Tình trạng chảy máu chất xám, nếu không được kiểm soát bằng các giải pháp đồng bộ, có thể dẫn đến nguy cơ suy giảm năng lực nghiên cứu lâm nghiệp quốc gia. Trong bối cảnh ngành đang gánh trọng trách phát triển kinh tế rừng, bảo tồn hệ sinh thái... việc thiếu hụt đội ngũ kế cận sẽ tạo áp lực lớn lên các đơn vị đầu ngành và tổ chức đảng các cấp.
Vì vậy, Đại hội lần này, vừa là dịp tổng kết nhiệm kỳ, vừa là cơ hội để tổ chức đảng trong ngành khoa học lâm nghiệp soi lại chính mình, kịp thời điều chỉnh quy hoạch, cơ cấu nhân sự và phương thức tổ chức. Giữ chân người làm khoa học không chỉ là câu chuyện của chế độ, mà còn là bản lĩnh lãnh đạo và tầm nhìn dài hạn của tổ chức đảng trong từng quyết sách cán bộ.
Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam Võ Đại Hải phát biểu. Ảnh: Bảo Thắng.
Tạo động lực phát triển dài hạn cho cán bộ trẻ
Trong báo cáo chính trị, đồng chí Phí Hồng Hải, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra, Phó Giám đốc Viện nhấn mạnh vai trò của các chi bộ trong việc kèm cặp, tạo động lực và môi trường phát triển cho đảng viên trẻ, đặc biệt trong bối cảnh nhiều đơn vị nghiên cứu hiện nay thiếu tính ổn định về nhân sự.
“Chúng ta có thể tuyển được người giỏi, nhưng giữ được hay không phụ thuộc vào sự gần gũi, đồng hành của tổ chức đảng,” đồng chí Hải nói.
Bên cạnh công tác tư tưởng, đồng chí Phí Hồng Hải còn chỉ ra, việc đánh giá cán bộ đôi khi còn hình thức, chưa sát thực tiễn chuyên môn và chưa tạo động lực phát triển dài hạn. Trong một số trường hợp, công tác tổ chức còn nặng về hành chính mà chưa tạo được sự chủ động, sáng tạo trong đội ngũ.
Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Viện đề xuất, nhiệm kỳ tới Viện cần xác lập rõ tiêu chí phát triển cán bộ theo hướng tinh gọn, chất lượng và có trọng tâm. Mỗi tổ chức đảng không chỉ là hạt nhân lãnh đạo về mặt chính trị, mà còn phải là nơi ươm mầm và dẫn dắt cán bộ trẻ trưởng thành về chuyên môn, tư tưởng và lý tưởng nghề nghiệp.
“Cán bộ khoa học cũng là một dạng nguồn lực, nhưng nếu không có cơ chế nuôi dưỡng phù hợp, nguồn lực ấy sẽ chảy ra ngoài hệ thống và rất khó có thể quay trở lại”, đồng chí Phí Hồng Hải bày tỏ.
Đồng chí cũng cho rằng, việc xây dựng bộ tiêu chí đánh giá gắn với kết quả đầu ra khoa học, tăng cường giao nhiệm vụ có thời hạn rõ ràng để tạo áp lực tích cực và minh bạch cho các đơn vị. Đồng thời, thúc đẩy thi đua giữa các nhóm nghiên cứu, gắn sinh hoạt chi bộ với chuyên môn và nhiệm vụ chính trị cụ thể.
Đồng chí Võ Đại Hải trình bày Báo cáo kiểm điểm Ban chấp hành Đảng bộ Viện. Ảnh: Bảo Thắng.
Củng cố đội ngũ nghiên cứu từ trong tổ chức đảng
Phát biểu chỉ đạo tại Đại hội, đồng chí Nguyễn Quốc Trị, Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường biểu dương tinh thần đoàn kết, dân chủ, trách nhiệm và cầu thị của Đảng bộ Viện.
Đồng chí cho rằng, trong bối cảnh ngành lâm nghiệp đang đứng trước nhiều yêu cầu mới từ thực tiễn, tổ chức đảng tại Viện cần giữ vững vai trò là hạt nhân chính trị, là trung tâm đoàn kết và định hướng phát triển.
Đồng chí nhấn mạnh 3 định hướng lớn cho nhiệm kỳ mới. Đó là: Hoàn thiện mô hình tổ chức phù hợp với đặc thù nghiên cứu; nâng cao chất lượng cán bộ, nhất là đội ngũ chủ chốt; và thúc đẩy mạnh mẽ các nhiệm vụ khoa học có giá trị thực tiễn cao. Đặc biệt, công tác cán bộ cần đi trước một bước, phát hiện, đào tạo và sử dụng đúng người, đúng việc, đúng lúc.
"Phải coi trọng việc phát huy vai trò của tổ chức đảng trong đào tạo, rèn luyện, sàng lọc cán bộ, tránh tình trạng 'chảy máu chất xám' do thiếu môi trường phát triển và cơ hội cống hiến", đồng chí Thứ trưởng nhấn mạnh.
Kết thúc bài phát biểu, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Trị bày tỏ kỳ vọng Đảng bộ Viện tiếp tục giữ vững truyền thống, phát huy tinh thần đoàn kết, đổi mới và phát triển, xứng đáng là đơn vị khoa học đầu ngành trong hệ thống tổ chức đảng của Đảng bộ Bộ Nông nghiệp và Môi trường.
Trong nhiệm kỳ 2020-2025, Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam triển khai 147 nhiệm vụ khoa học công nghệ các cấp, công nhận 21 giống cây lâm nghiệp mới, có 8 tiến bộ kỹ thuật được chuyển giao. Viện hoàn thiện 13 tiêu chuẩn quốc gia, góp phần thúc đẩy sản xuất giống chất lượng cao, phục vụ phát triển rừng gỗ lớn và ứng dụng công nghệ cao trong ngành lâm nghiệp.
