Sáng 5/8, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Cần Thơ phối hợp với Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng thủy lợi 10 (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tiến hành kiểm tra hiện trạng công trình cống âu Rạch Mọp thuộc Dự án Công trình kiểm soát nguồn nước bờ nam sông Hậu trong thời gian bảo hành (lần 1).
Ông Nguyễn Tấn Nhơn, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Cần Thơ (thứ 2 từ trái sang) cùng các đơn vị liên quan kiểm tra hiện trạng công trình cống âu Rạch Mọp sau 3 tháng bàn giao. Ảnh: Kim Anh.
Cống âu Rạch Mọp là công trình thủy lợi lớn thứ 3 ở khu vực ĐBSCL, có kỹ thuật tương đối phức tạp hiện nay. Từ tháng 5/2025, Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng thủy lợi 10 đã tiến hành bàn giao toàn bộ hiện trạng công trường xây dựng, trụ sở làm việc, phần thi công và cơ khí của công trình, đặc biệt là hệ thống điều khiển giám sát (SCADA) cho Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Sóc Trăng (nay là TP. Cần Thơ). Sở đã tiếp nhận trên thực địa và quản lý đúng mục tiêu, đảm bảo phục vụ hiệu quả công tác phòng chống hạn mặn, trữ ngọt, thích ứng thiên tai và phát triển sản xuất, sinh hoạt của người dân. Tuy nhiên do nhiều nguyên nhân khách quan, đến nay công trình vẫn chưa được vận hành chính thức.
Trong sáng nay, hai đơn vị đã tiến hành kiểm tra cửa van cống; cửa van âu thuyền; trạm nguồn, xi lanh thủy lực; rọ đá khu vực dầm van; quan trắc lún, chuyển vị; vận hành tổng hợp và phối hợp trong quá trình kiểm tra công trình cống âu Rạch Mọp.
Tại khu vực cửa van cống, Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng thủy lợi 10 đã cho thợ lặn lặn xuống ở độ sâu 9-11m để kiểm tra khối rọ đá trước và sau dầm D1, D2, đồng thời vệ sinh khe cửa ở độ sâu 7m.
Thợ lặn kiểm tra khối rọ đá trước và sau dầm, vệ sinh khe cửa. Ảnh: Kim Anh.
Chi cục Thủy lợi TP. Cần Thơ đã giao Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường thành phố, phối hợp với Chủ đầu tư tiến hành vận hành cửa van cống theo phương thức chủ động đóng mở bằng xi lanh thủy lực. Cửa van âu thuyền được vận hành bằng xi lanh thủy lực, cấp thoát nước bằng cống 2 bên tường đầu âu, đóng mở các cửa cấp, thoát nước bằng xi lanh thủy lực.
Ông Nguyễn Hồng Hưng, Phó Trưởng ban điều hành dự án công trình kiểm soát nguồn nước bờ Nam Sông Hậu cho biết, cống âu Rạch Mọp là công trình thủy lợi quy mô lớn và tính chất vận hành tương đối phức tạp, do đó bên cạnh công tác xây lắp, Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng thủy lợi 10 cũng có một hạng mục đào tạo, chuyển giao công nghệ trước khi công trình đưa vào sử dụng. Trước đó, Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng thủy lợi 10 đã yêu cầu đơn vị quản lý khai thác gửi danh sách các cán bộ trực tiếp tham gia công tác vận hành để tiến hành đào tạo trong giai đoạn hoàn thiện công trình.
“Việc đào tạo này nhằm đảm bảo khi công trình được bàn giao, đơn vị quản lý khai thác có thể sẵn sàng vận hành cống âu Rạch Mọp theo nhiệm vụ thiết kế và đến nay Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng thủy lợi 10 đã hoàn thành công tác này. Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Cần Thơ có thể chủ động hoàn toàn trong công tác vận hành công trình thời gian tới”, ông Hưng nhấn mạnh.
Hệ thống điều khiển giám sát (SCADA) sẽ tiến hành đo đạc, quan trắc mực nước, môi trường... truyền dữ liệu về trạm điều khiển trung tâm đặt tại nhà quản lý cống âu Rạch Mọp. Ảnh: Kim Anh.
Ông Nguyễn Tấn Nhơn, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Cần Thơ thông tin thêm, thời gian tới Sở sẽ bố trí kinh phí để duy tu, bảo dưỡng và vận hành hiệu quả hệ thống công trình cống âu Rạch Mọp, đảm bảo phục vụ tốt sản xuất nông nghiệp.
Đặc biệt việc vận hành hiệu quả cống âu Rạch Mọp cũng giúp bà con nông dân trong vùng hưởng lợi của dự án có thể tiết giảm chi phí trong vận hành hệ thống đê, cống nhỏ ở các cửa dọc sông Hậu.
Ông Nhơn đặt yêu cầu, đơn vị đảm nhận công tác vận hành trực thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường phải đảm bảo chất lượng, đội ngũ cán bộ được đào tạo vững chuyên môn.
Ngoài ra, trong vòng 1 năm bảo hành công trình cống âu Rạch Mọp, ông Nhơn đề nghị Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng thủy lợi 10 tiếp tục hỗ trợ thành phố, định kỳ xuống khảo sát, kiểm tra công trình, nếu có vấn đề phát sinh sẽ kịp thời hướng dẫn cho cán bộ kỹ thuật để đạt hiệu quả cao nhất.
Theo quy trình, hiện đang trong mùa mưa, cống âu Rạch Mọp sẽ vận hành linh hoạt, ưu tiên tiêu thoát nước, giảm úng ngập trong đồng ruộng. Cống sẽ mở một chiều khi nước trong đồng cao và đóng lại khi nước xuống thấp, giúp duy trì môi trường ngọt ổn định phục vụ sản xuất nông nghiệp.
TP. Cần Thơ tin tưởng vận hành tốt cống âu Rạch Mọp bảo vệ sản xuất trong mùa khô năm 2026. Ảnh: Kim Anh.
Khi chênh lệch mực nước trong - ngoài cửa cống từ 0,3m trở lên, đơn vị vận hành sẽ cho phương tiện giao thông thủy đi qua âu thuyền, không lưu thông trực tiếp qua khoang cống, đảm bảo an toàn tuyệt đối.
Vào mùa khô (từ tháng 12 năm trước đến tháng 4 năm sau), đơn vị quản lý, vận hành sẽ theo dõi, quan trắc nguồn nước phía ngoài sông Hậu. Khi độ mặn tăng đến ngưỡng 0,5g/l, cống sẽ được đóng để ngăn mặn và chỉ mở lại khi độ mặn giảm dưới mức quy định. Trong thời gian cống đóng, đơn vị quản lý sẽ tận dụng thời điểm triều xuống để mở cửa tiêu nước môi trường.
