Theo nghiên cứu công bố trên Communications Earth and Environment, các nhà khoa học tìm cách xác định “giới hạn an toàn” của mức ấm lên toàn cầu để bảo vệ các tảng băng thông qua phân tích dữ liệu vệ tinh, mô hình khí hậu và bằng chứng trong quá khứ như lõi băng, trầm tích biển sâu và thậm chí DNA của bạch tuộc.
Kết quả cho thấy ngay cả khi thế giới đạt mục tiêu giới hạn mức tăng nhiệt độ toàn cầu trong khoảng 1,5 độ C, điều này vẫn chưa đủ để cứu ngăn cản băng tan. Thậm chí, với mức nóng lên hiện tại khoảng 1,2 độ C, tốc độ băng tan cũng tương đối nhanh, làm mực nước biển dâng đáng kể.
Băng tan ở Greenland và Nam Cực sẽ kéo theo mực nước biển dâng và đe dọa sinh kế của hàng trăm triệu cư dân ven biển. Ảnh: Đại học Durham.
Trong đó, riêng hai tảng băng lớn Greenland và Nam Cực chứa đủ lượng nước khiến mực nước biển toàn cầu dâng khoảng 65m. Từ thập niên 1990, tốc độ băng tan đã tăng gấp 4 lần, đạt khoảng 370 tỷ tấn mỗi năm, khiến mực nước biển dâng nhanh gấp đôi trong vòng 30 năm qua.
Các chuyên gia cảnh báo, mức 1,5 độ C vẫn “quá cao” để ngăn chặn xu hướng băng tan nhanh chóng. Hiện có khoảng 230 triệu người đang sinh sống ở những vùng đất chỉ cao hơn mực nước biển dưới 1 mét. Những thay đổi nhỏ trong khối lượng băng cũng đủ để “làm biến dạng” đường bờ biển toàn cầu, buộc hàng trăm triệu người phải di dời.
Nếu mực nước biển dâng trung bình 1 cm mỗi năm (tương đương 1 m trong một thế kỷ), thế giới sẽ chứng kiến những làn sóng di cư quy mô chưa từng có trong lịch sử hiện đại.
Đáng lo ngại hơn, “ngưỡng nhiệt an toàn” cho băng đang bị điều chỉnh xuống thấp dần. Trước đây, các mô hình cho rằng cần tới 3 độ C mới khiến tảng băng Greenland mất ổn định, nhưng nghiên cứu gần đây cho thấy ngưỡng này chỉ còn khoảng 1,5 độ C. Để tránh nguy cơ sụp đổ nhanh, mức ấm lên toàn cầu cần được duy trì trong ngưỡng 1 độ C – một mục tiêu gần như bất khả thi nếu nhân loại còn phụ thuộc vào than, dầu và khí đốt.
“Có rất ít điều chúng tôi quan sát được mang lại hy vọng", Chris Stokes – tác giả nghiên cứu – nhận định. “Kịch bản tốt nhất là mực nước biển dâng từ từ, nhưng chắc chắn xu hướng sẽ không dừng lại".
Các nhà nghiên cứu khẳng định mục tiêu 1,5 độ C vẫn vô cùng quan trọng, bởi nhiệt độ thế giới chỉ cần tăng 0,1 độ C, hậu quả sẽ càng thêm trầm trọng. Tuy nhiên, ngay cả khi thế giới đạt được mục tiêu này, không có nghĩa băng sẽ ngừng tan hay mực nước biển sẽ dừng dâng.
