Xử lý sạt lở kênh 30/4 để giữ đất cho mai sau

Chưa kịp yên thì bờ lại lở đi

Trước đây, mỗi lần ghe chở lúa hay vỏ lãi chạy ngang đoạn kênh 30/4 (đoạn rạch Bến Trễ - rạch Bến Bạ), ông Huỳnh Văn Giàu ở xã Cần Đước (tỉnh Tây Ninh) lại thót tim. Chỉ cần một chiếc ghe trọng tải lớn đi qua, sóng đánh mạnh dồn vào bờ đã làm sạt một mảng đất.

“Mấy năm trước, nhà tôi mất gần chục công đất vì sạt lở, còn đường bờ kênh thì có chỗ nứt toác, thậm chí đi xe máy mà run tay lái”, ông Giàu nhớ lại.

Kênh 30/4 vốn là tuyến thủy lợi huyết mạch, nối từ rạch Bến Trễ ra rạch Bến Bạ, có nhiệm vụ dẫn nước tưới tiêu cho hàng nghìn hecta đất nông nghiệp và lưu thông đường thủy quan trọng của vùng hạ Cần Đước. Thế nhưng, tình trạng sạt lở kéo dài nhiều năm qua không chỉ cuốn đi đất canh tác mà còn uy hiếp trực tiếp đời sống dân cư. Người dân từng nhiều lần đắp bao cát, cắm tre, chôn cọc để giữ bờ nhưng chỉ là giải pháp tình thế, “chưa kịp yên tâm thì bờ lại lở đi”.

Trước thực trạng đó, cuối năm 2023, UBND tỉnh Long An (trước đây) đã phê duyệt dự án xử lý sạt lở bờ Kênh 30/4. Công trình có tổng vốn đầu tư hơn 12,8 tỷ đồng, triển khai giai đoạn 2023 - 2025, tập trung gia cố các đoạn xung yếu bằng thảm đá và hệ thống kè kiên cố.

Anh Đoàn Như Vũ, đại diện đơn vị thi công cho biết, đến nay nhiều hạng mục đã hoàn tất, dự kiến toàn bộ công trình sẽ hoàn thành vào cuối tháng 10/2025. “Chúng tôi huy động nhân lực, máy móc làm liên tục, vừa đảm bảo tiến độ vừa chú trọng chất lượng, để công trình không chỉ chống sạt lở mà còn ổn định lâu dài”, anh Vũ chia sẻ.

Cải thiện hạ tầng giao thông thủy bộ

Điều mà người dân chờ đợi không chỉ là một công trình thủy lợi mới. Với diện tích hơn 1.500 ha đất nông nghiệp phụ thuộc vào nguồn nước từ kênh 30/4, việc gia cố bờ kênh đồng nghĩa với việc sản xuất sẽ bền vững hơn. Anh Cao Văn Tiến, nông dân tại ấp 2A, xã Cần Đước so sánh: “Trước đây, mỗi mùa mưa tới là thấp thỏm, sợ nước cuốn, sợ ruộng bị ngập úng không thoát kịp. Giờ có kênh kiên cố, nông dân yên tâm đầu tư, trồng lúa, trồng hoa màu đều thuận lợi hơn nhiều”.

Sau khi được chỉnh trang, tuyến kênh còn tạo điều kiện cải thiện hạ tầng giao thông thủy bộ. Những chiếc ghe chở lúa, phân bón, vật tư nông nghiệp có thể đi lại thông suốt hơn, không còn cảnh nép sát bờ vì lo đất sạt. Các tuyến đường ven kênh vốn từng bị sụt lún, nứt nẻ nay cũng sẽ an toàn hơn, xe máy, xe tải nhỏ lưu thông dễ dàng, phục vụ cả sản xuất và đời sống sinh hoạt của người dân.

Dự án còn giúp hạn chế tình trạng đất bồi lấp xuống lòng kênh, duy trì dòng chảy thông thoáng, giảm nguy cơ ô nhiễm nước. Khi hệ thống thủy lợi được củng cố, năng lực điều tiết nguồn nước trong mùa mưa lũ và mùa hạn hán cũng được nâng cao, giảm thiểu tác động bất lợi do biến đổi khí hậu. “Con kênh này là mạch sống của cả vùng. Giữ được bờ kênh là giữ đất, giữ nhà và giữ cả sinh kế cho bao hộ nông dân”, bà Nguyễn Thị Mai, người dân xã Cần Đước, chia sẻ.

Theo ông Lương Thế Phong, cán bộ Trung tâm Thủy lợi và nước sạch Tây Ninh, dự án xử lý sạt lở kênh 30/4 không chỉ đáp ứng nhu cầu cấp bách mà còn là tiền đề để địa phương quy hoạch, phát triển nông nghiệp theo hướng tập trung.

Trước kia, người dân chỉ nhìn thấy những vết nứt, những mảng đất sạt lở gây bất an, thì nay họ kỳ vọng vào một diện mạo mới: bờ kênh vững chắc, nước chảy thông thoáng, thích ứng tốt hơn với biến đổi khí hậu.