Trước thực trạng hút thuốc lá, thuốc lá điện tử đang âm thầm len lỏi vào đời sống học sinh, sinh viên (HSSV), Trường Cao đẳng Lương thực - Thực phẩm (TP Đà Nẵng) đã có nhiều giải pháp cụ thể nhằm xây dựng môi trường học đường lành mạnh, không khói thuốc. Phóng viên đã có cuộc trao đổi với đại diện nhà trường để hiểu rõ hơn những việc nhà trường đã, đang làm, những khó khăn và định hướng trong thời gian tới.
Tiến sĩ Đỗ Chí Thịnh - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Lương thực - Thực phẩm. Ảnh: Phạm Huy.
Ông có thể cho biết nhà trường đã có những hoạt động cụ thể nào để triển khai Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và nâng cao nhận thức cho sinh viên?
Trong thời gian qua, chúng tôi đặc biệt chú trọng công tác tuyên truyền và giám sát thực hiện quy định cấm hút thuốc trong trường học. Về truyền thông, nội dung này được lồng ghép vào các buổi sinh hoạt đầu khóa, sinh hoạt lớp định kỳ, các lớp phổ biến nội quy - quy chế nhà trường. Đồng thời, chúng tôi sử dụng các kênh như email, nhóm Zalo các lớp để thường xuyên thông báo, cảnh báo về tác hại của thuốc lá và thuốc lá điện tử.
Giáo viên Trường Cao đẳng Lương thực - Thực phẩm tổ chức sinh hoạt ngoại khóa tuyên truyền phòng, chống tác hại của thuốc lá, thu hút sự tham gia sôi nổi của học sinh, sinh viên. Ảnh: TL.
Về giám sát, trường tổ chức kiểm tra đột xuất, đặc biệt vào giờ ra chơi và các khu vực công cộng, khuất tầm nhìn như nhà vệ sinh. Những trường hợp vi phạm sẽ bị lập biên bản, yêu cầu viết kiểm điểm và xử lý theo quy định.
Đặc biệt, việc không hút thuốc còn được đưa vào tiêu chí đánh giá thi đua đối với cán bộ và điểm rèn luyện của sinh viên, đây là một cách làm vừa công bằng và vừa có tính giáo dục cao. Qua đó, cho thấy Nhà trường đã làm tốt việc kết hợp giữa quy định và truyền thông, giám sát và nêu gương, tạo nên một môi trường không khói thuốc khá rõ nét.
Vậy sau quá trình triển khai, nhà trường đã đạt được những kết quả nổi bật gì?
Có thể nói, nhận thức của sinh viên về tác hại của thuốc lá đã được cải thiện đáng kể. Qua giám sát, số lượng sinh viên vi phạm giảm rõ rệt. Tình trạng hút thuốc công khai trong khuôn viên trường gần như không còn.
Chúng tôi cũng đưa quy định cấm hút thuốc vào nội quy và coi đó là một trong những tiêu chí xếp loại rèn luyện. Nhờ vậy, ý thức tuân thủ của sinh viên ngày càng nâng cao. Ở các hoạt động như lễ hội, cuộc thi, sinh hoạt ngoại khóa, thể thao… không còn ghi nhận trường hợp sử dụng thuốc lá.
Tuy nhiên, vẫn còn một số sinh viên, chủ yếu là nam giới, có hành vi hút thuốc tại các khu vực khuất như nhà vệ sinh trong giờ ra chơi. Đây là nhóm đối tượng nhà trường đang tiếp tục tập trung giáo dục, nhắc nhở.
Trong quá trình triển khai, nhà trường có gặp khó khăn gì không, đặc biệt là về thay đổi hành vi sử dụng thuốc lá ở sinh viên?
Có nhiều khó khăn, đáng nói nhất là thói quen hút thuốc đã hình thành từ trước khi các em vào học tại trường. Một số em nhận thức được tác hại nhưng vẫn chưa quyết tâm bỏ thuốc vì đã lệ thuộc vào nicotin. Một số ít sinh viên còn có tâm lý chủ quan, xem nhẹ vấn đề hoặc cho rằng đó là quyền cá nhân.
Về chế tài, mặc dù chúng tôi có quy định và quy trình xử lý vi phạm, song mức độ xử lý còn nhẹ, chủ yếu là nhắc nhở, lập biên bản, chưa đủ mạnh để răn đe triệt để. Ngoài ra, nguồn lực giám sát cũng còn hạn chế, việc kiểm tra liên tục ở các khu vực khuất gặp nhiều khó khăn vì thiếu nhân sự. Một số sinh viên có hành vi tinh vi, thấy cán bộ đến kiểm tra thì né tránh, rời đi hoặc ngưng hút thuốc.
Môi trường xung quanh nhà trường thực sự là một thách thức. Ở các quán cà phê, quán ăn gần trường, việc hút thuốc vẫn diễn ra phổ biến. Sinh viên dễ bị ảnh hưởng bởi bạn bè, cộng đồng. Việc mua thuốc lá, kể cả thuốc lá điện tử, cũng quá dễ dàng, giá thành lại rẻ. Điều này gây khó khăn lớn cho quá trình thay đổi hành vi.
Trường Trường Cao đẳng Lương thực - Thực phẩm chú trọng xây dựng cơ sở giáo dục đại học xanh - sạch - đẹp, không khói thuốc. Ảnh: Phạm Huy.
Trước những khó khăn đó, nhà trường có những giải pháp gì để tăng cường hiệu quả trong thời gian tới?
Chúng tôi sẽ tập trung vào ba nhóm giải pháp chính:
Thứ nhất, đẩy mạnh phối hợp với các ngành, địa phương. Cụ thể, nhà trường đang xây dựng kế hoạch phối hợp với các trung tâm y tế, chuyên gia tâm lý để tổ chức các buổi tư vấn, truyền thông sâu hơn về tác hại của thuốc lá, nhằm thay đổi nhận thức, hành vị của sinh viên với thuốc lá. Chúng tôi cũng mong muốn kết nối với công an địa phương, chính quyền phường để kiểm soát việc bán thuốc lá quanh khu vực trường.
Thứ hai, tăng cường sự phối hợp nội bộ: Đoàn Thanh niên, Phòng Công tác sinh viên, các Khoa và Giáo viên chủ nhiệm sẽ cùng vào cuộc giám sát, hỗ trợ sinh viên có biểu hiện sử dụng thuốc lá. Các nội dung về phòng chống tác hại thuốc lá cũng sẽ tiếp tục được lồng ghép vào các môn học chính khóa như Pháp luật, Giáo dục công dân.
Thứ ba, nâng cao công tác truyền thông và huy động nguồn lực. Chúng tôi sẽ đẩy mạnh tuyên truyền trên cổng thông tin điện tử, fanpage của trường - nơi sinh viên thường xuyên theo dõi. Đồng thời, sẽ chủ động đề xuất kinh phí từ các chương trình quốc gia hoặc kêu gọi tài trợ từ doanh nghiệp, tổ chức xã hội để tổ chức hoạt động hiệu quả hơn. Nếu có nguồn lực, trường sẽ thí điểm các mô hình hỗ trợ sinh viên cai thuốc có chuyên gia tư vấn tâm lý và y tế.
Xin cảm ơn ông đã chia sẻ! Hy vọng những mô hình, giải pháp thiết thực từ Trường Cao đẳng Lương thực - Thực phẩm sẽ góp phần lan tỏa một môi trường học đường không khói thuốc, vì sức khỏe của thế hệ trẻ.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đặc biệt chú trọng công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá trong toàn ngành, coi đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhằm bảo vệ sức khỏe người học và cán bộ, giảng viên tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Các trường đại học, cao đẳng, trung cấp thuộc Bộ được yêu cầu xây dựng môi trường học đường không khói thuốc, tăng cường tuyên truyền, giám sát và đưa quy định cấm hút thuốc vào nội quy nhà trường.
