Con ơi, người nhà quê chúng ta, ở làng thì còn có thể chia ra hạng nhất hạng nhì. Chứ con mà ra thành phố, không bị xe cán người lừa, cũng bị những kẻ nứt mắt đã biết đi buôn chèn cho trắng tay. Thằng con nói, có đi ra ngoài mới học được cái khôn. Ở nhà với bố mẹ thì biết bao giờ mới khá được. Nó bèn đòi bán con bò, vâng, chính cái con bò lão đã chở củi đi chợ Giát rồi chở gạo cho thằng con lão ăn học. Nay đành nuốt nhớ tiếc, nhon góp thêm được vài mươi triệu để thằng con đi buôn đường dài.
Nó đã từ vài mươi triệu mà phất lên, không biết là được mấy mươi nhưng thấy ăn to nói lớn, điện thoại di động hai cái liền trong túi, gọi là kiểu “hai tay hai súng”, gọi khách để gom lợn gà, ngan vịt; gọi dưa lê dưa hấu, xoài xanh rồi chôm chôm, cứ nheo nhéo suốt ngày. Lão khấp khởi mừng. Mình đã già thật ư, khéo mà già thật!
Thế rồi tin thằng con lão đi buôn lợn, nhồi bột đá lẫn cám rồi bán qua biên giới đồn về làng. Lão tin ngay. Lão không lạ thằng con, nó đã từng nhồi bánh đúc cho ngan vịt căng hết cả diều; cái diều còn nom rõ cả hạt ngô như mụ lao hạch. Lão to nhỏ khuyên răn thì nó bảo không gian ai gọi là thương trường; mua ba mươi đẩy ba mươi, lãi được mỗi cái diều. Lão mắng thì nó bảo nó học trò ấy từ mẹ nó, dìm bắp cải, xà lách xuống ao chợ rồi lên bán cân. Lão đành thở dài, nhắm mắt cho qua.
Vậy rồi tin đồn đã thành sự thật hiển nhiên. Thằng con lão về, nằm khượt ra giường, hỏi không nói, gọi không thưa. Bạn nó bảo, mấy chú Khách nhập lợn của nó rồi chở vào sâu trong nội địa, lợn ăn bột đá bị chết, căm lắm. Xe lợn sau của nó chở hơn trăm con lợn tạ, cầm chắc “lãi diều” đã được chục (triệu) hơn trăm ngót. Nào ngờ chú Khách còn cao tay hơn, cứ dìm giá bắt chờ, cả tuần không chịu nhập hàng. Xe lợn của con lão cứ nằm khan bên này đường biên, rực nóng mà cứ thế lăn ra chết. Vốn liếng thành ra ném xuống sông xuống biển.
Chán cảnh, lão Khúng sang nhà lão Bìm hút thuốc lào vặt. Rồi thở dài:
- Thằng cháu nhà tôi từ máng lợn lại về với cái máng lợn rồi, lão ạ.
Lão Bìm lựa lời:
- Ấy thế mà vẫn còn may.
- May? Lão nói lạ!
- Không lạ đâu. Nó còn trẻ, còn có chí phục thù, có sức mà gượng dậy. Nó đã có bài học rằng, trên đời có câu “cao nhân tất hữu cao nhân trị”, không dám coi người ta ai cũng ngu cả. Mà đã dậy được lần này, nó sẽ kịp sửa chữa, làm ăn cẩn thận hơn. Chứ như lão với tôi, hồi hơn sáu chục tuổi bị lừa cú lãi suất cao hụi họ, bẩy mươi ngoài bị lừa lô đề, bòn đến mớ khoai lang của vợ mà đi nuôi thiên hạ. Thế mới thật là trắng tay, là cái máng lợn trở về với cái máng lợn.
