Họa sĩ Nguyễn Lâm (1940-2025).
Triển lãm đặc biệt không có mặt họa sĩ Nguyễn Lâm, vì ông đã qua đời ở tuổi 85, vào ngày 28/6/2025.
Họa sĩ Nguyễn Lâm tên thật là Lâm Huỳnh Long, sinh ra và lớn lên tại Cần Thơ. Ngay từ khi còn là sinh viên Trường Cao đẳng Mỹ thuật Sài Gòn, họa sĩ Nguyễn Lâm đã giành được nhiều giải thưởng mỹ thuật quốc tế.
Sở dĩ gọi là triển lãm đặc biệt, vì hơn một thập niên gần đây, họa sĩ Nguyễn Lâm không tổ chức triển lãm cá nhân và cũng ít khi xuất hiện trước công chúng. Tác phẩm của họa sĩ Nguyễn Lâm, ngoài hai không gian của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam và Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM, đều nằm trong các bộ sưu tập tư nhân trong nước và quốc tế. Vì vậy, giới mộ điệu rất ít cơ hội nhìn ngắm những bức tranh mang dấu ấn tài hoa Nguyễn Lâm.
Nhân 100 ngày mất họa sĩ Nguyễn Lâm, các nhà sưu tập tại TP.HCM đã tình nguyện “mở kho” để trưng bày tác phẩm của ông cho một triển lãm đặc biệt, kéo dài từ ngày 3/10 đến 13/10 tại Huyen Art House. Dĩ nhiên, triển lãm đặc biệt này không có người mua và người bán, chỉ là dịp để hội ngộ những người yêu tranh Nguyễn Lâm.
Tác phẩm "Trừu tượng" của họa sĩ Nguyễn Lâm.
Sinh thời, họa sĩ Nguyễn Lâm được xem như một bậc thầy sơn mài phương Nam. Bởi lẽ, với chất liệu truyền thống, ông đã tạo ra một sắc thái khác hẳn cho tranh sơn mài. Kể cả phong cách hội họa biểu hình hay phong cách hội họa trừu tượng, tranh sơn mài Nguyễn Lâm cũng đều gợi mở vẻ đẹp giàu cảm xúc và nhiều suy tư.
Sự cao tay trong kỹ thuật sơn mài của họa sĩ Nguyễn Lâm còn thể hiện ở việc ông được tin tưởng nhờ cậy phục chế nhiều tác phẩm sơn mài có giá trị lịch sử. Những bức sơn mài của danh họa Nguyễn Gia Trí (1908-1993) như “Đám rước”, “Hoài niệm xứ Bắc” và “Vườn xuân” đều được họa sĩ Nguyễn Lâm phục chế với kết quả khá mỹ mãn.
Họa sĩ Nguyễn Lâm cả đời theo đuổi nghề vẽ. Ông quan niệm: “Hãy là một chủ thể với di sản văn hóa truyền thống của mình, như một kẻ kế thừa xứng đáng và nhìn ra, có bổ sung hoán đổi, bắt nhịp dòng trào lưu lớn”.
Tình yêu hội họa của họa sĩ Nguyễn Lâm được nối nhịp sang thế hệ con cháu. Trong 9 người con của ông, có 6 người trở thành họa sĩ là Huyền Lam, Lâm Huỳnh Sơn, Huỳnh Lân, Lâm Huỳnh Linh, Huyền Lê, Lâm Lan. Còn cháu ngoại của ông là họa sĩ trẻ Lâm Ngọc Thanh.
Tác phẩm "Thiếu nữ" của họa sĩ Nguyễn Lâm.
Lối sống và lối vẽ của họa sĩ Nguyễn Lâm có tác động sâu sắc đến nhiều lứa họa sĩ hậu sinh. Nhân triển lãm đặc biệt tưởng nhớ bậc thầy sơn mài phương Nam, họa sĩ Trần Vĩnh Thịnh bày tỏ: “Trong những tác phẩm trừu tượng đặc trưng của Nguyễn Lâm, tinh thần hội họa đương đại phương Tây và hồn cốt, âm sắc phương Đông được hòa quyện. Suốt hơn 60 năm hoạt động và sáng tác, ông đã làm việc không ngừng nghỉ cho đến những ngày cuối cùng. Một Nguyễn Lâm ân cần, tình cảm trong lòng con cháu và người thân của ông, một Nguyễn Lâm là tấm gương lao động và sáng tạo ra những tác phẩm để đời, xứng đáng là một trong những họa sĩ hàng đầu của Việt Nam đương thời”.
