Tiến sĩ Lê Nhật Ký. Ảnh: TL.
Tiến sĩ Lê Nhật Ký hiện đang là giảng viên Trường Đại học Quy Nhơn và cũng là hội viên Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam. Sau các công trình nghiên cứu “Nhà mái lá Bình Định”, “Văn học dân gian trong hệ thống văn học thiếu nhi”, “Những tiểu luận về truyện cổ tích”, “Truyện đồng thoại trong văn học Việt Nam hiện đại”, “Từ bước chân Dế Mèn”, tiến sĩ Lê Nhật Ký vừa biên soạn bộ sách “Truyện cổ tích hiện đại Việt Nam”.
Truyện cổ tích hiện đại, nghĩa là không phải tác phẩm khuyết danh, mà học giả Nguyễn Đổng Chi từng giới thiệu đến công chúng cách đây nhiều thập niên. Truyện cổ tích hiện đại được tác giả sáng tác có chủ đích tạo nên những câu chuyện mới nhưng gần gũi cuộc sống thiên nhiên và mang hơi thở truyền thống. Tiến sĩ Lê Nhật Ký bày tỏ: “Lâu nay, truyện cổ tích hiện đại Việt Nam thường được giới thiệu tản mạn, trong các tuyển tập văn xuôi thiếu nhi nói chung hoặc riêng một tác giả cụ thể. Với tuyển tập “Truyện cổ tích hiện đại Việt Nam”, bạn đọc lần đầu tiên được tiếp cận đối tượng một cách hệ thống, bao quát đầy đủ diễn biến và thành tựu thể loại cùng đóng góp của từng tác giả đối với văn học thiếu nhi nước nhà”.
Bộ sách “Truyện cổ tích hiện đại Việt Nam” quy tụ các tác phẩm tiêu biểu của gần 20 tác giả Việt Nam, trải dài gần một thế kỷ sáng tác (từ thập niên 1940 đến nay). Bộ sách gồm hơn 60 truyện cổ tích hiện đại, đến từ những tên tuổi lớn của văn học Việt Nam như: Khái Hưng, Ngọc Giao, Tô Hoài, Nguyễn Huy Tưởng, Phạm Hổ, Thy Hạc, Vị Hồ, Niêm Lộc, Ngô Quân Miện, Đoàn Minh Tuấn, Xuân Quỳnh, Trần Hoài Dương, Nguyễn Trí Công, Trần Đức Tiến, Nguyên Hương, Lê Thị Kim Sơn…
“Truyện cổ tích hiện đại Việt Nam” có tinh thần, cấu trúc và phép màu của truyện cổ tích dân gian, nhưng phản ánh đời sống, tâm hồn, giá trị nhân văn của con người hiện đại. Bắt đầu từ đầu thế kỷ XX, thể loại này được mở đường bởi các cây bút lãng mạn và hiện thực như Khái Hưng, Ngọc Giao, Thâm Tâm. Từ sau năm 1945, nhiều nhà văn tiếp tục gìn giữ và làm mới thể loại này, tiêu biểu là Phạm Hổ, Ngô Quân Miện, Nguyễn Huy Tưởng, Trần Hoài Dương, và gần đây là Nguyên Hương, Trần Đức Tiến cùng nhiều cây bút trẻ.
Bộ sách tuyển chọn công phu cho thể loại truyện cổ tích hiện đại Việt Nam. Ảnh: NXB.
Trong dòng chảy văn học thiếu nhi Việt Nam, truyện cổ tích hiện đại giữ vai trò như chiếc cầu nối giữa truyền thống và hiện đại. Truyện cổ tích hiện đại vẫn gìn giữ tinh thần cổ tích dân gian, với những phép màu, nhân vật thiện lương, thường kết thúc nhân quả báo ứng, đồng thời mở ra góc nhìn nhân văn, bình đẳng, sáng tạo của con người hôm nay.
Có thể nói, những truyện cổ tích hiện đại Việt Nam được xem như người bạn thân thiết của tuổi thơ, góp phần hình thành nhân cách, phát triển ngôn ngữ, khả năng tưởng tượng và năng lực cảm thụ cái đẹp của trẻ em. Nhiều nhà văn chọn phương pháp truyện cổ tích hiện đại là một mảnh đất giàu tiềm năng khai thác các chất liệu và thể nghiệm năng lực chinh phục độc giả nhí. Cho nên, truyện cổ tích hiện đại Việt Nam có thể truyền tải những thông điệp về ý thức sáng tạo, giáo dục giới tính, bình đẳng giới, lòng nhân ái và kỹ năng sống tích cực.
Với sự ra đời của “Truyện cổ tích hiện đại Việt Nam” do tiến sĩ Lê Nhật Ký tuyển chọn, lần đầu tiên thể loại này được phác họa tương đối toàn diện, từ những cây bút mở đường đến những tiếng nói đương đại. Bộ sách không chỉ là món quà tinh thần dành cho thiếu nhi, mà còn là tư liệu quý giá cho giới nghiên cứu văn học, giáo viên và phụ huynh.
