Năm nào cũng vậy, cứ vào dịp đầu xuân, huyện Yên Thành đều tổ chức mừng thọ cho các cụ cao tuổi. Nhưng đại “Lễ yến lão” chung cho cả huyện thì được tổ chức ba năm một lần.
Lễ yến lão tại gia của một gia đình ở xóm 9 xã Văn Thành.
Mỹ tục này có từ xa xưa, đây là dịp để con cháu thể hiện lòng hiếu thảo đối với ông bà, cha mẹ và để xã hội thể hiện sự tôn trọng và biết ơn đối với người cao tuổi.
Thông thường, 60 tuổi là được đi dự lễ yến, 70 tuổi gọi là thượng thọ, 80 tuổi là đại thọ, 90 tuổi là thượng thượng thọ và tròn 100 tuổi là bách tuế hay bách niên chi lão.
Trước đây, những cụ 70 tuổi trở lên được con cháu tổ chức mừng thọ tại nhà với các nghi lễ rất long trọng. Nhà nghèo cũng phải lo cho được ông bà, cha mẹ, bộ trang phục áo dài, khăn đóng bằng lụa , hay nhiễu đỏ; Mâm cỗ yến nhiều món ngon mà các cụ thích.
Tiếp theo là câu đối, trướng thọ, tranh thọ… được con cháu nội ngoại chúc mừng. Những nhà có điều kiện thì mời cả phường bát âm, múa hát và tổ chức ăn uống linh đình... Thái độ con cháu phục vụ cung kính tận tình.
Lễ yến lão tại làng Đồng Mượu Văn Thành
Sau đó đến ngày quy định, con cháu rước các cụ đi dự lễ mừng thọ chung. Lễ rước được tiến hành từ gia đình đến nhà thờ họ để tế tổ, sau đó con cháu tiếp tục rước các cụ ra đình làng dự lễ. Khi dự lễ, các làng quy định khăn áo cho các cụ từ 60 đến 69 tuổi mặc áo vải thâm; Từ 70 đến 80 tuổi mặc áo và thắt khăn lụa đỏ; từ 90 tuổi trở lên mặc áo và đội khăn nhiễu đỏ… Những cụ cao tuổi từ 90 trở lên được ngồi kiệu rất long trọng…
Hiện nay, phần lễ phục, lễ rước cũng không câu nệ, tùy thuộc vào từng gia đình. Còn các nghi lễ truyền thống như lễ rước, mừng trướng thọ, câu đối , tặng quà, dâng rượu được tiếp tục duy trì, có gọn nhẹ hơn nhưng vẫn giữ được nét đẹp văn hóa truyền thống.
Lễ rước các cụ ra đình làng tại xóm Văn Yên Xã Văn Thành
Ông Hoàng Danh Truyền- Phó chủ tịch UBND huyện Yên Thành cho biết: Hiện nay, huyện có hơn 32.400 cụ cao tuổi. Ngày đầu xuân, chính quyền đã đi từng nhà tặng quà, mừng thọ cho các cụ cao tuổi . Còn đại lễ yến cho các cụ được chính quyền huyện chỉ đạo bằng văn bản, giao cho các xã tổ chức mừng thọ phù hợp với điều kiện của từng địa phương nhưng phải đảm bảo các tiêu chí: Vui, tiết kiệm, trang trọng và ý nghĩa, nhằm tôn vinh, khích lệ những người cao tuổi sống vui, sống khỏe, sống có ích cho gia đình và xã hội.
Theo quy định, đại yến lão ở các xã bắt đầu tổ chức từ ngày 4 tết cho đến hết ngày 15 tháng giêng. Chúng tôi đã đi đến một số xã: Văn Thành, Hợp Thành , Thị Trấn, Tăng Thành, Xuân Thành… thấy lễ mừng thọ được tổ chức long trọng, rộn ràng như một ngày hội lớn (tại đình làng hay hội trường văn hóa xã). Các cụ không phân biệt giàu nghèo, sang hèn, mà sắp xếp theo độ tuổi. Cao tuổi nhất được mời ngồi chiếu trên.
Xóm 4 xã Hoa Thành tổ chức mừng thọ cho các cụ
Tại tiệc yến, việc đầu tiên đó là ban tổ chức đọc diễn văn ca ngợi công lao sinh thành dưỡng dục của các cụ đối với thế hệ trẻ, đối với xã hội, tiếp theo là các cụ đọc thơ, vịnh câu đối, múa hát… Sau đó là các tiết mục văn nghệ của con cháu chúc thọ các cụ.
Cỗ yến thông thường có rượu, trầu cau , bánh kẹo… và mâm cỗ thì có các món ăn riêng dành cho các cụ. Ông Lê Thanh Bình – Bí thư Đảng ủy xã cho biết: Hoa Thành có hơn 800 cụ cao tuổi. Từ trước tết, chính quyền xã đã đi thăm hỏi, tặng quà và chúc thọ các cụ. Năm nay quán triệt tiêu chí của UBND huyện nên lễ mừng thọ được tổ chức đơn giản hơn nhưng ý nghĩa. không khí vẫn rộn ràng , vui tươi, các cụ rất phấn khởi.
Điều đặc biệt của lễ mừng thọ năm nay là có nhiều xã đã lồng ghép chương trình khuyến học, khuyến tài, biểu dương, khen thưởng cho con em học giỏi, đỗ đạt cao. Đây cũng là dịp để báo công với các bậc cao niên và cũng là cách giáo dục thế hệ trẻ về nét đẹp văn hóa truyền thống kính già, trọng lão.
Làng Phan đăng Lưu xã Hoa Thành tổ chức mừng thọ cho các cụ.
Không chỉ ở Yên Thành mà hầu khắp các địa phương trên địa bàn tỉnh Nghệ An đều tổ chức mừng thọ cho các cụ cao tuổi vào những ngày đầu xuân.
