Nức tiếng sản vật Gia Lai: [Bài 2] Kết tinh dưới tán rừng bản địa

Những người nhạy bén

Năm 1998, Hợp tác xã (HTX) Nông lâm nghiệp Quyết Tiến được thành lập. Khi đó, HTX với khoảng trên 10 thành viên, chủ yếu là ở thành phố Pleiku hoặc ở trung tâm huyện Mang Yang, tuy nhiên trụ sở của HTX thì lại đặt ở mãi tận xã Ayun xa xôi.

Lý giải về cái điều cứ tưởng như là “tréo ngoe” này, Phó Giám đốc HTX, chị Phạm Thị Từ Vân cho biết: “Do các sản phẩm của hợp tác xã làm ra đều chủ yếu lấy từ rừng, mà xã Ayun lại là vùng đệm của Vườn quốc gia Konkakinh, nên trụ sở hợp tác xã đặt ở đây để tiện việc thu mua nguyên liệu do bà con thu hái từ rừng”. Có thể nói, đây là tư duy hết sức nhạy bén của những người đi tiên phong trong việc làm ra các sản phẩm quý, mà nguyên liệu được lấy ngay dưới tán rừng này.

Vườn quốc gia Konkakinh với hệ đa dạng sinh học cao, theo đó các loại lâm sản phụ dưới tán rừng là hết sức phong phú. Có thể kể tên một số loại như chuối rừng, măng le, nấm linh chi, lan kim tuyến, sâm đá, mật ong rừng... Những sản phẩm quý nói trên được người dân bản địa khai thác dưới tán rừng Konkakinh, ban đầu chỉ để dùng trong gia đình. Từ khi thành lập HTX, đơn vị đã thu mua lại của người dân, hoặc mua lại của các đầu mối, mang về sơ chế và đóng gói, bán ra thị trường.

Chị Lê Thị Thủy ở thôn Đoàn kết (xã Ayun, huyện Mang Yang) là một trong những đầu mối lớn, chuyên thu mua chuối rừng cũng như các sản phẩm khác từ rừng Konkakinh do bà con trong khu vực khai thác mang về bán. Chị là chỗ “mối quen” bởi tôi hay mua chuối hạt rừng của chị để dùng, hoặc để làm quà tặng người thân.

“Mùa nào thức nấy, từ chuối hạt rừng, mật ong đến các loại sâm, măng le... bà con bán thứ gì tôi đều mua hết. Tùy từng loại mà sau khi mua, tôi làm sạch sẽ lại, sơ chế, đóng gói và đem bán”, chị Thủy cho biết, chính đây cũng là nơi cung cấp nguồn nguyên liệu cho HTX Quyết Tiến, cho nhiều chủ thể khác để làm nên những sản phẩm OCOP mang thương hiệu Mang Yang.

Vậy là từ đây, những sản vật quý hiếm ngàn đời “ngủ quên” trong rừng Konkakinh, bỗng chốc bước ra, và đĩnh đạc trở thành những sản phẩm OCOP đặc trưng mang thương hiệu Mang Yang.

Phong phú OCOP Mang Yang

“Ngày mới thành lập hợp tác xã, những sản phẩm thu mua từ bà con được sơ chế, đóng gói và bán ra thị trường. Tuy nhiên từ khi có chương trình mỗi xã một sản phẩm, chúng tôi bắt đầu chú trọng hơn về chất lượng cũng như mẫu mã và công tác quảng bá thương hiệu”, Phó Giám đốc HTX Quyết Tiến, chị Lê Thị Từ Vân cho biết.

Cũng theo chị Vân thì hiện tại, HTX có 7 sản phẩm được chứng nhận OCOP 3- 4 sao như chuối hạt rừng sấy khô, Măng le rừng, nấm linh chi, bột gừng nguyên chất đóng túi, tinh dầu màng tang được chiết xuất từ hạt tiêu rừng... Sản phẩm của HTX, ngoài việc bán ra thị trương theo các kênh thông thường thì theo chị Từ Vân, kênh Tiktok shop đã hỗ trợ HTX rất nhiều trong việc bán hàng.  

Còn tại xã vùng sâu Đăk Trôi, HTX Nông lâm nghiệp và dịch vụ Đăk Trôi được thành lập từ năm 2020. Xã Đăk Trôi có giống lúa bản địa mang tên Ba Chăm thơm ngon nức tiếng. Ông Nguyễn Văn Lân, Giám đốc HTX Nông lâm nghiệp và dịch vụ Đăk Trôi cho biết, từ năm 2020, HTX đã đầu tư máy xay xát gạo, hướng dẫn người dân kỹ thuật sản xuất lúa theo hướng VietGAP, sau đó HTX thu mua lúa về, chế biến thành sản phẩm OCOP đặc trưng của địa phương.

Hiện tại, HTX đã có được 4 sản phẩm OCOP 3 sao gồm gạo Ba Chăm, nếp hương, bột gạo và gạo ĐT. Trung bình mỗi năm, HTX cung cấp ra thị trường khoảng 30 tấn gạo vừa đảm bảo sạch, vừa thơm ngon.

“Chương trình mỗi xã một sản phẩm đã tạo điều kiện để hợp tác xã và bà con khôi phục, phát triển các giống lúa đặc trưng của địa phương, mang lại hiệu quả cao. Các chủ thể tham gia chương trình OCOP được chính quyền địa phương hỗ trợ bao bì nhãn mác, tem truy xuất nguồn gốc, kiểm nghiệm và quảng bá sản phẩm tại nhiều chương trình, sự kiện. Nhờ vậy, người dân địa phương yên tâm sản xuất mà không phải lo đầu ra cho sản phẩm”, Giám đốc HTX, ông Nguyễn Văn Lân thẳng thắn chia sẻ.

Đến thời điểm hiện tại, huyện Mang Yang đang có 38 sản phẩm đặc trung được công nhận sản phẩm OCOP 3- 4 sao, cũng là một trong mấy huyện có nhiều sản phẩm OCOP của tỉnh Gia Lai. Nhiều sản phẩm đặc trưng như gạo Ba Chăm, bộ sản phẩm chanh dây của HTX Hùng Thơm Gia Lai, na rừng, mật ong rừng, các loại tinh dầu, măng le sấy khô, chuối hạt rừng sấy khô, các sản phẩm dược liệu... Tất cả đều được người tiêu dùng đánh giá cao về chất lượng sản phẩm.

Theo Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Mang Yang, từ nguồn vốn của chương trình OCOP và ngân sách của địa phương, huyện đã hỗ trợ các HTX, các cơ sở sản xuất từng bước khai thác, chế biến các loại nông, lâm sản đặc trưng thành sản phẩm OCOP, góp phần tạo sức bật trong việc phát triển kinh tế nông thôn của huyện.

“Để có được kết quả đáng mừng như trên, tổ tư vấn chương trình OCOP của huyện thường xuyên tổ chức các buổi tuyên truyền, vận động, hướng dẫn hộ sản xuất kinh doanh, hợp tác xã và doanh nghiệp trên địa bàn thường xuyên xây dựng ý tưởng sản phẩm. Bên cạnh đó, huyện còn tập trung tạo điều kiện cho các chủ thể đưa sản phẩm tham gia các hội chợ xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm trong và ngoài tỉnh; xây dựng 3 điểm bán hàng đối với các sản phẩm OCOP tại địa phương, Đặc biệt, nhiều sản phẩm OCOP đã được lên kệ các sàn giao dịch thương mại điện tử như Shopee, lazada, OCOP Gia Lai...”, ông Lê Lợi cho biết.

Cũng theo Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Mang Yang thì trong quá trình thực hiện, huyện thường xuyên tổ chức tập huấn cho các chủ thể trong việc xây dựng hồ sơ, thiết kế mẫu mã logo, bảo hộ thương hiệu... qua đó giúp cho các sản phẩm tạo dựng được thương hiệu, có chỗ đứng đĩnh đạc trên thị trường.

Song song với đó, huyện đang tiếp tục tuyên truyền, vận động các chủ thể đầu tư khai thác, chế biến nhằm nâng tầm các sản phẩm nông, lâm sản của địa phương thành sản phẩm mang tính đặc trưng riêng biệt. Phấn đấu trong năm 2025, huyện có thêm 17- 18 sản phẩm OCOP mới như tiêu đen, hạt mắc ca, gừng đen sấy khô...

“Đồng thời, việc đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng kênh tiêu thụ nông, lâm sản đặc trưng của địa phương, góp phần nâng cao thu nhập cho các chủ thể và người dân trên địa bàn cũng đang là việc làm thương xuyên của huyện Mang Yang”, Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Mang Yang thông tin thêm.

Chủ tịch UBND huyện Mang Yang, ông Lê Trọng khẳng định: “Việc đầu tư vào công nghệ và mở rộng thị trường sẽ là chìa khóa giúp sản phẩm OCOP của huyện Mang Yang vươn xa hơn. Với những tiềm năng sẵn có, địa phương sẽ tiếp tục hỗ trợ người dân phát triển vùng nguyên liệu đạt các tiêu chuẩn mà thị trường dặt ra”.