Bước chuyển OCOP Đồng Nai: [Bài 1] 'Nâng hạng’ sản phẩm đặc trưng

Dư địa lớn để nâng hạng sản phẩm OCOP

Sau khi mô hình chính quyền địa phương hai cấp được củng cố, chương trình OCOP tại Đồng Nai có nhiều đổi mới trong cơ chế đánh giá và phân hạng sản phẩm. Theo quy định mới, việc đánh giá và công nhận sản phẩm OCOP hiện chỉ còn hai cấp: cấp Trung ương phụ trách sản phẩm 5 sao, cấp tỉnh đánh giá sản phẩm 3 sao và 4 sao.

Đáng chú ý, vai trò của cấp xã, phường nay được nâng lên rõ ràng trong giai đoạn triển khai mới. Cụ thể là cấp xã sẽ chịu trách nhiệm trực tiếp về các tiêu chí như nguồn gốc sản phẩm, sử dụng lao động địa phương, ý tưởng sản phẩm và bản sắc văn hóa.

Ông Trần Kiên, đại diện đơn vị tư vấn chương trình OCOP tỉnh Đồng Nai cho biết: “Trước đây, vai trò cấp xã gần như vắng bóng trong việc thực hiện đánh giá và công nhận sản phẩm OCOP. Tuy nhiên, đến nay cấp xã, phường lại là mắt xích quan trọng, quyết định hiệu quả việc triển khai và nhân rộng chương trình OCOP trong giai đoạn mới”.

Theo ông Kiên, việc tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp chính thức đi vào hoạt động, cán bộ quản lý, cán bộ phụ trách chương trình OCOP cấp tỉnh, cấp xã cũng có sự thay đổi nhiều về vị trí, lĩnh vực công tác. Do đó công tác đào tạo, tập huấn cho cán bộ xã, phường cần được đẩy mạnh, nhằm trang bị kiến thức về tiêu chí, quy trình đánh giá, hồ sơ chất lượng, giúp nâng cao năng lực hỗ trợ các chủ thể OCOP ngay từ cơ sở.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Nai, từ đầu năm 2025 đến nay, toàn tỉnh đã công nhận thêm được 60 sản phẩm OCOP và gia hạn hiệu lực 20 sản phẩm hết hiệu lực, bổ sung thêm 15 sản phẩm OCOP mới, trong đó 6 sản phẩm tiềm năng đạt chuẩn 5 sao. Như vậy, tổng số sản phẩm OCOP của Đồng Nai hiện đạt khoảng 496 sản phẩm, với chất lượng ngày càng được nâng cao nhờ sự tham gia mạnh mẽ của doanh nghiệp và hợp tác xã vào lĩnh vực chế biến sâu, truy xuất nguồn gốc và mở rộng thị trường.

Đặc biệt, sau khi hợp nhất, Đồng Nai được mở rộng địa giới và cơ cấu hành chính theo chính quyền hai cấp, chương trình OCOP được nhìn nhận có nhiều dư địa hơn để phát triển, nhất là các nhóm sản phẩm kết hợp sản phẩm đặc trưng - du lịch - văn hóa bản địa, hướng tới mô hình kinh tế tuần hoàn, gắn nông nghiệp với dịch vụ và thương mại điện tử.

Tiềm năng này được thúc đẩy bởi việc ứng dụng công nghệ, xây dựng vùng nguyên liệu ổn định, phát triển chuỗi giá trị khép kín và khai thác lợi thế sản phẩm OCOP chế biến sâu, từ hạt điều thô thành hạt điều chế biến, từ nông sản địa phương thành thương hiệu quốc gia. Các địa phương sẽ đẩy mạnh tuyên truyền, hỗ trợ cán bộ cấp xã và hỗ trợ các chủ thể hoàn thiện hồ sơ nhằm đảm bảo chủ thể OCOP có đủ năng lực đăng ký, đánh giá và nâng hạng sản phẩm trong năm 2025.

Đồng Nai đặt mục tiêu đến năm 2030 mở rộng số lượng và nâng hạng sản phẩm OCOP, trong đó tăng tỷ lệ sản phẩm đạt 4-5 sao, xây dựng vùng nguyên liệu ổn định, mở rộng kênh thương mại, xuất khẩu, tăng cường liên kết giữa sản phẩm nông nghiệp, du lịch và văn hóa cộng đồng.

8 sản phẩm mới đạt chuẩn OCOP 5 sao quốc gia

Mới đây, 8 sản phẩm của Đồng Nai đã được Bộ Nông nghiệp và Môi trường công nhận đạt chuẩn OCOP 5 sao cấp quốc gia, gồm: Bột ca cao nguyên chất, bột ca cao 3 trong 1 của Công ty TNHH Ca cao Trọng Đức (xã Phú Hòa); Hạt điều vị phô mai trứng muối, hạt điều rang muối nguyên bản, hạt điều vị tỏi ớt, hạt điều nguyên vị rang chay của Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Nga Biên (xã Xuân Hòa); Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Phúc Hưng Long Essential và Phúc Hưng Long Premium của Công ty TNHH Dược liệu Tâm Tâm An (xã Hưng Thịnh).

Đây là các sản phẩm tiêu biểu, được đầu tư bài bản từ vùng nguyên liệu địa phương, quy trình chế biến đến xây dựng thương hiệu, thể hiện sự chuyển hướng của Đồng Nai sang nông nghiệp công nghệ cao, chế biến sâu, giá trị cao, thị trường rộng mở. Đồng thời, khẳng định vị thế địa phương dẫn đầu cả nước về phát triển sản phẩm nông nghiệp đặc trưng gắn với giá trị gia tăng.

Ông Đặng Tường Khanh, Giám đốc Công ty Ca cao Trọng Đức chia sẻ: “Doanh nghiệp chú trọng phát triển chuỗi liên kết bền vững, ứng dụng công nghệ hiện đại để sản xuất ca cao chất lượng cao, vừa phục vụ thị trường trong nước, vừa mở rộng xuất khẩu sang châu Âu và Australia”.

Trong khi đó, Công ty Dược liệu Tâm Tâm An đi vào khai thác giá trị cây xáo tam phân bản địa để phát triển các sản phẩm bảo vệ sức khỏe. Hai dòng sản phẩm 5 sao của doanh nghiệp này đã có mặt trên các thị trường quốc tế như Thượng Hải (Trung Quốc) và Cộng hòa Séc, góp phần nâng tầm giá trị dược liệu Việt. Anh Nguyễn Văn Khôn, Giám đốc Công ty Dược liệu Tâm Tâm An cho biết, đến nay doanh nghiệp đã sản xuất được 9 sản phẩm từ cây xáo tam phân, tiêu biểu như trà thảo mộc, rượu, viên nang… Trong đó có 4 sản phẩm đạt chuẩn OCOP 4 sao.

Theo ông Nguyễn Văn Viện, Chủ tịch UBND xã Phú Hòa, danh hiệu OCOP 5 sao là cơ hội lớn để địa phương quảng bá thương hiệu, kết nối tiêu thụ sản phẩm và thúc đẩy khởi nghiệp nông thôn. “Địa phương sẽ phát triển OCOP theo hướng chuyên nghiệp, ứng dụng công nghệ số trong quảng bá và tiêu thụ sản phẩm, đồng thời gắn kết chặt chẽ với văn hóa bản địa”, ông Viện khẳng định.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Nguyễn Văn Thắng cho biết: “Sau gần 7 năm triển khai, chương trình OCOP tại Đồng Nai đã đi vào chiều sâu, trở thành điểm nhấn trong phát triển kinh tế nông thôn. Năm 2025, Sở sẽ tiếp tục tổ chức tập huấn, hướng dẫn và đôn đốc các địa phương hỗ trợ chủ thể hoàn thiện hồ sơ, nâng hạng sản phẩm OCOP”.

Theo ông Thắng, việc có thêm 8 sản phẩm OCOP 5 sao không chỉ là thành tựu của doanh nghiệp mà còn là minh chứng cho hướng đi đúng đắn trong phát triển OCOP gắn với xây dựng vùng nguyên liệu, nông sản thế mạnh…

Với gần 500 sản phẩm OCOP, trong đó 11 sản phẩm đạt chuẩn 5 sao cấp quốc gia, Đồng Nai đang nổi lên như điểm sáng trong phát triển sản phẩm nông nghiệp đặc trưng của vùng Đông Nam bộ. Tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ trở thành trung tâm chế biến nông sản, phát triển sản phẩm OCOP chất lượng cao, gắn với xây dựng thương hiệu địa phương và hội nhập quốc tế.