Chia sẻ quy định tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và các điểm mới trong Luật Địa chất và Khoáng sản, ông Quách Đức Điệp - Phó Trưởng phòng Kinh tế địa chất, khoáng sản, Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam cho biết, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản là khoản tiền mà tổ chức, cá nhân phải nộp cho Nhà nước để được thực hiện quyền khai thác và thu hồi khoáng sản. Nhà nước thu khoản tiền này thông qua đấu giá hoặc không đấu giá. Tiền cấp quyền khai thác khoáng sản được thu theo năm và quyết toán theo sản lượng khai thác thực tế.
Khai trường khai thác mỏ đồng Sin Quyền (Lào Cai). Ảnh: Lan Chi.
Làm rõ trường hợp miễn nộp tiền cấp quyền khai thác
Luật Địa chất và Khoáng sản quy định một số trường hợp được miễn nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản bao gồm: Thu hồi khoáng sản trong diện tích đất của dự án đầu tư xây dựng công trình đã được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền phê duyệt hoặc cho phép đầu tư mà khoáng sản thu hồi chỉ được sử dụng cho xây dựng công trình đó.
Trường hợp miễn nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản còn dành cho khối lượng khoáng sản nhóm III, khoáng sản nhóm IV được khai thác theo Giấy phép khai thác khoáng sản sử dụng cho các hạng mục công trình của dự án khai thác đó hoặc chỉ được sử dụng cho các hạng mục công trình của đề án, phương án đóng cửa mỏ của mỏ khoáng sản đó.
Ngoài ra, thu hồi khoáng sản trong diện tích đất thuộc quyền sử dụng đất của cá nhân hoặc nhóm người có chung quyền sử dụng đất để xây dựng các công trình trong diện tích đó cũng nằm trong trường hợp được miễn nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản.
Theo Luật Địa chất và Khoáng sản, thẩm quyền xác định, phê duyệt, quyết toán tiền cấp quyền khai thác khoáng sản được đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương và quy định rõ ràng. Cụ thể, Sở Nông nghiệp và Môi trường xác định, quyết toán tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đối với Giấy phép khai thác khoáng sản nhóm I, nhóm II, nhóm III, nhóm IV, Giấy phép khai thác tận thu khoáng sản, giấy xác nhận đăng ký thu hồi khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp phép của UBND cấp tỉnh.
Chủ tịch UBND cấp tỉnh phê duyệt, phê duyệt điều chỉnh, phê duyệt lại tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đối với Giấy phép khai thác khoáng sản nhóm I, nhóm II, nhóm III, nhóm IV, Giấy phép khai thác tận thu khoáng sản, giấy xác nhận đăng ký thu hồi khoáng sản trên địa bàn tỉnh, thành phố.
Chủ tịch UBND cấp xã phê duyệt, phê duyệt điều chỉnh, phê duyệt lại, quyết toán tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đối với giấy xác nhận đăng ký thu hồi khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp của Chủ tịch UBND cấp xã.
Luật quy đinh rõ trình tự xác định và phê duyệt tiền cấp quyền khai thác khoáng sản phải được thực hiện trong vòng 30 ngày kể từ ngày được cấp phép khai thác.
Quy định mới về điều chỉnh, quyết toán tiền cấp quyền
Dẫn chứng quy định của Luật Địa chất và Khoáng sản, ông Quách Đức Điệp cho biết, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản có thể được điều chỉnh trong các trường hợp thay đổi về trữ lượng, số lần nộp tiền, hoặc khi giá tính tiền thay đổi quá 20% so với giá ban đầu tại thời điểm phê duyệt.
Việc quyết toán tiền cấp quyền khai thác khoáng sản được thực hiện trong nhiều trường hợp, bao gồm: Quyết toán định kỳ 5 năm một lần; khi gia hạn, điều chỉnh, cấp lại, chuyển nhượng Giấy phép khai thác khoáng sản; khi giấy xác nhận thu hồi khoáng sản hết hiệu lực; lần đầu đối với các Giấy phép khai thác khoáng sản cấp trước khi Luật Địa chất và Khoáng sản có hiệu lực và vẫn còn thời hạn khai thác.
Đối với các Giấy phép khai thác khoáng sản được cấp trước ngày 1/7/2025, việc quyết toán lần đầu phải được thực hiện trước ngày 31/12/2026.
Tại thời điểm Luật Địa chất và Khoáng sản có hiệu lực, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và tiền trúng đấu giá đối với các Giấy phép khai thác khoáng sản còn thời hạn khai thác sẽ được quyết toán lần đầu dựa trên trữ lượng đã khai thác tính đến ngày 30/6/2025. Trữ lượng còn lại chưa khai thác sẽ được phê duyệt lại tiền cấp quyền khai thác khoáng sản.
Việc quyết toán tiền cấp quyền khai thác khoáng sản có thể được lùi lại nếu chưa có giá tính thuế tài nguyên hoặc đang trong quá trình xử lý vi phạm pháp luật liên quan đến khai thác khoáng sản.
Nếu số tiền đã nộp lớn hơn số tiền phải nộp sau quyết toán, số tiền thừa sẽ được xem xét và giải quyết theo quy định của pháp luật về quản lý thuế, có thể được bù trừ vào các khoản nợ hoặc nghĩa vụ nộp tiền trong các kỳ tiếp theo. Ngược lại, nếu số tiền đã nộp nhỏ hơn số tiền phải nộp, tổ chức, cá nhân phải nộp bổ sung trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày có thông báo.
Ông Quách Đức Điệp cho rằng những quy định mới về phê duyệt, điều chỉnh, gia hạn, quyết toán tiền cấp quyền khai thác khoáng sản cơ bản đã giải quyết vấn đề chênh lệch giữa trữ lượng thăm dò với sản lượng thực tế, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước với tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản và cộng đồng dân cư nơi có hoạt động khoáng sản.
