Ngành hàng không toàn cầu có thể đối mặt tình trạng thiếu nghiêm trọng tín chỉ carbon để đáp ứng yêu cầu của giai đoạn I Chương trình Giảm và Bù đắp Carbon cho Hàng không Quốc tế (CORSIA) do Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) khởi xướng, theo báo cáo mới của công ty phân tích thị trường Sylvera.
Thiếu hụt tín chỉ carbon có thể làm tăng chi phí bù đắp khí thải của hàng không. Ảnh: tienphong.
Theo CORSIA, các hãng hàng không của 129 quốc gia tham gia tự nguyện phải mua tín chỉ carbon, gọi là Đơn vị Phát thải đủ điều kiện CORSIA (EEU), để bù lượng khí thải vượt quá 85% mức năm 2019. Từ nay đến tháng 1/2028, nhu cầu có thể lên tới 144 triệu EEU. Tuy nhiên, đến nay mới chỉ có Guyana phát hành loại tín chỉ đáp ứng tiêu chuẩn này, khiến nguồn cung có nguy cơ thiếu hàng chục triệu đơn vị.
Sylvera dự báo tình trạng khan hiếm có thể đẩy giá EEU từ 25-36 USD, thậm chí tới 60 USD/tín chỉ vào năm 2027. Tổng chi phí cho toàn ngành giai đoạn 2024-2026 ước 1,8-5,2 tỷ USD, tương đương giá trị cả năm của thị trường carbon tự nguyện.
Nguyên nhân là quy trình cấp phép phức tạp: chỉ các dự án được nước chủ nhà cấp “Thư ủy quyền” (LOA) và điều chỉnh tương ứng (CA) để tránh sự trùng lặp mới được công nhận. Trong hơn 4.000 dự án đủ điều kiện, chỉ khoảng 1.500 dự án ở 16 quốc gia được đánh giá sẵn sàng cấp phép, với khoảng 80 triệu tín chỉ tồn kho.
Ngoài ra, ít quốc gia ban hành luật buộc tuân thủ CORSIA; chưa tới 15 trong số 36 quốc gia gây ra 90% lượng phát thải hàng không quốc tế đã có kế hoạch thực hiện. EU cũng có thể đánh giá lại CORSIA vào năm 2026 và mở rộng Hệ thống Mua bán phát thải (ETS) cho các chuyến bay ngoài châu Âu, ảnh hưởng tới nhu cầu EEU.
Một rủi ro khác là các tín chỉ đạt chuẩn CORSIA có thể được thị trường carbon tự nguyện ngoài hàng không săn đón, làm nguồn cung càng khan hiếm.
Các chuyên gia dự báo kịch bản khả dĩ nhất là chỉ tuân thủ một phần, tập trung ở EU, Anh, Nhật Bản và UAE, gây chênh lệch chi phí giữa các hãng và làm giảm uy tín của CORSIA.
Báo cáo kết luận rằng nếu CORSIA được triển khai đầy đủ, đây sẽ là cú hích lớn cho thị trường tín chỉ carbon. Nhưng nếu thiếu tín chỉ và tuân thủ không đồng bộ, niềm tin vào cơ chế này sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
