Nhiều vướng mắc trong triển khai
Việc nâng cấp, mở rộng quốc lộ 1A đoạn qua Nghệ An không chỉ là dự án hạ tầng trọng điểm, mà còn mang ý nghĩa chiến lược đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tuy nhiên, công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư và giải phóng mặt bằng (GPMB) đang gặp không ít trở ngại, đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị.
Theo số liệu báo cáo của Sở Xây dựng tỉnh Nghệ An, tổng kinh phí được cấp cho công tác bồi thường, hỗ trợ GPMB Dự án nâng cấp, mở rộng quốc lộ 1A là 1.275 tỷ đồng. Đến ngày 30/6/2025, tỉnh đã phê duyệt 677,856 tỷ đồng, trong đó, đã chi trả cho người dân 667,156 tỷ đồng. Tuy vậy, số tiền còn lại chưa giải ngân vẫn ở mức cao là 597,144 tỷ đồng. Chủ yếu do vướng mắc về hồ sơ pháp lý, thủ tục và đơn thư khiếu nại.
Công tác GPMB quốc lộ 1A đoạn qua phường Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An còn vướng mắc hàng trăm hộ dân. Ảnh: Phạm Tuân.
Thực tế cho thấy, tại nhiều xã, phường, tiến độ chi trả còn chậm so với yêu cầu. Ở phường Hoàng Mai, vẫn còn 196 hộ dân tồn đọng khiếu nại, mới giải quyết được 28 trường hợp. Phường Quỳnh Mai cũng còn 17 hộ chưa nhận được 5,8 tỷ đồng do chưa có nguồn kinh phí bổ sung. Trong khi đó, xã Quỳnh Văn còn 8 hộ với 11 thửa đất vướng mắc vì hồ sơ pháp lý chưa đầy đủ. Xã Quỳnh Lưu còn 23 hộ chưa chi trả do liên quan đến việc phân chia thừa kế. Đặc biệt, xã Đức Châu còn tới 159 hộ chưa được xem xét bồi thường, hỗ trợ.
Những tồn tại này không chỉ kéo dài thời gian thực hiện dự án mà còn làm phát sinh tâm lý bức xúc trong một bộ phận người dân, tiềm ẩn nguy cơ phức tạp về an ninh trật tự nếu không được xử lý kịp thời.
Theo ông Hoàng Phú Hiền, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, việc giải quyết dứt điểm bồi thường, hỗ trợ GPMB quốc lộ 1A là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, bởi thời gian còn lại của năm 2025 không nhiều. Nếu không hoàn thành, tỉnh không chỉ phải trả lại nguồn vốn đã được cấp mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ dự án, tác động tiêu cực tới đời sống dân sinh và phát triển kinh tế khu vực.
Tại buổi làm việc ngày 22/9/2025, lãnh đạo tỉnh Nghệ An cũng thẳng thắn chỉ rõ, vẫn còn tình trạng người đứng đầu một số địa phương chưa thực sự quan tâm, chưa chủ động tháo gỡ khó khăn; thậm chí có cán bộ mới được điều động nên còn lúng túng trong việc xử lý hồ sơ, dẫn tới tiến độ chậm trễ. Trong khi đó, đây là dự án trọng điểm đã được Quốc hội bố trí kinh phí bổ sung và cho phép kéo dài thời gian chi trả, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Trung ương đối với Nghệ An. Vì vậy, các ngành, các cấp trong tỉnh cần nhận thức đầy đủ trách nhiệm để tập trung cao nhất cho nhiệm vụ này.
Quyết liệt tháo gỡ
Để giải quyết triệt để những tồn tại, UBND tỉnh Nghệ An yêu cầu các địa phương phải khẩn trương thành lập các tổ công tác rà soát toàn bộ đơn thư khiếu nại, hoàn thành trước ngày 10/10/2025 để xin ý kiến Ban Chỉ đạo tỉnh. Các vụ việc đã xác minh rõ ràng cần ban hành quyết định xử lý dứt điểm trước ngày 30/10/2025. Đối với những trường hợp đã có quyết định phê duyệt phương án bồi thường, các xã, phường phải khẩn trương tổ chức chi trả ngay, không để kéo dài.
Về phía các Sở, ngành liên quan, UBND tỉnh Nghệ An giao nhiệm vụ cụ thể cho Sở Nông nghiệp và Môi trường, Thanh tra tỉnh, Sở Tài chính, Sở Xây dựng phải phối hợp, cử cán bộ trực tiếp xuống cơ sở để hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương xử lý vướng mắc. Trong đó, ưu tiên tháo gỡ những thủ tục liên quan đến đất đai, xác minh nguồn gốc đất, cũng như phân định rõ đối tượng thụ hưởng để tránh tranh chấp.
Nghệ An đang chỉ đạo quyết liệt để hoàn thành công tác bồi thường, GPMB quốc lộ 1A trong năm 2025. Ảnh: Tiến Đông.
Công an tỉnh được giao nhiệm vụ nắm chắc tình hình, xử lý nghiêm những đối tượng lợi dụng đơn thư khiếu nại để gây mất ổn định an ninh trật tự tại địa phương. Đây là giải pháp quan trọng nhằm tạo môi trường ổn định, thuận lợi cho công tác chi trả bồi thường.
Các xã, phường cũng đã đưa ra cam kết cụ thể về tiến độ. Xã Quỳnh Văn và Quỳnh Lưu khẳng định sẽ hoàn thành công tác rà soát, phê duyệt phương án bồi thường trong các mốc thời gian 30/9 và 31/12/2025. Xã An Châu kiến nghị được chuyển kinh phí trực tiếp về tài khoản của UBND xã để chủ động chi trả, đồng thời cam kết bảo đảm quyền lợi người dân trong thời gian gia hạn.
Phường Hoàng Mai và Quỳnh Mai đề nghị tỉnh sớm cấp bổ sung kinh phí để chi trả dứt điểm cho các hộ đã có quyết định giải quyết khiếu nại, tránh tạo ra điểm nóng bức xúc. Đây là động thái cho thấy sự chủ động, đồng thuận từ cơ sở trong nỗ lực chung của toàn tỉnh.
Nâng cấp, mở rộng quốc lộ 1A không chỉ giúp cải thiện hạ tầng giao thông mà còn mở ra cơ hội lớn để Nghệ An kết nối mạnh mẽ hơn với các tỉnh Bắc Trung Bộ và cả nước. Do đó, công tác bồi thường, hỗ trợ GPMB dù còn nhiều khó khăn, nhưng phải được coi là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu.
Với sự chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh, sự phối hợp chặt chẽ của các sở, ngành và cam kết từ các địa phương, công tác giải quyết tồn đọng đang đi theo hướng tích cực. Nếu đồng bộ triển khai các giải pháp đã đề ra, mục tiêu hoàn thành giải phóng mặt bằng vào cuối năm 2025 hoàn toàn có thể đạt được.
