Đó là nhận định nổi bật trong Báo cáo triển vọng năng lượng thế giới 2025 do Cơ quan năng lượng quốc tế (IEA) công bố.
Năng lượng tái tạo bùng nổ vượt dự báo, mở đường chấm dứt kỷ nguyên nhiên liệu hóa thạch và tái định hình hệ thống năng lượng toàn cầu. Ảnh: earth.org.
Theo IEA, trong 5 năm tới, thế giới sẽ xây dựng thêm nhiều dự án năng lượng tái tạo hơn tổng số đã triển khai trong 40 năm trước đó. Nguồn điện carbon thấp, đặc biệt là năng lượng mặt trời và gió, được dự báo có thể đáp ứng gần như toàn bộ mức tăng nhu cầu điện toàn cầu, dự kiến tăng 40% trong thập kỷ tới do sự mở rộng của xe điện, hệ thống sưởi - làm mát và các trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo (AI).
IEA cũng ghi nhận “sự hồi sinh” của năng lượng hạt nhân, khi nhu cầu tìm kiếm nguồn điện ổn định, phát thải thấp của các trung tâm dữ liệu tăng mạnh. Cơ quan này dự báo đầu tư toàn cầu cho trung tâm dữ liệu đạt 580 tỷ USD năm 2025, vượt mức chi cho khai thác dầu mỏ.
“Không một quốc gia nào có thể ngăn cản quá trình chuyển đổi năng lượng”, ông David Tong, chuyên gia của Oil Change International nhấn mạnh, đồng thời kêu gọi các lãnh đạo toàn cầu tại COP30 ủng hộ lộ trình loại bỏ nhiên liệu hóa thạch công bằng và được tài trợ đầy đủ.
Những phát hiện của IEA được kỳ vọng sẽ tiếp thêm sức mạnh cho các cuộc đàm phán tại COP30, nơi các bên tham gia hướng tới mục tiêu tăng gấp ba lần năng lượng tái tạo vào năm 2030 và từng bước giảm phụ thuộc nhiên liệu hóa thạch - cam kết đã được thông qua tại COP28 ở Dubai.
Dù chịu áp lực từ một số nhóm chính trị ở Mỹ và châu Âu yêu cầu làm chậm lại tiến trình “xanh hóa”, IEA khẳng định năng lượng tái tạo vẫn là xu hướng không thể đảo ngược.
Ông Dave Jones, chuyên gia của viện nghiên cứu Ember cho biết: “Một cuộc cách mạng năng lượng đang diễn ra ngay lúc này. Doanh số xe điện tăng vọt, năng lượng mặt trời lan rộng khắp Trung Đông và châu Á. Đây là hướng đi với chi phí thấp hơn, an toàn hơn và bền vững hơn cho tất cả các quốc gia nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch”.
Theo đánh giá của IEA, ngay cả trong kịch bản thận trọng nhất, năng lượng tái tạo vẫn tăng trưởng nhanh hơn mọi nguồn năng lượng truyền thống. Nhiều khu vực như Trung Đông và Nam Á đang trở thành trung tâm mới của năng lượng mặt trời chi phí thấp.
Quyết định giảm hỗ trợ cho năng lượng tái tạo của Mỹ dưới thời Tổng thống Trump khiến nước này có thể giảm 30% công suất mặt trời vào năm 2035 so với dự báo trước đó, nhưng điều này không ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng chung toàn cầu.
Bà Mariana Paoli, người đứng đầu bộ phận vận động của Christian Aid nhận định: “IEA đã xác nhận điều mà nhiều cộng đồng dễ bị tổn thương bởi khí hậu biết từ lâu: kỷ nguyên nhiên liệu hóa thạch đang kết thúc. Nhưng các chính phủ lại chậm trễ trong việc đầu tư vào hệ thống năng lượng sạch để thay thế”.
Bà nhấn mạnh, các nước phát triển cần tranh thủ COP30 để cam kết chấm dứt đầu tư vào dầu khí và tăng mạnh nguồn lực cho tài chính khí hậu.
