4 nội dung sẽ sửa đổi, bổ sung trong Luật Đất đai 2024
Phát biểu tại Hội thảo “Hoàn thiện pháp luật đất đai tạo động lực phát triển trong kỷ nguyên số” do Tạp chí điện tử VietTimes (Hội Truyền thông số Việt Nam - VDCA) phối hợp với Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức sáng 20/8, ông Võ Anh Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai (Bộ NN&MT) cho biết: thực hiện nhiệm vụ do Chính phủ giao, Bộ NN&MT trong thời gian qua đã tích cực triển khai xây dựng dự thảo Luật Đất đai 2024 sửa đổi, dự kiến trình Quốc hội tại kỳ họp vào tháng 10/2025.
Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai (Bộ NN&MT) Võ Anh Tuấn. Ảnh: Kiên Trung.
Trên cơ sở xây dựng dự thảo, Bộ cũng đã tổ chức nhiều hội thảo với các tỉnh, thành phố ở trong nước để lắng nghe các ý kiến góp ý.
Lý giải về việc Luật Đất đai 2024 vừa được đưa vào vận hành đã phải sửa đổi trong khi chu kỳ sửa đổi Luật Đất đai là 10 năm, ông Tuấn cho biết: Trước hết do tình hình mới đã làm nảy sinh nhiều sự thay đổi, sửa đổi Luật đất đai nằm trong việc thể chế hóa các chỉ đạo của Đảng, các văn bản quy phạm pháp luật. Khi sửa đổi, Bộ NN&MT dựa trên các căn cứ pháp lý: Đó là tiếp tục thể chế hóa Nghị quyết 18 và Nghị quyết 69 của Trung ương sửa đổi các nội dung chính của Nghị quyết 18. Dựa trên cơ sở hai Nghị quyết này, Bộ NN&MT tiến hành dự thảo sửa Luật Đất đai.
Thứ hai là căn cứ vào Nghị quyết 66 và 68 do Trung ương vừa ban hành. Đây là các Nghị quyết làm căn cứ để đưa vào nội dung sửa Luật Đất đai lần này. Thứ ba, sự thay đổi trong mô hình tổ chức bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp có nhiều thay đổi trong khi nhiều nội dung trong Luật Đất đai 2024 đã được cố định. Ngoài ra, Luật Đất đai 2024 có hiệu lực từ 1/8/2024 đã bộc lộ nhiều bất cập liên quan đến công tác quy hoạch đất, thu hồi đất, giao đất, hoàn thiện cơ sở đất đai… Do đó, Luật cần được sửa đổi để phù hợp với tình hình mới.
Luật Đất đai 2024 mới được thi hành nhưng đã có nhiều bất cập cần sửa đổi. Ảnh: Kiên Trung.
Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai thông tin, có 4 nội dung cơ bản sẽ được sửa đổi, bổ sung, gồm: quy hoạch sử dụng đất. Hiện nay, quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp cấp huyện không còn nữa, vậy việc chuyển đổi từ quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp cấp huyện xuống cấp xã ra sao? Hoặc có giữ quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp cấp xã hay không?
Thứ hai là thu hồi bồi thường hỗ trợ tái định cư, cần bổ sung 1 số trường hợp ngoài quy định tại Luật Đất đai 2024 để tháo gỡ khó khăn cho người dân, doanh nghiệp.
Thứ ba là giao đất, cho thuê đất cũng sẽ được sửa đổi, liên quan đến bất cập khi chuyển từ mô hình địa phương 3 cấp thành 2 cấp và có phân cấp phân quyền rõ hơn.
Thứ tư là giá đất. quá trình thực hiện Luật Đất đai 2024 cho thấy việc định giá đất còn nhiều bất cập. Đây cũng là việc thể chế hóa Nghị quyết 69 sửa đổi các nội dung của Nghị quyết 18.
Những vấn đề cốt yếu cần tháo gỡ trong pháp luật đất đai
Tại Hội thảo, PGS.TS. Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho rằng, trong quá trình hoàn thiện pháp luật về đất đai, có một số vấn đề trọng tâm cần được tập trung xử lý nhằm phục vụ chuyển đổi chính quyền 2 cấp, thúc đẩy phát triển kinh tế và nâng cao hiệu quả quản lý.
PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường). Ảnh: Kiên Trung.
Ông đánh giá, Luật Đất đai 2024 đã có bước tiến lớn khi thống nhất được một số quy định về đấu giá, đấu thầu và giao đất, song vẫn còn nhiều điểm cần tiếp tục nghiên cứu, nhất là cơ chế “đấu giá quyền phát triển đất” đã được nhiều quốc gia áp dụng thành công.
Về quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất, theo ông Thọ, pháp luật quy định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở bốn cấp dẫn đến thủ tục hành chính phức tạp, cứng nhắc, gây khó khăn cho doanh nghiệp và người dân. Quá trình sửa đổi Luật Đất đai, mục tiêu quan trọng nhất là giảm bớt thủ tục, tăng tính linh hoạt, bảo đảm người dân, doanh nghiệp thuận lợi hơn trong chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Do đó, cần phân định rõ ràng giữa quy hoạch mang tính định hướng dài hạn (10-15 năm) với kế hoạch sử dụng đất mang tính cụ thể, ngắn hạn, đồng thời duy trì cơ chế điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với thực tiễn phát triển.
Về giá đất và bồi thường, giải phóng mặt bằng: giá đất theo bảng giá chênh lệch lớn so với giá thị trường, dẫn đến bất cập trong tính toán bồi thường và thu hút đầu tư. Đây là một trong những nguyên nhân gây tranh chấp, khiếu kiện kéo dài. Luật Đất đai mới cần có cơ chế xác định giá đất minh bạch, sát thực tế hơn, đồng thời giảm tối đa tình trạng chậm trễ trong bồi thường, giải phóng mặt bằng.
Ông Thọ kiến nghị cần xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai hiện đại là một nhiệm vụ cấp thiết. Khi hồ sơ địa chính, thông tin quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được số hóa và tích hợp thống nhất, hiệu quả quản lý sẽ được nâng cao, thủ tục hành chính đơn giản hơn, đồng thời tăng tính minh bạch và hạn chế tiêu cực. Đây cũng là nền tảng dữ liệu quan trọng để triển khai chính phủ điện tử và kinh tế số trong lĩnh vực quản lý đất đai.
