Làng nghề hoa, cây cảnh Tích Giang trở thành điểm đến hấp dẫn khách du lịch

Tích Giang xưa vốn nghèo bởi thế đất bán sơn địa, thủy lợi khó khăn, vùng đồi gò thường xuyên khô hạn, vùng trũng thường xuyên ngập úng nên trồng ngô, trồng sắn hay cấy lúa cứ vụ được vụ mất. Quãng thập niên 90 của thế kỷ trước ở đây bắt đầu manh nha hình thành nghề trồng sinh vật cảnh với các loại cây như sanh, si, đề, đa nhưng chỉ là tự phát của dân, không có sự hỗ trợ của chính quyền. Khoảng chục năm sau, thị trường cây cảnh bão hòa, lâm vào tình trạng ế, phong trào bị lắng xuống.

Cái khó ló cái khôn. Lúc này các anh Kiều Bình Thanh, Hoàng Văn Trào, Nguyễn Tiến Quảng… đã tiên phong mở lối trồng các loại hoa như thược dược, violet, cúc, hồng. Thời gian đầu, chính quyền còn cấm cản không cho họ chuyển đổi đất lúa sang dựng nhà để trồng những loại hoa khó tính. Nhưng chỉ vài năm sau, thấy hướng đi đó có thể làm giàu cho dân, xã đã chủ động xây dựng đề án trồng hoa, cây cảnh chuyên canh với tổng diện tích 86,5 ha, xây dựng hệ thống đường, điện, thủy lợi phục vụ cho nhu cầu của hoa; đồng thời khuyến khích người dân đi học nghề ở các nơi cũng như phối hợp với các viện nghiên cứu để đào tạo nghề tại chỗ.

Rất nhanh chóng diện mạo nông thôn ở đây đã thay đổi tích cực. Với khoảng hơn 600 hộ tham gia vào nghề trồng hoa, cây cảnh, doanh thu trung bình mỗi hộ 300-500 triệu đồng/năm, nhiều hộ lớn còn thành lập cả công ty, doanh thu tới vài ba tỷ đồng/năm. Tổng thu từ hoa và cây cảnh của xã ước khoảng 150-160 tỷ đồng/năm.

Năm 2022, làng hoa cây cảnh ở Tích Giang chính thức được công nhận Hà Nội công nhận là làng nghề. Không chỉ vậy, thành phố còn cho phép Tích Giang sử dụng địa danh để đăng ký nhãn hiệu chứng nhận “Du lịch Tích Giang” cho các dịch vụ du lịch trên địa bàn. Một cánh cửa mới đã mở ra cho cả người dân lẫn chính quyền khi họ có thể kết hợp sản xuất nông nghiệp và du lịch trải nghiệm.

Vừa dẫn tôi đi thăm làng trên con đường làng thảm nhựa tấp nập ô tô đến “ăn hàng” anh Thanh vừa trải lòng về quá trình làm kinh tế từ nghề trồng hoa của chính mình. Năm 2018 anh mạnh dạn đầu tư trồng hơn 4 vạn củ ly khi nhiều người làng còn chưa biết cây hoa ly nó tròn méo ra sao. Vụ đầu ấy anh thắng đậm, lợi nhuận thu được tới 600 triệu đồng. Những vụ sau, dù lợi nhuận có thấp hơn nhưng chưa một vụ nào anh bị lỗ cả vì không những chăm chỉ áp dụng khoa học kỹ thuật mà còn chịu khó thu thập những thông tin thị trường rồi từ đó ra quyết định trồng nhiều hay ít.

Ngoài hoa ly là cây trồng chính nhưng chỉ bán vào dịp Tết những tháng còn lại anh trồng các loại hoa khác như cúc, loa kèn, trạng nguyên, đồng tiền, mâm xôi, dạ yến thảo…Với 4 mẫu đất và 3 lao động toàn là người trong nhà mỗi năm họ thu được khoản lợi nhuận 300-500 triệu đồng.

Năm 2017 hội chợ hoa, cây cảnh Tích Giang lần đầu tiên được tổ chức rồi từ đó được diễn ra hàng năm, định hình một mốc về thời gian, về không gian cho những người yêu cây cảnh tề tựu. Ngày 6/12 năm 2025 festival làng nghề hoa, cây cảnh Tích Giang lần thứ nhất của xã Phúc Thọ đã được tổ chức với quy mô lớn chưa từng có, hàng trăm nhà vườn, hàng nghìn chủng loại hoa, cây cảnh và hàng vạn lượt khách tham gia. Không chỉ mang ý nghĩa văn hóa, festival còn là cơ hội để Tích Giang củng cố thêm thương hiệu cho mình.

Theo ông Kiều Trọng Sỹ - Chủ tịch UBND xã Phúc Thọ sự kiện có các mục tiêu chính gồm: vinh danh những nghệ nhân, những nhà vườn gắn bó với nghề qua nhiều thế hệ; tạo không gian giao lưu, buôn bán giữa nhà vườn và khách hàng; nâng cấp sản phẩm OCOP chủ lực của Phúc Thọ; hướng tới xây dựng mô hình nông nghiệp xanh, kết hợp giữa du lịch trải nghiệm làng nghề với gìn giữ văn hóa bản địa, tạo giá trị gia tăng cho bà con.

Kể từ năm 2018, khi Chính phủ đã ban hành Nghị định số 52/2018/NĐ-CP, trong đó chính thức xác định hoạt động sản xuất và kinh doanh sinh vật cảnh trở thành một trong những ngành nghề phát triển nông thôn, đến nay, cả nước có khoảng 50.000 ha hoa cây cảnh, đạt doanh thu 6.500 tỷ đồng, trong đó xuất khẩu hơn 60 triệu USD.

Hà Nội là một trong những ví dụ về việc phát triển nông nghiệp đô thị bằng nghề trồng hoa, cây cảnh, vừa để tạo sinh kế cho nông dân, vừa đáp ứng cho nhu cầu mỗi lúc một cao của người tiêu dùng thành phố…Hiện thành phố có khoảng hơn 8.000ha hoa, cây cảnh trong đó có nhiều vùng sản xuất tập trung với quy mô trung bình từ 10 ha đến 20 ha/vùng tại Tây Hồ, Mê Linh, Đan Phượng, Thường Tín, Gia Lâm…

Ông Nguyễn Đình Hoa - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội nhận định quy hoạch nghề hoa, sinh vật cảnh của xã Phúc Thọ rất phù hợp với xu thế của ngành nông nghiệp Thủ đô đi theo hướng sinh thái, bền vững, gắn sản xuất với du lịch trải nghiệm và tạo không gian xanh cho đô thị. Hà Nội thời gian qua đã có nhiều chính sách hỗ trợ các làng nghề hoa, cây cảnh như tập huấn kỹ thuật, kết nối thị trường, quảng bá, xúc tiến thương mại. Ông mong rằng làng nghề Tích Giang sẽ sớm phát triển theo chuỗi giá trị, trở thành một điểm đến hấp dẫn với khách du lịch trong và ngoài nước.