Hành trình xanh hoá nông thôn vùng cao Bắc Hà

Nhân lên những mô hình xanh 

Với sự chung tay của chính quyền và người dân, huyện Bắc Hà đang từng bước trở thành hình mẫu về xanh hóa môi trường nông thôn vùng cao tại Lào Cai.

Xã Hoàng Thu Phố là một trong những điểm sáng về công tác bảo vệ môi trường trong chăn nuôi của huyện Bắc Hà. Trước đây, chất thải từ chăn nuôi thường được xử lý sơ sài, gây ô nhiễm môi trường. Từ năm 2021, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Hoàng Thu Phố đã vận động hội viên tham gia mô hình "Thu gom chất thải trong chăn nuôi". Các thành viên thu gom phân trâu, bò, phơi khô để bón ruộng hoặc bán, vừa giảm ô nhiễm môi trường, vừa có thu nhập từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng mỗi tháng. Mô hình "Thu gom chất thải trong chăn nuôi" không chỉ giúp cải thiện cảnh quan làng bản mà còn góp phần hoàn thành tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới ở Hoàng Thu Phố.

Năm 2023, xã Tà Chải được chọn làm điểm xây dựng mô hình bảo vệ môi trường nông thôn gắn với phong trào “Gia đình 5 có, 3 sạch” của huyện Bắc Hà. Dự án triển khai tại thôn Na Lo, xã Tà Chải với các hoạt động như: trồng hoa ven đường, làm cổng hoa cho các homestay, phân loại rác tại nguồn và tập huấn xử lý phân chuồng... Kinh phí thực hiện là 715 triệu đồng từ nguồn vốn Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và đóng góp của người dân. Mô hình đã góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng và cải thiện môi trường sống.

Đặc biệt, để giảm thiểu rác thải nhựa, huyện Bắc Hà đã triển khai phong trào "Đổi rác lấy quà" và giảm thiểu rác thải nhựa tại nhiều xã trên địa bàn như: thị trấn Bắc Hà, xã Hoàng Thu Phố, xã Bản Liền…

Phong trào "Đổi rác lấy quà", chung tay đẩy lùi rác thải nhựa đã khuyến khích người dân thu gom rác thải nhựa và đổi lấy vật dụng thân thiện với môi trường. Phong trào đã nhận được sự hưởng ứng tích cực từ cộng đồng, góp phần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và giảm lượng rác thải nhựa ra môi trường tại Bắc Hà.

Những mô hình trên chỉ là một vài trong số hàng chục mô hình hiệu quả mà huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai đã và đang áp dụng, nhằm nâng cao nhận thức của người dân về công tác bảo vệ môi trường và đưa Bắc Hà trở thành điểm sáng trong xây dựng nông thôn xanh - sạch - đẹp.

Nỗ lực vượt khó đưa tiêu chí môi trường về đích

Để đạt được những kết quả trên, cả hệ thống chính trị từ huyện đến cơ sở của Bắc Hà đã cùng chung sức, đồng lòng. Chính quyền địa phương tích cực tổ chức các buổi hội nghị, giao ban, hội thảo nhằm tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về việc giữ gìn môi trường sống. Các hương ước, quy ước tại thôn bản cũng được lồng ghép với các quy định về bảo vệ môi trường. Từ đó, người dân từng bước hình thành thói quen tích cực về bảo vệ môi trường trong cuộc sống.

Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, Bắc Hà cũng gặp không ít khó khăn khi thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới. Vốn đặc thù là huyện miền núi, địa hình phức tạp và dân cư phân tán; các quy định mới về tiêu chí môi trường giai đoạn 2021-2025 có nhiều yêu cầu cao hơn so với giai đoạn trước khiến không ít xã của Bắc Hà đã đạt chuẩn tiêu chí môi trường, nay lại rơi vào tình trạng không đạt.

Chẳng hạn, chỉ tiêu về cảnh quan xanh – sạch – đẹp, địa phương gặp khó trong việc trồng cây tạo hệ sinh thái do ruộng đất chủ yếu là bậc thang, diện tích nhỏ hẹp. Nhiều hộ dân đã xây dựng hàng rào kiên cố nên không thể thay thế bằng hàng rào cây xanh.

Về chỉ tiêu thu gom và xử lý chất thải, việc phân loại rác thải tại nguồn và thu gom rác thải nhựa còn gặp nhiều vướng mắc. Các bãi chôn lấp tại địa phương chưa được đầu tư công nghệ xử lý đảm bảo vệ sinh môi trường, chưa có khu xử lý riêng biệt cho từng loại rác và kinh phí đầu tư, vận hành còn eo hẹp.

Về mặt xã hội, do trình độ dân trí chưa cao, thói quen sinh hoạt và phong tục tập quán nên việc ma chay vẫn khó vận động theo nếp sống mới. Người dân vẫn dùng cách hạ táng thay hỏa táng do tập tục văn hóa, vừa do chi phí hỏa táng cao và giao thông đi lại không thuận lợi.

Trước thực trạng đó, huyện Bắc Hà đã và đang triển khai nhiều giải pháp thiết thực để đưa tiêu chí môi trường về đích. Theo ông Nguyễn Tài Nghệ - Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Bắc Hà cho biết, trước hết, huyện Bắc Hà đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của bảo vệ môi trường. Các hoạt động hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới, phong trào chống rác thải nhựa được tổ chức sôi nổi, góp phần thay đổi hành vi của người dân.

Song song với đó, huyện Bắc Hà có chủ trương xã hội hóa công tác bảo vệ môi trường, khuyến khích sự tham gia của các tổ chức, doanh nghiệp và người dân. Một số xã đã huy động được sự đóng góp của con em xa quê, các nhà hảo tâm để xây dựng cơ sở hạ tầng, mua sắm phương tiện thu gom rác.

Huyện Bắc Hà cũng thường xuyên rà soát, xây dựng kế hoạch thực hiện bảo vệ môi trường nông thôn theo đúng hướng dẫn của tỉnh và của Sở Nông nghiệp và Môi trường Lào Cai. Đồng thời yêu cầu các xã phải đánh giá lại từng tiêu chí môi trường đến từng hộ dân, từng cơ sở sản xuất kinh doanh và xây dựng kế hoạch cụ thể, có phân công nhiệm vụ, dự kiến kinh phí và thời gian hoàn thành.

Đặc biệt, huyện Bắc Hà tập trung đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ phụ trách môi trường ở cấp xã và huyện, đảm bảo việc triển khai tiêu chí môi trường có chất lượng và hiệu quả.

Việc thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới không chỉ là yêu cầu bắt buộc để đạt chuẩn, mà còn là yếu tố quan trọng nhằm đảm bảo phát triển bền vững cho các địa phương. Với tinh thần quyết tâm cao, cách làm phù hợp với điều kiện thực tiễn, huyện Bắc Hà đang từng bước xây dựng được hình ảnh một vùng quê xanh – sạch – đẹp, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân và giữ gìn nét đẹp văn hóa đặc sắc của riêng mình.