Hà Nội bàn giải pháp kiểm soát ô nhiễm không khí

Báo cáo tại cuộc họp, Phó Trưởng phòng Quản lý môi trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) Lưu Thanh Chi cho biết, kết quả quan trắc cho thấy ô nhiễm không khí tại Hà Nội những năm gần đây chưa có dấu hiệu suy giảm, thời gian ô nhiễm kéo dài cả về số giờ và số ngày, đặc biệt trong giai đoạn từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau. Hoạt động giao thông là nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí (chiếm trên 50% nồng độ bụi mịn PM2.5), tiếp đến là cacs hoạt động trong công nghiệp, xây dựng, hoạt động đốt mở và các nguồn lan truyền từ bên ngoài Thành phố.

Theo bà Lưu Thanh Chi, các mô hình tính toán cho thấy khoảng 58,65% lượng bụi PM2.5 xuất phát từ các nguồn thải trên địa bàn Hà Nội, phần còn lại chịu tác động từ các tỉnh lân cận, đặt ra yêu cầu cấp thiết về phối hợp liên vùng trong kiểm soát ô nhiễm không khí…

Trong thời gian qua, Thành phố Hà Nội đã triển khai thực hiện nhiều giải pháp giảm thiểu ô nhiễm không khí từ các nguồn phát sinh. Đáng chú ý, thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030 và chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố lần thứ XVIII, trong đó xác định ô nhiễm môi trường là một trong những "điểm nghẽn" cần tập trung giải quyết dứt điểm.

Đồng thời thực hiện chỉ đạo của Thường trực Thành ủy, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã trình UBND Thành phố xem xét ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện các giải pháp nhằm khắc phục điểm nghẽn về vệ sinh môi trường và ô nhiễm không khí. Theo kế hoạch này, Sở Nông nghiệp và Môi trường đưa ra các nhóm giải pháp khắc phục ô nhiễm không khí gồm: Nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách; nhóm giải pháp về quy hoạch; nhóm giải pháp về kiểm soát nguồn thải, nguồn ô nhiễm môi trường.

Nhóm giải pháp về chuyển đổi phương tiện giao thông xanh và bảo vệ môi trường không khí; ứng dụng khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong công tác xử lý ô nhiễm và bảo vệ môi trường; đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của các cấp, ngành và nhân dân Thủ đô về bảo vệ môi trường; tập trung huy động các nguồn lực đầu tư, tài chính và tăng cường xã hội hóa cho công tác bảo vệ môi trường và hợp tác quốc tế.

Tại cuộc họp, các chuyên gia khoa học, nhà quản lý đã đề xuất, gợi mở nhiều nhóm giải pháp nhằm kiểm soát ô nhiễm không khí trên địa bàn Thủ đô. Theo GS.TS Hoàng Xuân Cơ, Trưởng ban Khoa học, Hội Kinh tế môi trường Việt Nam, Hà Nội cần tập trung các nghiên cứu cơ bản để làm rõ mức độ và tính đặc thù của ô nhiễm không khí, đặc biệt là cơ chế hình thành bụi mịn đang chiếm tỷ lệ cao.

 GS.TS Hoàng Xuân Cơ nhấn mạnh sự cần thiết phải làm rõ nguyên nhân khiến ô nhiễm thường nghiêm trọng vào mùa đông, trong đó có yếu tố nghịch nhiệt, thông qua việc xây dựng các trạm đo khí tượng theo chiều cao. Cùng với đó, Hà Nội cần tiên phong kiểm kê khí thải một cách thực chất, chỉ rõ đối tượng, quy mô và phân bố phát thải từ giao thông đến công nghiệp, thay vì chỉ dựa trên các nghiên cứu cũ…

Đề xuất giải pháp kiểm soát ô nhiễm không khí, tại cuộc họp, TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, cho rằng cần cụ thể hóa trách nhiệm quản lý đến tận cấp xã, phường, thay vì chỉ dừng ở cấp Thành phố hay sở, ngành.

Ông Hoàng Dương Tùng đề xuất ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin để số hóa nguồn thải, xây dựng bản đồ GIS quản lý từng doanh nghiệp, hộ sản xuất theo loại nhiên liệu sử dụng và lưu lượng phát thải.

Với lĩnh vực giao thông, Hà Nội có thể tham khảo kinh nghiệm thành phố Bắc Kinh (Trung Quốc) trong kiểm soát xe tải bằng thiết bị giám sát phát thải trực tuyến và thúc đẩy mạnh mẽ phương tiện chạy điện. Bên cạnh đó, cần điều chỉnh cơ chế xử phạt theo hướng lũy tiến để tăng tính răn đe, đồng thời thiết lập cơ chế phối hợp vùng thực chất nhằm kiểm soát các nguồn thải từ các tỉnh lân cận như nhà máy xi măng hay hoạt động đốt rơm rạ…

Kết luận cuộc họp, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Xuân Đại trân trọng cảm ơn các chuyên gia, nhà khoa học đã đóng góp nhiều ý kiến sâu sắc, có giá trị khoa học và thực tiễn. Đồng thời đề nghị các đơn vị chuyên môn nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu, hoàn thiện giải pháp phù hợp.

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, bảo vệ môi trường không khí không chỉ là trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước mà là nhiệm vụ chung của cả hệ thống chính trị, chính quyền các cấp và mỗi người dân, hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng sống và sức khỏe nhân dân. Với vai trò quản lý nhà nước về nội dung này, Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ tổng hợp các ý kiến, tham mưu UBND Thành phố chỉ đạo triển khai đồng bộ các nhiệm vụ trước mắt và lâu dài, tăng cường phối hợp trong kiểm soát ô nhiễm không khí trên địa bàn thành phố.