Biến rác hữu cơ thành phân bón nhờ giun quế
Giữa bối cảnh rác thải sinh hoạt ngày càng gia tăng và ô nhiễm môi trường trở thành vấn đề cấp bách, Công ty CP Vệ sinh Môi trường Lam Sơn (thị trấn Thường Xuân, huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa) đã tìm ra một hướng đi độc đáo và bền vững: nuôi giun quế để xử lý rác thải hữu cơ. Không chỉ góp phần làm sạch môi trường, mô hình này còn tạo ra nguồn phân bón hữu cơ chất lượng cao, phục vụ sản xuất nông nghiệp theo hướng xanh – sạch – an toàn.
Rác hữu cơ sau khi phân loại kỹ lưỡng cho vào ủ và giun quế xử lý thành phân. Ảnh: Thu Thủy.
Khi nhận thấy hơn 60% lượng rác thải sinh hoạt tại địa phương là rác hữu cơ như vỏ rau củ, cơm thừa, lá cây…, thay vì để chúng bị chôn lấp hoặc đốt gây ô nhiễm không khí, Công ty Lam Sơn đã lựa chọn một hướng đi gần gũi với tự nhiên: dùng giun quế để phân hủy và biến rác hữu cơ thành phân bón.
Giun quế – loài giun đất có khả năng tiêu hóa chất hữu cơ nhanh chóng – được nuôi trong các chuồng ủ rác đặc biệt. Chỉ trong vài tuần, lượng rác hữu cơ sau khi được phân loại kỹ lưỡng sẽ được giun quế xử lý thành phân, giàu dưỡng chất và tơi xốp. Phân này sau đó được đóng gói để bán cho nông dân địa phương, hoặc sử dụng trong các mô hình nông nghiệp hữu cơ mà công ty đang kết hợp triển khai thử nghiệm.
Thùng rác được công ty phát cho người dân để phân loại rác tại nguồn. Ảnh: Thu Thủy.
Anh Vũ Đình Đức, Cán bộ kỹ thuật Công ty Môi trường Lam Sơn chia sẻ: “Mỗi ngày chúng tôi xử lý từ 1–1,5 tấn rác hữu cơ. Không những góp phần giảm tải cho bãi rác, mô hình này còn đem lại nguồn thu từ phân hữu cơ. Đặc biệt, nó giúp thay đổi nhận thức của người dân về giá trị của rác thải và tầm quan trọng của việc phân loại rác tại nguồn”.
Phát thùng rác cho người dân, hướng dẫn phân loại và lan tỏa nhận thức xanh
Để mô hình đạt hiệu quả, yếu tố then chốt là rác phải được phân loại đúng ngay từ đầu. Nhận thức rõ điều này, Công ty Lam Sơn không chỉ triển khai kỹ thuật xử lý rác mà còn chủ động phát động các chiến dịch tuyên truyền, nâng cao ý thức phân loại rác trong cộng đồng dân cư.
Dùng giun quế để phân hủy và biến rác hữu cơ thành phân bón. Ảnh: Thu Thủy.
Từ đầu năm 2025, công ty đã phối hợp với địa phương tổ chức tuyên truyền phân loại rác hữu cơ, rác vô cơ và rác tái chế. Cùng với đó, hơn 500 thùng rác phân loại đã được công ty phát miễn phí cho các hộ dân trên địa bàn thị trấn, đặc biệt ưu tiên những khu dân cư gần khu vực xử lý giun quế.
Bà Trần Thị Hường, một người dân thị trấn Thường Xuân cho biết: “Lúc đầu tôi cũng chưa quen phân loại rác, nhưng được cán bộ công ty và đoàn thể hướng dẫn tận tình, giờ cả nhà tôi đều làm thành thói quen. Thấy rác không còn bốc mùi, mà còn được tái chế thành phân bón, ai cũng vui”.
Hiệu quả rõ rệt của mô hình không chỉ nằm ở lượng rác hữu cơ được xử lý, mà còn ở sự thay đổi tích cực trong nhận thức và hành vi của người dân. Tình trạng vứt rác bừa bãi giảm đáng kể, môi trường sống trở nên sạch sẽ hơn. Nhiều hộ dân còn chủ động gom rác hữu cơ sạch để gửi về trạm xử lý của công ty, góp phần duy trì nguồn nguyên liệu cho giun quế.
Phân được đóng bao bán cho người dân bón cây trồng. Ảnh: Thu Thủy.
Thành công bước đầu của Công ty Lam Sơn tại Thường Xuân đang trở thành hình mẫu để nhân rộng ra các địa phương khác. Theo kế hoạch, trong năm tới, công ty sẽ mở rộng quy mô xử lý rác hữu cơ lên 2,5 tấn/ngày và tiếp tục phối hợp với các xã lân cận để phát triển mạng lưới phân loại – thu gom – xử lý rác hữu cơ theo hướng cộng đồng tham gia.
Giữa những nỗi lo về ô nhiễm rác thải ngày một nghiêm trọng, mô hình của Công ty Môi trường Lam Sơn là cách làm phù hợp, “rác” hoàn toàn có thể trở thành “tài nguyên”, góp phần xây dựng một môi trường xanh, sạch, bền vững cho tương lai.
