Giữ nhịp dự báo bão số 5 đảm bảo an toàn, chủ động

Bám sát diễn biến bão không rời mắt

Ngày 23/8, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia (Cục Khí tượng Thủy văn) đã phát tin bão khẩn cấp, báo hiệu cơn bão số 5 năm 2025 (bão Kajiki) sẽ tác động đến đất liền Việt Nam trong vòng 48h tới.

Mỗi ngày, Trung tâm sẽ ban hành 8 bản bão chính vào lúc: 2 giờ, 5 giờ, 8 giờ, 11 giờ, 14 giờ, 17 giờ, 20 giờ và 23 giờ. Mỗi bản tin sẽ nêu rõ dự báo về vị trí, cường độ, hướng di chuyển, trong 24 – 72 giờ tới. Đi kèm là dự báo tác động về gió mạnh, sóng lớn, nước dâng do bão, khu vực dự kiến bão đổ bộ, vùng ảnh hưởng và ước lượng mưa lớn.

Đan xen giữa các bản tin chính thức còn có tin nhanh về vị trí, cường độ, hướng di chuyển của bão được cập nhật 1 giờ/lần. Đặc biệt với cơn bão số 5, bão di chuyển nhanh, cường độ có xu hướng tăng dần nên công việc dự báo đòi hỏi đội ngũ cán bộ phải theo dõi liên tục không dời màn hình.

Anh Vũ Văn Dũng, cán bộ phòng Dự báo thời tiết cho biết: Ngoài ca làm ban ngày vào giờ hành chính, Trung tâm bố trí ca đêm từ 17h hôm trước đến 8h sáng hôm sau để bảo đảm chu trình cập nhật, phát tin liên tục. Lịch làm việc ngày – đêm thường được bố trí luân phiên để đảm bảo sức khỏe cho cán bộ thực hiện công việc. Trong điều kiện thiên tai như bão, theo chỉ đạo của Cục Khí tượng Thủy văn, Trung tâm sẽ tăng cường cán bộ trực suốt trong thời gian bão tác động đến Việt Nam.

Để đưa ra dự báo, kíp trực đồng thời sử dụng mô hình của Nhật Bản, Mỹ, châu Âu và sản phẩm độ phân giải cao do Việt Nam vận hành. Với bão số 5, tốc độ di chuyển giữa các mô hình không chênh lệch nhiều, mô hình châu Âu đưa ra dự báo có xu hướng nhanh hơn một chút, trong khi dự báo hướng di chuyển thống nhất thấp hơn so với dự báo ban đầu.

Về bối cảnh khí hậu, quỹ đạo của cơn bão không khác nhiều so với trung bình nhiều năm. Cuối tháng 8, bão thường hoạt động ở khu vực phía Bắc Biển Đông và đi theo trường dòng dẫn trên cao của áp cao cận nhiệt đới. Dù vậy, mọi biến động đều được kiểm tra lại trên ảnh mây vệ tinh. Khi bão càng vào gần bờ, kíp trực chuyển trọng tâm sang radar để nhận diện kịp thời những dải mây đối lưu phát triển nhanh.

Song song với mưa gió trên đất liền, bộ phận dự báo hải văn phải căng mình theo dõi sóng, gió, nước dâng – các yếu tố có thể tràn đê, vỡ đê và gây rủi ro cho khu vực ven biển.

Chị Trần Thị Thùy Linh, cán bộ phòng Dự báo Hải văn cho biết: “Chúng tôi vừa chạy mô hình, vừa đối chiếu số liệu trạm hải văn cập nhật liên tục để có cái nhìn khách quan. Bão số 5 di chuyển nhanh nên tốc độ biến đổi số liệu cũng nhanh, đòi hỏi phải theo dõi liên tục”. Tần suất cập nhật tin hải văn khi có bão là 3h/lần, và có thể tăng lên 1h/lần theo chỉ đạo.

Giám sát thiên tai trong điều kiện thời tiết biến động mạnh

Ở Phòng Cảnh báo rủi ro thiên tai, Nguyễn Anh Nam cùng các đồng nghiệp phụ trách theo dõi mưa lớn, lũ quét, sạt lở đất. “Với thời tiết cực đoan, chúng tôi theo dõi tính theo giờ. Chỉ cần một giờ mưa tăng đột biến mà không nắm kịp, nguy cơ lũ quét, sạt lở có thể xuất hiện ngay”, anh nói.

Hệ thống mà Nguyễn Anh Nam theo dõi hiển thị nhiều chấm tròn nhỏ thể hiện thang màu theo cường độ mưa: xám là không mưa, xanh dương là mưa nhỏ dưới 16mm, xanh lá mưa vừa từ 16-50mm, vàng 51–100 mm, đỏ 100-200 mm, tím >200 mm. Theo quy định, nếu trạm quan trắc ghi nhận mưa trong vòng 1 giờ từ 30 mm trở lên hoặc trong 6 giờ từ 100 mm trở lên thì phải theo dõi sạt lở, lũ quét. Khả năng xảy ra thiên tai còn tùy vào địa hình khu vực đó và độ bão hòa đất.

Thời gian qua, khu vực miền núi phía Bắc đã xảy ra mưa dài ngày khiến đất ngấm no nước. Chỉ cần một trận mưa ngắn cũng có thể gây trượt lở. Cũng có nơi 72 giờ trước gần như không mưa, nhưng một trận mưa lớn cường độ cao vẫn có thể gây nguy hiểm. Điểm mấu chốt là kết hợp chuỗi số liệu quá khứ với dữ liệu thời gian thực. Khi mưa kéo dài, tần suất phát cảnh báo không còn cố định 6 giờ/lần như thường lệ mà có thể 1-3 giờ/lần.

Dịp 2/9, áp lực giám sát thời tiết và dự báo cao hơn để phục vụ tối đa cho công tác tổ chức các hoạt động của Đại lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh của đất nước. Anh Đỗ Tiến Vinh, cán bộ Phòng Dự báo thời tiết mô tả: Dự báo viên sẽ sử dụng các thông tin dự báo để phân tích tác động cụ thể cho các các khu vực trên khắp cả nước. Bên cạnh bản tin thiên tai, các bản tin dự báo thời tiết vẫn đều đặn được phát hành theo khung thời gian quy định, duy trì suốt 365 ngày trong năm không ngừng nghỉ.

Người dân có thể truy cập 3 trang web để cập nhật thông tin dự báo một cách nhanh nhất, chính xác nhất và liên tục hàng giờ, bao gồm: https://nchmf.gov.vn; https://www.thoitietvietnam.gov.vn/kttv; https://kttv.gov.vn.

Theo Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia Hoàng Phúc Lâm, hiện nay, vào cuối giờ chiều mỗi ngày, Trung tâm đang phát hành bản tin dự báo thời tiết 10 ngày cho toàn quốc. Riêng khu vực Quảng Trường Ba Đình, chúng tôi đang cung cấp bản tin dự báo 2 ngày, trong đó dự báo chi tiết cho ngày đầu cho Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Trong bản tin bão khẩn cấp bão số 5 cũng đã bổ sung dự báo thời tiết cho 3 thành phố lớn là Hà Nội, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh. Chúng tôi xác định tăng cường tối đã cho công tác dự báo nhằm phục vụ các chương trình kỷ niệm cho các địa phương trên toàn quốc, hoạt động du lịch trong kỳ nghỉ dịp Quốc khánh 2/9, đặc biệt là đối với các khu vực tập luyện, hợp luyện chuẩn bị cho Lễ diễu binh, diễu hành tại Hà Nội. 

Thời điểm hiện tại đang vào mùa mưa ở Bắc Bộ, thời tiết biến đổi liên tục. Chưa cần có ảnh hưởng của bão, những ngày gần đây đã liên tục xuất hiện nhiều hình thế gây mưa dông bất chợt, trong khi đơn vị tổ chức cần thông tin sớm 1–2 tuần để lên kế hoạch. Trung tâm đã nỗ lực, tăng cường lực lượng, tăng cường dữ liệu quan trắc để chủ động thông tin dự báo chính xác nhất, kịp thời nhất đảm bảo có độ tin cậy cao  phục vụ các hoạt động chuẩn bị cho dịp Đại lễ sắp tới.

Hiện nay, cơ quan dự báo đang tập trung cho công tác dự báo bão số 5. Đến sáng 24/8, bão đã mạnh lên cấp 12, gió giật cấp 15 và còn cách đất cách Nghệ An khoảng 620 km, cách Hà Tĩnh khoảng 600 km về phía Đông. Trong 3 ngày tới sẽ là giai đoạn cao điểm dự báo bão, mưa lớn trước – trong – sau bão và các nguy cơ thiên tai lũ lụt, lũ quét, sạt lở đất đi kèm. Lực lượng quan trắc viên tại các địa phương trong vùng ảnh hưởng sẽ đối mặt trực tiếp với bão, trong khi lực lượng dự báo viên túc trực sử dụng các nguồn thông tin đưa ra dự báo nhanh nhất, kịp thời nhất. 

Ngay sau đợt bão này, các “chiến sĩ” dự báo sẽ tiếp tục dốc toàn lực cho công tác dự báo phục vụ kỷ niệm Đại lẽ Quốc khánh 2/9, góp phần vào giảm thiểu rủi ro do thiên tai và đảm bảo thành công cho ngày hội lớn của đất nước.