Cây lược vàng được đề xuất ra khỏi danh mục loài ngoại lai xâm hại

Thực hiện Chương trình công tác năm 2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục Bảo tồn thiên nhiên và Đa dạng sinh học đã xây dựng dự thảo Thông tư quy định về Danh mục loài ngoại lai xâm hại. 

Dự thảo nhằm điều chỉnh, bổ sung Danh mục loài ngoại lai xâm hại, từ đó hoàn thiện hệ thống pháp luật hiện hành và nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước, ngăn ngừa và kiểm soát các loài sinh vật này. 

Căn cứ quy định pháp luật, Bộ Tài nguyên và Môi trường trước đây (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã ban hành Thông tư số 35/2018/TT-BTNMT ngày 28/11/2018 về Danh mục loài ngoại lai xâm hại, bao gồm 19 loài ngoại lai xâm hại và 61 loài ngoại lai có nguy cơ xâm hại. Trong số 19 loài ngoại lai xâm hại, có 5 loài gây bệnh hoặc gây hại trên thực vật, động vật hoặc con người, 8 loài xâm lấn hệ sinh thái thuỷ sinh và 6 loài xâm lấn hệ sinh thái trên cạn.

Tuy nhiên, thời gian qua, Việt Nam đã ghi nhận sự du nhập của một số loài ngoại lai có nguy cơ ảnh hưởng đến đa dạng sinh học. Trong khi đó, quá trình cập nhật thông tin quốc tế và áp dụng các phương pháp đánh giá mới cũng cho thấy một số loài không còn nguy cơ đáng kể để xếp vào nhóm ngoại lai xâm hại. Măt khác, có một số loài hiện được nuôi trồng, khai thác kinh tế ổn định và chưa bộc lộ tác động tiêu cực đến môi trường hay đa dạng sinh học. Do đó, cần có sự điều chỉnh, bổ sung hoặc đưa một số loài ra khỏi danh mục loài ngoại lai xâm hại. 

Dựa trên các tiêu chí của dự thảo Thông tư và phương pháp đánh giá nguy cơ Harmonia+, Cục Bảo tồn thiên nhiên và Đa dạng sinh học đã điều tra, thu thập bằng chứng khoa học và xây dựng đề xuất cụ thể. Qua đó, Cục đề xuất bổ sung 1 loài mới vào danh mục là dầu mè tía hay thầu dầu lá tía (Jatropha gossypiifolia L.). Đồng thời đưa ra khỏi danh mục 21 loài có nguy cơ xâm hại thấp hoặc đã được nuôi trồng, phát triển kinh tế lâu năm mà không phát hiện tác động tiêu cực đối với loài bản địa hay hệ sinh thái.

Trong số 21 loài được đề nghị loại bỏ khỏi danh mục loài ngoại lai xâm hại, có cây lược vàng, loài thực vật được trồng phổ biến tại nhiều địa phương để làm cảnh và dược liệu; cùng các loài như chồn ecmin (Mustela erminea), sóc xám Bắc Mỹ (Sciurus carolinensis), cá trê phi (Clarias gariepinus), cá hồi nâu (Salmo trutta), hay các loài thực vật như cây kim tước Âu (Ulex europaeus L.), hoa tuylip châu Phi (Spathodea campanulata), cốt khí củ Nhật (Fallopia japonica)…  Đây đều là những loài từng được đưa vào danh sách vì lo ngại khả năng lấn át sinh cảnh bản địa, nhưng qua theo dõi dài hạn đã không cho thấy nguy cơ xâm hại đáng kể.