Nông thôn mới còn xa vời
Ông Hoàng Mạnh Hà, Chủ tịch UBND xã Trường Sơn cho hay, có những bản làng cách trung tâm xã khoảng 30 - 35 km theo đường chim bay. Nhưng nếu có việc cần đến UBND xã, đồng bào phải vượt qua con đường duy nhất dài trên 90 km. Có những bản người Vân Kiều nằm sâu trong núi rừng Trường Sơn như Hôi Rấy, Nước Đắng, Dốc Mây không có đường đi vào. Muốn ra vào bản, người dân phải cắt đường rừng, di chuyển hàng giờ đồng hồ bằng xe máy, đi bộ, luồn rừng lội suối mới ra đến trung tâm xã. Cán bộ xã Trường Sơn khi đi công tác tại các bản làng vùng xa khó khăn nhất là vấn đề di chuyển. Mỗi chuyến công tác vì vậy thường kéo dài 2- 3 ngày, gặp lúc trời mưa, nước suối dâng phải ở lại bản đến cả tuần.
Nông thôn mới trở nên xa vời ở những bản vùng sâu vùng xa của xã Trường Sơn. Ảnh: Võ Dũng.
Theo lời ông Hà, sau sáp nhập, hoạt động chính quyền 2 cấp đã đi vào quỹ đạo, địa phương cũng đã đưa vào kế hoạch các nguồn vốn trung hạn để cải thiện vấn đề hạ tầng giao thông cho dân bản vùng sâu vùng xa. Nhưng thật khó để khẳng định đến lúc nào, những nhu cầu bức thiết của dân bản được đáp ứng. Còn những chuyện xa xôi hơn như điện lưới, sóng điện thoại… lại càng khó khăn gấp bội.
“Chúng tôi đã tính toán và đề xuất nguồn vốn trung hạn để cải thiện vấn đề giao thông. Còn các vấn đề như điện lưới, sóng điện thoại, xã không đủ sức để cáng đáng, chỉ còn cách chờ chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đầu tư các dự án lớn. Nếu vấn đề hạ tầng, thông tin không sớm được cải thiện thì không biết đến lúc nào đời sống dân bản vùng sâu vùng xa mới tiệm cận vùng trung tâm”, ông Hà trăn trở.
Xã Trường Sơn hiện có hơn 50% dân số là đồng bào dân tộc Vân Kiều, tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo toàn xã chiếm gần 33%. Thiếu tư liệu sản xuất, địa hình chia cắt phức tạp; hạ tầng yếu kém khiến cuộc sống người dân gặp rất nhiều khó khăn. Dù có nhiều dự án hỗ trợ sinh kế đã được triển khai ở vùng đất này nhưng dường như không thấm tháp vào đâu so với sự thiếu hụt mà đồng bào đang đối diện.
Cán bộ xã Trường Sơn luồn rừng, lội suối về với các bản vùng sâu vùng xa. Ảnh: Võ Dũng.
Trước thời điểm sáp nhập (xã Trường Xuân và xã Trường Sơn sáp nhập lấy tên mới là xã Trường Sơn), xã Trường Xuân đạt 17/19, còn xã Trường Sơn chỉ đạt 12/19 tiêu chí xã nông thôn mới. Với điều kiện khó khăn như hiện nay, để xã Trường Sơn đạt các tiêu chí xã nông thôn mới thực sự là điều không tưởng. Vì vậy, hơn bất kỳ nơi đâu, người dân xã Trường Sơn rất cần sự hỗ trợ từ các chương trình đầu tư phát triển sinh kế và hạ tầng giao thông để rút ngắn khoảng cách cả về địa lý lẫn điều kiện sống so với các địa phương khác trong tỉnh.
Vô vàn những làng ‘lõm’
Mỗi lần họp chi bộ, thay vì lên loa truyền thanh thông báo hoặc gọi điện thoại cho từng đảng viên, Hồ Văn Nhát, Bí thư Chi bộ bản PLoang, xã Trường Sơn phải đến từng nhà thông báo. Không có điện lưới, hệ thống truyền thanh cơ sở, nếu được trang bị cũng vô nghĩa. Dân cư thưa thớt nhưng địa hình rộng, chia cắt phức tạp khiến hoạt động của ban quản lý thôn bản gặp muôn vàn khó khăn.
Còn tại bản Sắt, tình hình cũng không mấy khả quan. Trưởng bản và những người có uy tín, kinh nghiệm trong bản nhìn trời đoán định thời tiết để cảnh báo cho dân bản tình huống thiên tai có thể xảy ra. Cũng như việc trồng lúa lấy cái ăn cho dân bản, đồng bào chỉ ngước mắt nhìn trời gieo hạt. Kinh nghiệm không phải bao giờ cũng đúng, diện tích sản xuất lúa nước của dân bản Sắt, năm được, năm mất, thất bát triền miên một phần cũng vì thế.
Không chỉ tại xã Trường Sơn, Quảng Trị hiện còn 17 bản “lõm” sóng di động và chưa có điện lưới quốc gia. Ảnh: Võ Dũng.
Tại xã Trường Sơn cũng vậy. Sau sáp nhập, diện tích rộng, địa hình chia cắt, một số thôn bản không có sóng, không có điện, đường sá đi lại khó khăn khiến việc triển khai các chủ trương chính sách không hề dễ dàng.
Nhưng bản Sắt, bản PLoang chỉ là 2 trong số vô vàn những thôn bản tại tỉnh Quảng Trị đang đứng trước nhiều khó khăn, bất cập do hệ thống điện, đường, trường, trạm và thông tin liên lạc thiếu và yếu. Tỉnh nghèo, nguồn thu hạn hẹp, việc đầu tư cho các chương trình dự án phải phụ thuộc nhiều vào nguồn vốn từ Trung ương khiến nhiều thôn bản vùng sâu vùng xa đến nay vẫn chìm trong bóng tối.
Theo thông tin từ Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Quảng Trị, mặc dù đã có nhiều nỗ lực trong việc phát triển hạ tầng và nền tảng số nhưng đến thời điểm hiện tại toàn tỉnh vẫn còn 90 thôn, bản chưa có cáp quang Internet băng rộng cố định và 17 bản chưa được phủ sóng băng rộng di động. Nguyên nhân chính là do các khu vực này có địa hình hiểm trở và dân cư thưa thớt, đầu tư kinh phí lớn, khó khăn trong việc triển khai phủ cáp quang 100% địa bàn. Đặc biệt, hiện còn 17 bản “lõm” sóng di động và chưa có điện lưới quốc gia. Đây là khó khăn lớn nhất để có thể triển khai lắp đặt các trạm phát sóng di động và hạ tầng viễn thông đảm bảo tính ổn định lâu dài.
Hạ tầng yếu kém, thiếu tư liệu sản xuất là một trong những nguyên nhân khiến cuộc sống người dân các làng “lõm” gặp nhiều khó khăn. Ảnh: Võ Dũng.
Được biết, UBND tỉnh Quảng Trị đã chỉ đạo UBND các xã, phường, đặc khu thành lập tổ công nghệ số cộng đồng và triển khai Đề án 06 trên địa bàn tỉnh. Tổ công nghệ số cộng đồng được kỳ vọng sẽ phát huy hiệu quả trong việc hướng dẫn, hỗ trợ cho người dân, doanh nghiệp chuyển đổi số, tiếp cận các nền tảng số nhất là người dân ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn của tỉnh. Tuy nhiên, với thực trạng hạ tầng cơ sở yếu kém như hiện nay tại nhiều thôn bản, nhiệm vụ ấy đứng trước nhiều thách thức.
Trước những khó khăn nội tại, UBND tỉnh Quảng Trị đã kiến nghị Bộ Khoa học và Công nghệ triển khai Chương trình viễn thông công ích, hỗ trợ điện thoại thông minh cho hộ nghèo, hộ cận nghèo… Tuy nhiên, ở những bản vùng sâu, vùng xa vẫn “lõm” sóng, chưa có điện lưới, nếu được hỗ trợ, người dân nơi đây vẫn thiệt đơn thiệt kép. Thực tế ấy đặt ra nhiều vấn đề cho quá trình phát triển kinh tế – xã hội ở các vùng đặc biệt khó khăn.
