Dự án nhà rông nằm dưới chân núi lửa Chư Đăng Ya. Ảnh: Tuấn Anh.
Tạm dừng thi công, chờ rà soát
Ngày 9/8, Dự án hỗ trợ đầu tư xây dựng điểm đến du lịch tiêu biểu tại làng Ia Gri, xã Chư Đăng Ya, huyện Chư Păh cũ (nay thuộc xã Biển Hồ, tỉnh Gia Lai) đã phải tạm dừng thi công để chờ chỉ đạo của cơ quan có thẩm quyền.
Công trình được triển khai tại khu nhà rông cũ, dưới chân núi lửa Chư Đăng Ya, nơi có thắng cảnh nổi tiếng, từng được tạp chí nước Anh bình chọn là một trong 10 miệng núi lửa đẹp nhất thế giới. Dự án gồm nhiều hạng mục như: 2 khu nhà trưng bày, đài phun nước, kè đá… với tổng vốn đầu tư hơn 9,4 tỷ đồng từ nguồn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Khởi công từ tháng 4, công trình dự kiến hoàn thành vào ngày 2/11. Hiện công trình đã thi công hơn 60% khối lượng nhưng gần một tháng qua vẫn “án binh bất động”.
Trước đó, ngày 18/7, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Nguyễn Thị Thanh Lịch cùng đại diện 4 Sở, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh đã kiểm tra thực tế, làm việc với địa phương.
Tại đây, các sở ngành chỉ ra nhiều tồn tại như thiết kế công trình mang tính bê tông hóa, không đúng mẫu nhà rông truyền thống J’rai. Ngoài ra, việc bố trí hạng mục chưa phù hợp văn hóa, chưa lấy ý kiến đầy đủ của cộng đồng và cơ quan liên quan. Một số hạng mục còn có nguy cơ phá vỡ cảnh quan núi lửa Chư Đăng Ya, ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh du lịch.
Do đó, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đã giao Sở Dân tộc và Tôn giáo chủ trì, phối hợp với các Sở, ngành liên quan khẩn trương rà soát, kiểm tra việc sử dụng nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia và tuân thủ hướng dẫn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đối với dự án này.
Giao Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng tỉnh Gia Lai chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan kiểm tra, rà soát toàn bộ hạng mục công trình, đề xuất phương án xử lý, đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật và yêu cầu bảo tồn văn hóa.
Nguy cơ phải tháo dỡ
Theo báo cáo của Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Gia Lai, đơn vị đã cho dừng mọi hoạt động xây dựng trên công trường của dự án. Ban quản lý đề nghị các ngành tham mưu cho UBND tỉnh Gia Lai đồng ý quyết toán khối lượng xây dựng đã hoàn thành với giá trị hơn 3,4 tỷ đồng cho các đơn vị liên quan thực hiện dự án.
Công trình đang tạm dừng để chờ chỉ đạo của cơ quan có thẩm quyền. Ảnh: Tuấn Anh.
Hiện Hội đồng nhân dân tỉnh Gia Lai vẫn giao kế hoạch và vốn để thực hiện dự án. Nếu dừng dự án thì số tiền còn lại gần 6 tỷ đồng, Ban quản lý đề nghị các ngành tham mưu cho UBND tỉnh thu hồi và chuyển nguồn cho các dự án khác cần vốn đầu tư hoặc xử lý khác theo quy định.
Theo tìm hiểu được biết, nhà rông truyền thống được tạo dựng hoàn toàn bằng vật liệu như gỗ, tre, nứa, cỏ tranh… không có vật liệu kim khí.
Tuy nhiên, theo đại diện Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Gia Lai, trong các quy định của pháp luật, vật liệu tre, nứa, cỏ tranh chỉ có thể dùng làm phụ cho công trình chính, xong phải tháo dỡ. Còn đối với các công trình cấp 3 thì bắt buộc hệ thống chịu lực phải bằng bê tông cốt thép,
Mặt khác, sử dụng vật liệu tre, nứa, cỏ tranh sẽ không thể chứng minh nguồn gốc xuất xứ, hoá đơn, không có trong bảng giá vật liệu xây dựng được ban hành. Trong khi đó, công trình nhà nước đòi hỏi phải đầy đủ hồ sơ, giấy tờ để quyết toán nên không thể thực hiện bằng các loại vật liệu này.
Nếu muốn xây dựng nhà rông nguyên bản, đảm bảo các vật liệu truyền thống của người đồng bào thiểu số thì chỉ có một các duy nhât là vận động xã hội hoá, còn Nhà nước đầu tư thì không thể thực hiện được.
