Đổi thay từ những mô hình sinh kế ở xã Quảng Sơn

Tơ tằm mở hướng làm giàu giữa đại ngàn

Con đường đất đỏ dẫn vào bon N’Ting, xã Quảng Sơn, tỉnh Lâm Đồng chiều tháng Bảy rợp bóng cà phê xen lẫn màu xanh non của những vườn dâu. Trong căn nhà gỗ nhỏ nép bên triền đồi, tiếng tằm ăn lá rào rào như khúc nhạc vui. Anh K’Tớp, người đàn ông M’nông dáng người đậm, chắc với ánh mắt rạng rỡ nhanh tay nhặt những cành dâu tươi đặt vào khay nuôi tằm (nong tằm) trắng muốt.

“Trước đây, gia đình tôi chỉ trông vào vài sào mì, đủ ăn đã mừng. Năm ngoái được Nhà nước hỗ trợ vốn và kỹ thuật, tôi mạnh dạn trồng dâu, nuôi tằm. Ban đầu cũng lo vì chưa biết gì, nhưng cán bộ xuống hướng dẫn tận tình. Giờ thì tôi thành thợ nuôi tằm rồi”, anh K’Tớp cười và chia sẻ.

Theo anh K’Tớp, mỗi hộ trong nhóm được hỗ trợ 20 triệu đồng để làm nhà nuôi tằm, cây dâu và giống tằm, cộng thêm tập huấn kỹ thuật. Mỗi tháng, gia đình anh nuôi hai lứa, bình quân mỗi lứa một hộp tằm. Sau khi trừ chi phí, thu nhập khoảng 20 triệu đồng. “Có tiền, tôi sửa lại nhà, mua xe máy cho con đi học. Cuộc sống giờ khác trước nhiều rồi”, anh K’Tớp trải lòng.

Không chỉ gia đình anh K’Tớp, hơn 10 hộ khác trong bon N’Ting, xã Quảng Sơn cũng đang đổi thay nhờ mô hình này. Cả bon rộn ràng hơn bởi những nong tằm trắng muốt, những vườn dâu xanh mướt, điều mà trước đây người M’nông nơi đây chưa từng nghĩ tới.

Hơn 3 tỷ đồng “gieo hạt” sinh kế

Những đổi thay ở bon N’Ting chỉ là một phần bức tranh toàn cảnh tại xã Quảng Sơn. Nằm giữa vùng đất bán sơn địa, đời sống của đồng bào nơi đây vốn phụ thuộc vào nương rẫy. Tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo từng ở mức cao, sinh kế bấp bênh.

Chính vì vậy, khi Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (gọi tắt Chương trình 1719) được triển khai, xã Quảng Sơn trở thành một trong những địa phương được ưu tiên.

Giai đoạn 2021-2025, xã được phân bổ hơn 3,1 tỷ đồng để thực hiện tiểu dự án 2 với nội dung hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, trồng dược liệu quý, thúc đẩy kinh doanh và thu hút đầu tư vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Trong đó, ngân sách Trung ương hơn 2,9 tỷ đồng, ngân sách địa phương đối ứng gần 200 triệu đồng. Đến nay, xã Quảng Sơn đã giải ngân gần 3 tỷ đồng, đạt trên 90% kế hoạch.

“Ngay từ đầu, chúng tôi xác định việc hỗ trợ không thể dừng ở cấp giống, mà phải hướng đến thay đổi tư duy, tạo sinh kế bền vững. Các mô hình đều được lựa chọn dựa trên điều kiện tự nhiên, tập quán canh tác và nhu cầu thực tế của người dân”, đại diện lãnh đạo xã Quảng Sơn thông tin.

Từ nguồn lực này, hàng loạt mô hình được triển khai như: Tái canh cà phê, trồng dâu nuôi tằm, chăn nuôi dê, nuôi gà thương phẩm và đặc biệt mô hình trồng thử nghiệm 5 sào ngưu tất loại dược liệu quý.

Không chỉ trao con giống, cây giống, chương trình còn hỗ trợ làm chuồng trại, tập huấn kỹ thuật, phòng chống dịch bệnh và kết nối tiêu thụ sản phẩm. Chính điều này giúp các mô hình đi vào thực chất, hạn chế tình trạng cho rồi để đó, từng xảy ra trước đây.

Từ cứu trợ đến bền vững

Giữa buổi họp nhóm chăn nuôi dê ở bon R’Long Phe, anh K’Bang Trưởng nhóm cho biết, năm 2024, nhóm được hỗ trợ 50 con dê giống cho 10 hộ. Mới đầu ai cũng lo vì chưa từng nuôi. Nhưng khi được hướng dẫn cách làm chuồng, phòng dịch, chăm sóc… thì thấy dễ lắm. Giờ dê sinh sản tốt, nhóm đã có 80 con. Bà con phấn khởi lắm, ai cũng tính mở rộng đàn.

Từ những mô hình điểm, người dân xã Quảng Sơn đang thay đổi cách nghĩ, cách làm. Không còn tâm lý trông chờ hỗ trợ, họ chủ động tham gia tập huấn, ghi chép sổ sách, tính toán hiệu quả. Nhiều hộ còn liên kết thành nhóm để chia sẻ kinh nghiệm, cùng nhau phát triển sản xuất.

Đại diện lãnh đạo xã Quảng Sơn cũng cho biết thêm, hiệu quả lớn nhất của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không chỉ nằm ở con số giải ngân hay đàn dê, nong tằm, mà ở chỗ đã khơi dậy khát vọng vươn lên.

Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không chỉ gieo vốn, mà còn gieo vào lòng người ở xã Quảng Sơn một điều quý giá hơn cả là niềm tin vào tương lai với những đổi thay tích cực về đời sống của từng hộ gia đình người đồng bào dân tộc thiểu số.

Cùng với đó, một khi hạ tầng, liên kết sản xuất tiêu thụ được đầu tư đồng bộ, xã Quảng Sơn không chỉ thoát nghèo mà còn trở thành điểm sáng trong phát triển kinh tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số, góp phần thúc đẩy kinh tế – xã hội của tỉnh Lâm Đồng ngày một phát triển bền vững hơn.

Chương trình 1719 đã và đang đặt nền móng cho sự phát triển bền vững tại Quảng Sơn. Từ hơn 3,1 tỷ đồng được phân bổ trong giai đoạn 2021–2025, xã đã triển khai thành công 10 mô hình sản xuất, giúp 112 hộ dân hưởng lợi, trong đó có 44 hộ nghèo và 86 hộ đồng bào dân tộc thiểu số. Hiệu quả bước đầu cho thấy, khi được hỗ trợ kỹ thuật và liên kết tiêu thụ sản phẩm, người dân có thể tự tin thoát nghèo, thậm chí làm giàu trên chính mảnh đất quê hương.