Nhà giáo mong đợi 'bước ngoặt' từ chính sách tiền lương

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đang hoàn thiện dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương và chế độ phụ cấp đối với nhà giáo, bước triển khai trực tiếp Luật Nhà giáo, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Trong đó, đề xuất hệ số lương đặc thù đang nhận được nhiều sự quan tâm.

Điều chỉnh để phù hợp thực tiễn, không phá vỡ hệ thống tiền lương

Theo Bộ GD-ĐT, hệ số lương đặc thù không làm thay đổi thang bảng lương chung mà chỉ bổ sung hệ số để tính mức lương mới. Thang bậc vẫn giữ nguyên; hệ số này không tác động đến phụ cấp, vì vậy không gây xáo trộn hệ thống hiện hành.

Mục tiêu là bảo đảm lương nhà giáo thực sự “cao nhất” như Luật Nhà giáo quy định, điều mà hiện nay vẫn chưa đạt được. Số liệu cho thấy 88% nhà giáo đang xếp lương thấp hơn viên chức các ngành khác, và 100% giáo viên mầm non đang có mức lương khởi điểm thấp nhất trong toàn bộ hệ thống.

Cô giáo Nguyễn Thị Thúy, giáo viên Trường Tiểu học Phú Lương (xã Bắc Tiên Hưng, tỉnh Hưng Yên) chia sẻ: “Tôi ra trường hơn 10 năm, chịu đủ loại áp lực nhưng thu nhập vẫn thấp hơn mặt bằng viên chức các ngành khác. Khi nghe quy định “lương nhà giáo xếp cao nhất”, chúng tôi kỳ vọng nhiều, nhưng nếu không có công cụ như hệ số đặc thù thì khó hiện thực hóa”.

Từ năm 1996, Đảng đã khẳng định giáo dục là “quốc sách hàng đầu”, nhà giáo là lực lượng “được xã hội tôn vinh”. Tuy nhiên, thực tế nhiều năm cho thấy chế độ tiền lương chưa phản ánh đúng vai trò đặc biệt ấy.

Khi cải cách tiền lương mới được áp dụng, nhà giáo là nhóm không còn phụ cấp thâm niên, càng khiến vấn đề thu nhập trở nên bức thiết hơn.

Thầy Mai Danh Thuận, giáo viên một trường tiểu học ở Hưng Yên chia sẻ: “Chúng tôi không đòi hỏi đặc quyền, chỉ mong mức đãi ngộ tương xứng với trách nhiệm nghề nghiệp. Chi phí sinh hoạt tăng, nếu không có chính sách mạnh, khó giữ người giỏi ở lại với nghề”.

“Chính sách lương không phải là sự ưu ái, mà là sự thừa nhận đúng với giá trị của nhà giáo. Dịp 20/11 này, chúng tôi chỉ mong chủ trương đúng đắn ấy được thực hiện”, thầy Thuận nói thêm.

Bước đi để hiện thực hóa chủ trương gần 30 năm

Trước khi Luật Nhà giáo được thông qua, mỗi năm có khoảng 10% giáo viên bỏ nghề hoặc chuyển nghề, phần lớn là giáo viên trẻ. Điểm chuẩn sư phạm nhiều năm ở mức thấp, nhiều địa phương thiếu giáo viên kéo dài.

Kể từ khi Luật Nhà giáo được ban hành với quy định rõ hơn về tiền lương, tình hình đã có chuyển biến tích cực: Điểm chuẩn các trường sư phạm tăng mạnh. Ở nhiều địa phương, tỉ lệ dự tuyển cao gấp 7-10 lần chỉ tiêu. Ngoài ra, các môn từng khó tuyển sinh như Âm nhạc, Mỹ thuật, Tin học, Ngoại ngữ… đều thu hút lượng hồ sơ đăng ký nhiều hơn.

Những thay đổi ấy là tín hiệu cho thấy, khi thu nhập được cải thiện, ngành giáo dục có thể thu hút và giữ chân nhân lực chất lượng - nền tảng quan trọng để nâng cao chất lượng dạy và học.

Tại nhiều khu vực vùng sâu vùng xa, khó khăn về đời sống vẫn đè nặng lên vai nhà giáo. Cô giáo Phạm Thị Thu, giáo viên trường Mầm non Hoa Ban (xã Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên) chia sẻ: “Giáo viên vùng cao đi lại vất vả, chi phí sinh hoạt cao mà thu nhập chưa cao. Chúng tôi mong chính sách lương mới giúp giáo viên yên tâm bám bản, bám lớp. Nếu hệ số đặc thù được triển khai, đó sẽ là động lực lớn”.

Ở những nơi gian khó nhất, một chính sách lương đủ mạnh không chỉ “giữ chân” giáo viên mà còn trực tiếp nâng chất lượng giáo dục, bởi nơi ấy rất cần những người thầy bền bỉ, tận tâm.

Bộ GD-ĐT khẳng định hệ số lương đặc thù là nhiệm vụ được Quốc hội giao, phù hợp tinh thần Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục. Dự thảo Nghị định đang được lấy ý kiến rộng rãi và nhận nhiều ý kiến đồng thuận.

Nếu được thông qua, hệ số lương đặc thù sẽ khắc phục tình trạng lương giáo viên thấp hơn nhiều ngành khác; bảo đảm nguyên tắc “lương cao nhất” như Luật Nhà giáo; tạo động lực mạnh mẽ trong tuyển dụng và giữ chân nhà giáo; đồng thời hể hiện sự trân trọng thực sự của Nhà nước đối với đội ngũ thầy cô.

Sau nhiều năm trăn trở và kiến nghị, đội ngũ thầy cô hy vọng điều chỉnh về thu nhập sẽ không chỉ dừng lại ở chủ trương mà sớm trở thành hiện thực.