Nguồn lực đầu tư kỷ lục và hiệu quả sử dụng vốn

Một trong những điểm sáng nổi bật của Chương trình quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 là nguồn lực tài chính được huy động mạnh mẽ. Tính đến ngày 30/9/2025, tổng vốn ngân sách trung ương đã giải ngân đạt 9.955,740 tỷ đồng, chiếm 49% kế hoạch (giải ngân vốn kéo dài 885.5971 tỷ đồng, đạt 52%; vốn sự nghiệp 1.452.638 tỷ đồng, đạt 47%; vốn đầu tư 2.586.138 tỷ đồng, đạt 23,1%).

Ngân sách địa phương đóng góp 628.848 tỷ đồng, đạt 132,49% kế hoạch, trong đó vốn đầu tư phát triển đạt 496.399 tỷ đồng (146,74%) và vốn sự nghiệp 505.012 tỷ đồng (146,74%). Tổng vốn kéo dài từ các năm trước đạt 146.742 tỷ đồng, với vốn kéo dài từ các năm trước đạt 358.270 tỷ đồng.

Đáng chú ý, các địa phương đã chủ động lồng ghép 679.463 tỷ đồng vốn đồng hành từ các chương trình, dự án khác, nâng tổng nguồn lực thực hiện lên hơn 11.133 tỷ đồng. Đây là minh chứng cho sự phối hợp chặt chẽ giữa trung ương và địa phương, giữa các chương trình mục tiêu quốc gia. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số hạn chế như tiến độ giải ngân vốn đầu tư phát triển còn chậm (chỉ đạt 23,1% ở Trung ương), đòi hỏi cần có cơ chế linh hoạt hơn trong phân bổ và giám sát.

Kết quả giảm nghèo vượt bậc, vượt chỉ tiêu Quốc hội

Chương trình quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đã đạt được những kết quả vượt bậc trong việc giảm tỷ lệ hộ nghèo. Đến hết tháng 9/2025, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều toàn quốc giảm 1,81% so với cuối năm 2024, tương đương 1.810.659 hộ thoát nghèo. Trong đó, các huyện nghèo thoát khỏi tình trạng nghèo đạt 100% kế hoạch, với 30 huyện và 458 xã đặc biệt khó khăn được hỗ trợ. Tỷ lệ hộ nghèo ở các huyện nghèo giảm 5,12%, xã đặc biệt khó khăn giảm 5,86%, thôn đặc biệt khó khăn giảm 6,12%.

Phát triển hạ tầng nông thôn: Bệ đỡ cho giảm nghèo bền vững

Hạ tầng nông thôn – yếu tố then chốt để "thoát nghèo không tái nghèo" – đã có bước tiến vượt bậc. Tính đến 30/9/2025, Chương trình đã hỗ trợ xây dựng 1.349 dự án thuộc 9 nhóm tiểu dự án, trong đó nổi bật là:

Hạ tầng giao thông: 201 công trình giao thông, 11 công trình thủy lợi, 49 công trình giáo dục, 12 công trình nước sạch, 21 công trình văn hóa, 8 công trình điện.

Hỗ trợ sản xuất: 1.066 công trình giao thông, 276 công trình thủy lợi, 521 công trình giáo dục, 43 công trình y tế, 108 công trình nước sạch, 182 công trình văn hóa, 59 công trình điện, 67 công trình khác và 2.457 công trình dự toán bảo dưỡng.

Riêng trong năm 2025, 12 công trình giao thông đã được đưa vào sử dụng, tạo động lực lớn cho phát triển kinh tế địa phương. Các công trình không chỉ đáp ứng nhu cầu đi lại mà còn kết nối vùng nguyên liệu, mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản, từ đó nâng cao thu nhập cho người dân.

Đối với đồng bào dân tộc thiểu số – nhóm đối tượng trọng tâm của Chương trình – tỷ lệ hộ nghèo giảm 5,86%, cao hơn mức bình quân cả nước. Đây là kết quả của việc triển khai đồng bộ các chính sách hỗ trợ đất sản xuất, nhà ở, nước sinh hoạt, giáo dục và y tế. Đến nay, 11.660 mô hình, dự án giảm nghèo đã được triển khai, hỗ trợ 1.208 xã và 6.452 trẻ em dưới 5 tuổi được hưởng chế độ dinh dưỡng.

Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo: Từ trợ cấp sang tự chủ

Chương trình đã chuyển hướng từ hỗ trợ mang tính chất "cho không" sang phát triển sinh kế bền vững. Đến nay, 11.660 mô hình, dự án giảm nghèo được triển khai, hỗ trợ 1.073 mô hình từ ngân sách Trung ương và 1.349 dự án từ địa phương. Nổi bật là:

Hỗ trợ đất sản xuất: 1.117 dự án, lâm nghiệp 7 dự án, phi nông nghiệp 7 dự án, chăn nuôi 1.951 hộ, hỗ trợ nghề 7 dự án.

Đào tạo nghề: 1.349 dự án đào tạo nghề, hỗ trợ 79.523 dự án với tổng kinh phí 1.200 lượt người lao động được đào tạo.

Việc làm bền vững: Hỗ trợ 9.693 phiên giao dịch việc làm, 6.545 trẻ em dưới 5 tuổi được hưởng chế độ dinh dưỡng, 192.350 trẻ em dưới 5 tuổi được hỗ trợ, 767.265 người có công được hưởng chính sách.

Những con số này không chỉ là thống kê mà là câu chuyện về hàng nghìn hộ dân ở Tây Nguyên, Tây Bắc đã tự chủ được sinh kế nhờ giống cây, con mới; về những thanh niên đồng bào dân tộc thiểu số lần đầu có việc làm ổn định tại các khu công nghiệp.

Giáo dục, y tế và an sinh xã hội: Giảm nghèo từ gốc

Chương trình đã dành nguồn lực lớn cho giáo dục và y tế – hai lĩnh vực then chốt để cắt đứt vòng luẩn quẩn của đói nghèo. Trong năm 2025, 458 chương trình phát thanh, 73 chương trình truyền hình, đăng tải 467 bài/tin/ảnh, 1.111 sản phẩm truyền thông đã được thực hiện, nâng cao nhận thức cộng đồng về giảm nghèo.

Về giáo dục, 8.631 chương trình phát thanh, 1.951 chương trình truyền hình, đăng tải 67.738 bài/tin/ảnh, 9.438 sản phẩm truyền thông đã góp phần giảm tỷ lệ bỏ học ở vùng sâu, vùng xa. Về y tế, 3.979 chương trình, 3.979 chương trình đã giúp 441.395 trẻ em dưới 16 tuổi được hưởng chế độ dinh dưỡng.

Thách thức và giải pháp đột phá

Mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực, chương trình quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 vẫn đối mặt với một số thách thức: tiến độ giải ngân vốn đầu tư phát triển còn chậm; một số địa phương chưa chủ động trong lồng ghép nguồn lực; công tác giám sát, đánh giá chưa đồng đều. Đặc biệt, nguy cơ tái nghèo do thiên tai, biến đổi khí hậu vẫn hiện hữu.

Để khắc phục, Chính phủ đề xuất 6 nhóm giải pháp trọng tâm:

Hoàn thiện cơ chế chính sách: Sửa đổi các văn bản pháp lý còn vướng mắc, đặc biệt về phân cấp, phân quyền.

Đẩy mạnh giải ngân: Tăng cường giám sát, xử lý nghiêm các trường hợp chậm trễ.

Nâng cao hiệu quả quản lý: Ứng dụng công nghệ số trong giám sát, đánh giá.

Tăng cường truyền thông: Đổi mới nội dung, hình thức để người dân thực sự là chủ thể.

Phát triển sinh kế bền vững: Tập trung vào các mô hình kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp xanh.

Phòng chống tái nghèo: Xây dựng cơ chế cảnh báo sớm, hỗ trợ kịp thời khi có thiên tai.

Hành trình giảm nghèo chưa bao giờ kết thúc

Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững 2021-2025 không chỉ là một chương trình hỗ trợ mà là một chiến lược phát triển con người toàn diện. Với tỷ lệ hộ nghèo giảm 1,81% chỉ trong 9 tháng đầu năm 2025, Việt Nam đang tiến gần hơn đến mục tiêu không còn huyện nghèo vào năm 2025. Tuy nhiên, hành trình giảm nghèo chưa bao giờ kết thúc. Đó là hành trình của sự đồng lòng, của những quyết sách đúng đắn và của niềm tin vào khả năng tự vươn lên của mỗi người dân.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt và cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, việc giảm nghèo bền vững đòi hỏi một cách tiếp cận mới: giảm nghèo bằng tri thức, bằng công nghệ và bằng khát vọng vươn lên. Những kết quả đạt được hôm nay chính là nền tảng để Việt Nam bước vào một giai đoạn phát triển mới – giai đoạn mà không còn ai bị bỏ lại phía sau.