Ngoài đất được giao, doanh nghiệp còn đất tự bồi thường theo thỏa thuận
Năm 2001 và 2004, Công ty TNHH TM Đại Thanh (Công ty Đại Thanh) được UBND tỉnh Bình Thuận (cũ) nay là tỉnh Lâm Đồng cho thuê 566.000m2 đất tại xã Sơn Mỹ (huyện Hàm Tâm cũ, nay là xã Sơn Mỹ, tỉnh Lâm Đồng) để thực hiện 2 dự án: Dự án Nuôi tôm (300.000m2, thời hạn thuê 20 năm) và Dự án đầu tư trồng rừng kết hợp nuôi trồng thủy sản (266.000m2, thời hạn cho thuê đất 50 năm).
Theo trình bày của Công ty Đại Thanh, khi thuê đất, Dự án nuôi tôm (300.000m2 đất) chỉ có hơn 203.000m2 đất là đất sạch, còn hơn 97.000m2 đất do các hộ gia đình, cá nhân quản lý; Dự án trồng rừng kết hợp nuôi trồng thuỷ sản (266.000m2 đất) chỉ có 221.000m2 đất sạch, còn 45.000m2 đất do các hộ gia đình, cá nhân quản lý, sử dụng. Các phần đất này, Công ty Đại Thanh phải thỏa thuận bồi thường.
Công ty Đại Thanh phải tự thoả thuận, nhận chuyển nhượng hơn 142.000m2 đất của các hộ dân để thực hiện Dự án nuôi tôm và Dự án đầu tư trồng rừng kết hợp nuôi trồng thuỷ sản. Ảnh: Cao Sơn.
Tại biên bản xác định, bàn giao mốc giới khu đất tại thực địa ngày 23/2/2004 đối với Công ty Đại Thanh (bàn giao đất theo quyết định số 108/QĐ/CT.UBBT ngày 13/01/2004), ghi rõ: “Hiện trạng đất tại thời điểm bàn giao mốc giới tại thực địa có khoảng 45.000m2 được các hộ dân tác động trồng đào và sản xuất hoa màu. Đề nghị Công ty Đại Thanh liên hệ các hộ dân và cơ quan chức năng để thực hiện bồi thường theo quy định…”.
Như vậy, theo 2 quyết định trên, trong tổng diện tích hơn 566.000m2 mà tỉnh Bình Thuận (cũ) cho Công ty Đại Thanh thuê có hơn 142.000m2 là đất do các hộ gia đình, cá nhân quản lý, sử dụng. Công ty Đại Thanh phải thỏa thuận, nhận chuyển nhượng và bồi thường cho các hộ dân.
Theo đó, năm 2004 và 2005 Công ty Đại Thanh đã tiến hành thoả thuận bồi thường 45.000m2 đất tại Dự án trồng rừng kết hợp nuôi trồng thuỷ sản cho các hộ dân với tổng giá trị đền bù 43,890 triệu đồng. Việc bồi thường được thể hiện qua các Bản thoả thuận giữa Công ty Đại thanh với các hộ dân, ngoài ra tại Công văn số 21/VTĐT ngày 26/12/2025 Công ty Đại Thanh cũng báo cáo việc này đến các cấp chính quyền huyện Hàm Tân và các Sở liên quan của tỉnh Bình Thuận.
Đối với Dự án Nuôi tôm, Công ty Đại Thanh đã tiến hành đền bù, thoả thuận, nhận chuyển nhượng 97.000m2 của các hộ dân đang sử dụng, quản lý với tổng số tiền đền bù là 205 triệu đồng. Việc đền bù được thực hiện vào năm 2004 và 2005, thể hiện qua các Bản thoả thuận giữa Công ty Đại thanh với các hộ dân, ngoài ra tại Công văn số 20/VTĐT ngày 26/12/2025 Công ty Đại Thanh cũng báo cáo việc này đến các cấp chính quyền huyện Hàm Tân và các Sở liên quan của tỉnh Bình Thuận.
Việc thoả thuận, nhận chuyển nhượng các phần đất của người dân được Công ty đại Thanh báo cáo đến các cơ quan chức năng của tỉnh Bình Thuận. Ảnh: Cao Sơn.
Ngoài ra, trong quá trình triển khai dự án, để đảm bảo tính liên hoàn dự án nuôi tôm và tránh chia cắt mặt bằng sản xuất, Công ty Đại Thanh còn thỏa thuận, nhận chuyển nhượng thêm hơn 106.400m2 đất ngoài ranh dự án. Tổng diện tích đất mà Công ty Đại Thanh phải thỏa thuận, nhận chuyển nhượng và bồi thường đối với các hộ dân là hơn 248.400m2. Tổng toàn bộ diện tích đất công ty đã và đang quản lý, sử dụng hiện nay hơn 672.400m2 đất.
Cần có phương án đền bù hợp lý
Ngày 22/12/2011, UBND tỉnh Bình Thuận (cũ) ban hành Quyết định số 2766/QĐ-UBND thu hồi đất đã cho Công ty Đại Thanh thuê để thực hiện dự án Dự án khu công nghiệp (KCN) Sơn Mỹ I.
Tại Quyết định này, UBND tỉnh Bình Thuận thu hồi 615.472m2 đất của Công ty Đại Thanh đang sử dụng tại thực địa (vượt hơn 49.472m2 đất mà tỉnh đã cho thuê). Trong đó diện tích để thực hiện Dự án KCN Sơn Mỹ I là 589.934m2 và 25.538 giao UBND xã Sơn Mỹ quản lý.
Sau khi tỉnh Bình Thuận có thông báo và quyết định thu hồi đất của Công ty Đại Thanh để làm KCN Sơn Mỹ I, Công ty Đại Thanh đã dừng sản xuất và phối hợp với UBND huyện Hàm Tân (cũ) và các cơ quan chức năng tiến hành kiểm đếm, xây dựng phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng.
Khi đó, ngày 27/2/2012, UBND huyện Hàm Tân (cũ) có Quyết định số 207/QĐ-UBND về chi trả tiền bồi thường cho Công ty Đại Thanh. Theo đó, tổng số tiền hỗ trợ là hơn 6,8 tỷ đồng (bồi thường tài sản hơn 2,3 tỷ đồng, các khoản hỗ trợ hơn 4,5 tỷ đồng). Tiền bồi thường 589.934m2 đất là 0 đồng.
Đến ngày 9/10/2012, UBND huyện Hàm Tân lại có Quyết định số 2793/QĐ-UBND hủy Quyết định số 207/QĐ-UBND nêu trên. Theo quyết định này, tổng số tiền chi trả cho Công ty Đại Thanh nâng lên thành 9,8 tỷ đồng (bồi thường tài sản hơn 3,7 tỷ, các khoản hỗ trợ hơn 5,8 tỷ, giá trị thu hồi sau khi đã trừ 10% giá trị tài sản hơn 256 triệu đồng). Số tiền bồi thường 615.472m2 đất là 0 đồng.
Tiếp đó, ngày 5/8/2014, UBND huyện Hàm Tân có 2 quyết định: Tại Quyết định 2112/QĐ-UBND tổng số tiền hỗ trợ cho Công ty Đại Thanh là hơn 2,2 tỷ đồng (bồi thường tài sản hơn 314 triệu đồng, các khoản hỗ trợ hơn 1,9 tỷ đồng); tại Quyết định số 2097/QĐ-UBND, số tiền bồi thường, hỗ trợ cho Công ty Đại Thanh là hơn 1,5 tỷ đồng (bồi thường tài sản: hơn 357 triệu đồng, các khoản hỗ trợ hơn 1,1 tỷ đồng, khấu trừ giá trị thu hồi tài sản (10%) hơn 214 triệu đồng).
Khi khối lượng thực hiện bồi thường vẫn đang kiểm đếm và chưa có sự thống nhất giữa các bên thì phải dừng lại do có sự thay đổi Nhà đầu tư KCN Sơn Mỹ I.
Công ty Đại Thanh đã báo cáo, bàn giao các tài liệu liên quan đến việc nhận chuyển nhượng, đền bù và chi phí đầu tư tại Dự án nuôi tôm và trồng rừng cho các cơ quan có thẩm quyền. Ảnh: Cao Sơn,
Nhưng đến 10 năm sau, UBND huyện Hàm Tân lại điều chỉnh các quyết định về chi trả tiền bồi thường cho Công ty Đại Thanh đã được ban hành trước đó.
Cụ thể, ngày 11/4/2025, UBND huyện Hàm Tân có 2 quyết định: Quyết định 650/QĐ-UBND (điều chỉnh Quyết định 2793/QĐ-UBND ngày 9/10/2012), số tiền bồi thường cho Công ty Đại Thanh điều chỉnh từ hơn 9,8 tỷ xuống còn hơn 3,9 tỷ đồng (chỉ bồi thường tài sản).
Tiếp đó, ngày 16/4/2025, UBND huyện Hàm Tân có tiếp Quyết định số 726/QĐ-UBND, tổng số tiền bồi thường, hỗ trợ (bổ sung) cho Công ty Đại Thanh là hơn 835 triệu đồng (bồi thường tài sản hơn 772 triệu đồng, chi phí di chuyển tài sản: 20 triệu đồng, tiền hỗ trợ hơn 43 triệu đồng).
Và lần cuối cùng gần đây nhất, ngày 21/4/2025, huyện Hàm Tân có Quyết định số 769/QĐ-UBND điều chỉnh Quyết định số 2097/QĐ-UBND ngày 5/8/2014. Theo đó, tổng số tiền từ hơn 1,5 tỷ đồng điều chỉnh còn hơn 357 triệu đồng (các khoản hỗ trợ hơn 1,1 tỷ đồng bị cắt)…
Tại các Quyết định bồi thường cho Công ty Đại Thanh, thì UBND huyện Hàm Tân lại không bồi thường về đất. Ngoài ra, các chi phí đầu tư vào dự án nuôi tôm và trồng rừng của Công ty Đại Thanh không được đền bù thoả đáng.
Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Văn Ty - Chủ tịch UBND xã Sơn Mỹ (trước đây ông Ty là Chủ tịch UBND huyện Hàm Tân) cho biết: “Về phương án chi trả đền bù, UBND xã Sơn Mỹ kế thừa lại của huyện Hàm Tân (cũ). Đối với diện tích Công ty Đại Thanh được UBND tỉnh Bình Thuận cho thuê đất để làm Dự án nuôi tôm và Dự án đầu tư trồng rừng kết hợp nuôi trồng thủy sản thì theo quy định pháp luật sẽ không được bồi thường…”
“Còn đối với việc bồi thường về chi phí đầu tư, diện tích đất ngoài ranh 2 dự án của Công ty Đại Thanh, do đơn vị này kê khai, cung cấp chưa đầy đủ chứng từ, tài liệu… chứng minh việc đầu tư và đền bù, giải phóng mặt bằng với các hộ dân nên không có cơ sở để bồi thường”: ông Nguyễn Văn Ty cho hay.
Việc hỗ trợ về chi phí, đền bù giải phóng mặt bằng có diệu có hiệu "khuất tất" nên suốt hơn 10 năm qua, dự án KCN Sơn Mỹ I vẫn chưa được triển khai. Ảnh: Cao Sơn.
Tuy nhiên, theo Công ty Đại Thanh, việc bồi thường, nhận chuyển nhượng đất đối các hộ dân và các chi phí đầu tư của 2 dự án nuôi tôm và trồng rừng đã được doanh nghiệp báo cáo, cung cấp cho các cơ quan có thẩm quyền trong quá trình thực hiện dự án theo Công văn số 20/VTĐT và 21/VTĐT ngày 26/12/2005 và tại các phiếu giao nhận hồ sơ, chứng từ vào các ngày 23/5/2012, 30/7/2013, 7/4/2014.
Đại diện Công ty Đại Thanh phản ánh, đối với diện tích đất mà Công ty đã thoả thuận đền bù, nhận chuyển nhượng của các hộ dân thì đó là tài sản hợp pháp của Công ty. Nên khi thu hồi đất làm KCN Sơn Mỹ I, Công ty Đại Thanh là đối tượng được bồi thường đối với diện tích hơn 248.000m2.
Công ty Đại Thanh kiến nghị, phương án bồi thường khi thu hồi đất được lập từ năm 2012, khi đó Nhà đầu tư KCN Sơn Mỹ I là Công ty IDICO. Đến năm 2025, KCN Sơn Mỹ I có sự thay đổi, Nhà đầu tư mới là Công ty IPICO, hiện nay các cơ quan chức năng đang thực hiện các thủ tục để điều chỉnh quyết định thu hồi đất và lập phương án bồi thường cho Công ty Đại Thanh năm 2025. Nên Công ty Đại Thanh đề nghị áp dụng Luật đất đai 2024 cho việc thu hồi đất và lập phương án bồi thường, chứ không phải áp dụng theo phương án bồi thường cũ được lập năm 2012.
