Điện Biên là vùng đất hội tụ bản sắc văn hóa đa dạng của 19 dân tộc với phong tục, tập quán, lễ hội truyền thống phong phú. Tỉnh có 22 di sản phi vật thể cấp quốc gia, trong đó nghi lễ Then của người Tày, Thái và Nghệ thuật múa xòe Thái đã được UNESCO vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Toàn tỉnh có khoảng 50 lễ hội của các dân tộc, 35 di tích lịch sử, văn hóa, kiến trúc nghệ thuật, danh lam thắng cảnh. Đặc biệt, Di tích quốc gia Chiến trường Điện Biên Phủ với 45 điểm thành phần là nguồn lực du lịch vô giá.
Không chỉ lưu giữ giá trị lịch sử, văn hóa, nhiều di sản còn gắn bó mật thiết với thiên nhiên, môi trường sinh thái. Điệu múa xòe bên ánh lửa, lễ hội té nước của người Lào, lễ hội hoa ban của đồng bào Thái… đều thể hiện quan niệm tri ân đất trời, tôn trọng tự nhiên. Trình diễn thực cảnh “Huyền tích U Va” tái hiện truyền thuyết cây hoa ban, chiếc khăn piêu trong không gian sân khấu với cọn nước, đồng ruộng, hoa ban, tạo nên bức tranh giao hòa giữa văn hóa và thiên nhiên.
Du khách và người dân hòa mình trong lễ hội té nước, thể hiện nét đẹp văn hóa gắn với thiên nhiên ở Điện Biên. Ảnh: H.C.
Ông Nguyễn Minh Phú, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên, cho biết: Chúng tôi xác định phát huy giá trị di sản phải đi đôi với gìn giữ môi trường sinh thái. Du lịch cộng đồng, du lịch văn hóa sẽ bền vững hơn khi đồng bào trực tiếp tham gia gìn giữ cảnh quan, phát triển bản làng xanh - sạch - đẹp, thân thiện với du khách.
Thực tế, nhiều bản du lịch cộng đồng ở Điện Biên đã khai thác hiệu quả di sản gắn với bảo vệ môi trường. Bản Phiêng Lơi (phường Điện Biên Phủ), bản Mển (xã Thanh Nưa) thu hút du khách bằng nếp nhà sàn, điệu múa xòe, nhảy sạp và ẩm thực chế biến từ nguồn thực phẩm sạch. Bản Na Sang 2 (xã Núa Ngam) hấp dẫn du khách bởi nghề dệt thổ cẩm, lễ hội té nước, cảnh quan xanh mát và đường làng sạch đẹp. Ở xã biên giới Sín Thầu, nghề may trang phục truyền thống của người Hà Nhì không chỉ độc đáo mà còn sử dụng nguyên liệu tự nhiên bền vững, thân thiện với môi trường.
Cọn nước đặc trưng vùng Tây Bắc bên dòng suối Điện Biên, điểm nhấn thu hút khách du lịch cộng đồng. Ảnh: H.C.
Cùng với việc phục dựng lễ hội, làng nghề, Điện Biên đã chú trọng phát triển các sản phẩm du lịch cộng đồng gắn xây dựng nông thôn mới. Người dân tham gia làm du lịch vừa có thêm thu nhập, vừa nâng cao ý thức giữ gìn môi trường sống. Những ngôi nhà sàn truyền thống, bãi đất trống trở thành không gian sinh hoạt văn hóa, ẩm thực, đồng thời là nơi lan tỏa thông điệp bảo vệ cảnh quan bản làng.
Thời gian qua, bản sắc văn hóa các dân tộc Điện Biên ngày càng được quảng bá rộng rãi, tạo sức hút đặc biệt với du khách trong và ngoài nước. Sự gắn kết giữa bảo tồn di sản với gìn giữ môi trường, phát triển du lịch cộng đồng không chỉ đem lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân mà còn góp phần xây dựng hình ảnh Điện Biên xanh - an toàn - bền vững.
