Đôi uyên ương Việt - Đức có cùng đam mê mỹ thuật. Ảnh: NVCC.
Đôi uyên ương Phùng Thanh Hà và Benjamin Schiller đến với nhau từ năm 2013. "Gã" đàn ông Benjamin Schiller quốc tịch Đức đến TP.HCM để làm việc, không ngờ được lương duyên của người phụ nữ Việt níu chân ở lại. Sau sự tương đồng về cảm xúc, đôi uyên ương ấy lại có cùng đam mê mỹ thuật. Và họ vẽ. Triển lãm “Hành trình” của đôi uyên ương Việt – Đức này có tranh riêng của từng người và tranh chung của vợ chồng.
Một người bạn thân của đôi uyên ương Phùng Thanh Hà và Benjamin Schiller là họa sĩ Trần Luân Tín tiết lộ: Vợ chồng họ chưa từng học vẽ. Họ tự do. Khó hay dễ không thành vấn đề. Rốt cuộc họ đã thực hiện được sự hỷ xả nhẹ nhàng trên những tác phẩm hội họa của mình. Và quan trọng hơn, đó là sự truyền cảm trong trẻo cho người thưởng thức. Có thể cảm nhận thấy sự yên tâm trong tâm thức của hai người. Họ không giống nhau nhưng rất hài hòa. Những bức tranh toát lên điều đó.
Vẽ tranh nói riêng và sáng tác nghệ thuật nói chung, phong cách là cái không tìm được ở bên ngoài, cho dù kiến thức rộng rãi đến đâu, bởi vì nó chính là tâm tính của mỗi người. Học hỏi, nghe mình, thích thú với cảm xúc của mình thì có thể vẽ bằng nhiều cách mà vẫn lộ ra cá tính, lộ ra phong cách. Tất nhiên điều này không hề dễ.
Dường như đôi uyên ương Phùng Thanh Hà và Benjamin Schiller chỉ vẽ bằng sự lắng nghe. Họ lắng nghe ở đâu đó trong thâm tâm mình, ở đâu đó trên mặt sông lờ lững, hay ở đâu đó trong bầu trời mênh mang huyền bí…
Nếu tình cờ gặp Benjamin Schiller (tên thân mật là Beni) ngoài đời, chỉ nhìn thoáng qua, cũng sẽ dễ dàng cảm thấy đây là một nghệ sĩ, dù có thể chưa biết anh thuộc lĩnh vực nào. Nghệ sĩ tính không phải ở cái vẻ bề ngoài cuốn hút, mà là ở ánh mắt, ở cốt cách, là ở việc anh luôn giữ một khoảng cách nhất định với thực tại cuộc đời hoặc các mối quan hệ, dù bản thân anh cũng thuộc tuýp dễ gần. Dường như anh luôn thắp một ngọn nến ở bên trong, luôn muốn gìn giữ ngọn lửa ấy được cháy miên viễn, nên các vấn đề ngoại giới không còn mấy thu hút anh nữa.
Trước khi chọn Việt Nam sinh sống, Benjamin Schiller chưa có ý định vẽ tranh. Anh chia sẻ, vì bản thân là một người Đức, thường nghĩ đến việc vẽ/sáng tác với những yêu cầu hơi lý tính, hơi trường quy. Chính tình thân với Phùng Thanh Hà, chính bầu năng lượng mà họ tạo ra mái ấm, chính không khí văn nghệ hơi nghiêng về cảm tính và cảm tình kiểu Việt Nam, đã thôi thúc anh cầm cọ.
Tác phẩm "Thánh đường" của Benjamin Schiller.
Chỉ hơn hai năm gần đây, từ một khích lệ của người vợ Phùng Thanh Hà, kiểu “thích thì vẽ cho vui đi, có gì đâu mà lo”, Benjamin Schiller đã tự vẽ rất nhiều tranh. Vẽ dễ dàng như cởi chiếc áo quen thuộc ra khỏi tấm thân, để tắm táp, giặt giũ, phơi nắng và mặc vô lại. Cũng chiếc áo ấy, trong vóc dáng ấy, nhưng đã có những sắc thái khác, năng lượng khác. Chính anh cũng không biết vì sao mình vẽ được nhiều tranh như vậy và đang vẽ cái gì, dù vẽ rất tuôn chảy. Cho nên, khi hỏi anh vẽ gì vậy, Benjamin Schiller Beni thật thà bằng câu tiếng Việt bập bẹ, nhưng khá chính xác: “Trời ơi, tôi không biết đâu”.
Benjamin Schiller chân thành: “Tôi không vẽ để kể chuyện. Tôi vẽ vì có những điều không thể diễn tả bằng lời nói. Mỗi nét cọ là một nhịp đập, mỗi màu sắc là một ý nghĩ. Bức tranh có thể rối loạn, thô ráp, đôi khi lộn xộn, nhưng nó sống động. Và chính trong cái vẻ thô ráp ấy, tôi lại tìm kiếm sự sáng tỏ. Tôi không để cảm xúc trôi đi vô định; tôi cố gắng neo giữ chúng lại, trao cho chúng hình hài và cấu trúc, ngay cả khi tất cả dường như bất định. Với tôi, hội họa là một cách kết nối. Trước hết là với chính mình, trong sự căng thẳng giữa buông lỏng và kiểm soát, và sau đó có lẽ là với người khác”.
Tác phẩm "Tái sinh" của Phùng Thanh Hà.
Còn Phùng Thanh Hà cũng bắt đầu vẽ cách đây hơn 2 năm, sau khi tham gia lớp vẽ chuyển hóa của cô Nihato Hằng Nguyễn trong chương trình “Thắp lửa Việt Nam” ở rừng Nam Cát Tiên. Chị thổ lộ: “Tôi không vẽ để tạo ra một hình ảnh. Tôi vẽ để chạm vào điều không thể gọi tên, để được là chính mình và được sống trọn vẹn trong khoảnh khắc ấy. Với tôi, hội họa không phải là việc tạo ra một tác phẩm. Nó là một trạng thái. Một dòng chảy. Một cách để quay về với chính mình. Tôi thường bắt đầu bằng sự im lặng. Bằng việc nhìn vào tấm toan trống, có khi nhắm mắt, nghe hơi thở, có khi đặt tay lên mặt tranh như thể đang lắng nghe một cơ thể sống… Tôi không vẽ để diễn đạt điều gì cụ thể. Tôi vẽ để thấy mình. Để giải phóng. Để chảy. Để được sống một cách thô ráp, chân thật, không cần chỉnh sửa”.
Phùng Thanh Hà từng làm việc trong ngành thời trang suốt hai mươi năm, cũng từng là một người sống rất mạnh trong lý trí. Những năm gần đây, chị tập trung vào yoga, thiền định, chuyển động trị liệu và các phương pháp chữa lành… Chị nhận ra có rất nhiều cách để khám phá bản thân, để hiểu chính mình… và vẽ là cách để chuyển hóa năng lượng một cách thật tuyệt diệu.
Đôi uyên ương Việt – Đức đều vẽ mà không chú ý cụ thể đến từng hành vi, mà vẫn vẽ liên tục, khiến cho việc cầm cọ khá thoải mái, rộng mở và có thể đi xa. Nhờ vậy, họ có triển lãm “Hành trình” chung một sắc màu đam mê cùng với ân nghĩa phu thê.
Tác phẩm "Bảng ghi nhớ chưa được chạm tới" do vợ chồng cùng vẽ.
Nhìn ở góc độ chuyên môn, họa sĩ Ngô Lực đánh giá: Hai người, hai tâm thức đối nghịch: một người Á Đông giàu cảm tính, một người châu Âu lý trí. Một người hướng đến sự buông lỏng, một người tìm sự khẳng định. Cũng chính trong đối nghịch đó, họ lại tìm thấy sự đồng điệu. Họ cùng sống, cùng sáng tác, và thậm chí có những bức tranh vẽ chung. Trên cùng một tấm toan, sự mơ hồ và sự minh định hòa quyện, không triệt tiêu nhau mà bổ sung cho nhau, như hai dòng chảy song hành.
Ở những bức tranh chung, bỗng thấy một nỗ lực hiếm có: sự hòa hợp giữa Đông và Tây, giữa nam và nữ, giữa tiếng nói nội tâm và hình ảnh biểu hiện bên ngoài. Đó là thứ hòa hợp không đến từ việc xóa bỏ khác biệt, mà từ việc để cho khác biệt được song hành và đối thoại.
