Đi làm thuê về làm chủ: [Bài 4] 'Chắp cánh' cho lao động hồi hương

Chú trọng đến khâu “hậu xuất cảnh”

Theo số liệu từ Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh Đồng Tháp, trong 10 năm (2014-2024), tỉnh đã có hơn 15.400 lao động làm việc ở nước ngoài, chủ yếu tại các thị trường có thu nhập cao như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)... Lao động Đồng Tháp được đánh giá có tính kỷ luật cao, chịu khó học hỏi, phù hợp với nhiều ngành nghề như cơ khí, chế biến thực phẩm, điều dưỡng, xây dựng và nông nghiệp công nghệ cao.

Ước tính mỗi năm, nguồn kiều hối do lực lượng này gửi về đạt khoảng 1.500 tỷ đồng. Đáng chú ý, tỷ lệ người lao động trở về sau khi hoàn thành hợp đồng ngày càng cao. Trong đó, hơn 60% có nguyện vọng tiếp tục phát triển sự nghiệp tại quê nhà, thông qua hình thức đầu tư sản xuất, kinh doanh, hoặc tham gia các mô hình kinh tế hợp tác.

Đặc biệt, Đồng Tháp còn chú trọng đến khâu “hậu xuất cảnh”. Tỉnh đã xây dựng định hướng rõ ràng, giúp người lao động sau khi về nước có tư duy làm chủ, mạnh dạn khởi nghiệp, hình thành các mô hình kinh tế bền vững. Phương châm “Đi làm thuê, về làm chủ” không chỉ là một khẩu hiệu tuyên truyền mà đã trở thành kim chỉ nam xuyên suốt trong toàn bộ hệ sinh thái hỗ trợ lao động của Đồng Tháp.

Tháo gỡ “điểm nghẽn”

Sau sáp nhập đơn vị hành chính, Đồng Tháp “mới” có quy mô rộng hơn, nguồn lực lớn hơn và tiềm năng xuất khẩu lao động được kỳ vọng mở rộng. Trong bối cảnh đó, việc nhìn thẳng những khó khăn, xác định những điểm nghẽn và đề xuất giải pháp cụ thể là rất cần thiết để chương trình xuất khẩu lao động thực sự trở thành một công cụ phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Giờ đây, không chỉ là “đi làm thuê, gửi kiều hối” mà là quá trình phát triển kỹ năng, tổ chức “về làm chủ” khi hồi hương.

Chia sẻ về vấn đề này, Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Đồng Tháp Nguyễn Văn Vũ Minh cho biết, những điểm nghẽn cơ bản trong thời gian qua đã diễn ra đối với tỉnh, bao gồm: việc quản lý chi phí cho vay xuất cảnh chưa có sự tham gia xác nhận của ngành nội vụ nên mức còn chênh chệch giữa các công ty. Đặc biệt là những công ty phái cử nhận lao động từ các công ty nguồn. Tình trạng lừa đảo, môi giới “chui”, lao động vi phạm hợp đồng, chất lượng lao động còn thấp nên chưa mở rộng thị trường châu Âu, Úc và cùng với đó là những thách thức trong phân bổ nguồn lực cũng như quản lý sau khi sáp nhập đơn vị hành chính.

Do đó, theo ông Nguyễn Văn Vũ Minh, để tháo gỡ, các ngành, các cấp trong tỉnh đã và đang triển khai nhiều giải pháp quyết liệt với tinh thần đồng bộ, chủ động.

Cụ thể, tỉnh đã tổ chức hội nghị để đẩy mạnh phối hợp tuyên truyền giữa ngành nội vụ với các địa phương. Sở chỉ đạo Trung tâm Dịch vụ việc làm ký kết phối hợp với xã, phường để tuyên truyền, minh bạch hóa toàn bộ quy trình tuyển chọn và đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài, rà soát chọn lọc các doanh nghiệp xuất khẩu lao động uy tín, trách nhiệm để cung ứng. Xây dựng quy chế phối hợp, tăng cường hỗ trợ pháp lý, bảo hiểm xuyên suốt cho người lao động. Đồng thời, tăng cường tổ chức các lớp đào tạo kỹ năng mềm cho lao động sau khi về nước, kết hợp với chính sách tín dụng ưu đãi để lao động khởi nghiệp.

Mục tiêu cao nhất là xây dựng hình ảnh một Đồng Tháp xuất khẩu lao động có trách nhiệm, chất lượng, hiệu quả. Vai trò Trung tâm Dịch vụ việc làm trực thuộc Sở Nội vụ sẽ được giao đầu mối triển khai tuyên truyền, cung ứng, theo dõi hỗ trợ lao động.

Khi người lao động được hỗ trợ tốt, tự tin ra đi, làm việc với tinh thần trách nhiệm và trở về phát huy năng lực, tỉnh không chỉ hưởng lợi từ nguồn kiều hối, mà còn từng bước hình thành đội ngũ nhân lực có kỹ năng, kinh nghiệm quốc tế. Đây được xem là một nguồn lực quý báu để phục vụ phát triển kinh tế, xã hội địa phương trong giai đoạn mới.

Chính quyền đồng hành và hỗ trợ

Trong hành trình chuyển mình mạnh mẽ sau sáp nhập, tỉnh Đồng Tháp xác định rõ vai trò then chốt của chính quyền địa phương trong việc kiến tạo môi trường thuận lợi để người dân, đặc biệt là lực lượng lao động trẻ, phát huy tiềm năng, khởi nghiệp thành công sau thời gian làm việc ở nước ngoài.

Theo đó, từ cấp xã, phường đến các tổ chức chính trị - xã hội như Mặt trận Tổ quốc, Đoàn Thanh niên, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Nông dân… đã chủ động nắm bắt danh sách người lao động hồi hương, theo dõi tình hình việc làm, đời sống, thu nhập và kịp thời hỗ trợ theo nhu cầu thực tế.

Các đoàn thể tích cực kết nối lao động hồi hương với chương trình đào tạo nghề, khởi sự doanh nghiệp, tiếp cận vốn, đất đai và mô hình kinh tế hợp tác phù hợp. Với nền tảng kỹ năng, tác phong công nghiệp từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)… nhiều lao động trẻ đã nhanh chóng thích nghi, phát triển mô hình sản xuất hiệu quả.

Chính quyền địa phương cũng đã triển khai đồng bộ các chương trình tái hòa nhập như tư vấn nghề, hỗ trợ kỹ thuật, kết nối vốn vay ưu đãi, góp phần đưa nguồn lực này trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

Qua đó, nhiều mô hình thiết thực đã và đang được hình thành tại các địa phương trong tỉnh, tiêu biểu như “Câu lạc bộ thanh niên trở về từ xuất khẩu lao động”, “Tổ nhóm khởi nghiệp hậu xuất cảnh” hay “Tổ tiết kiệm và vay vốn cho cựu lao động nước ngoài”. Đây không chỉ là nơi gặp gỡ, chia sẻ kinh nghiệm, mà còn là điểm tựa để người lao động đồng hành cùng nhau trong hành trình lập nghiệp.

Cũng theo ông Nguyễn Văn Vũ Minh, tính đến nay, toàn tỉnh có hàng trăm mô hình kinh tế do lao động trở về từ nước ngoài xây dựng, hoạt động hiệu quả, tạo việc làm ổn định cho hàng nghìn lao động địa phương. Đây là minh chứng rõ ràng cho sự đồng hành chặt chẽ và kịp thời của chính quyền, đoàn thể trong việc hỗ trợ người lao động sau xuất khẩu phát triển kinh tế bền vững.

“Thời gian tới, Đồng Tháp tiếp tục đẩy mạnh công tác hỗ trợ khởi nghiệp cho nhóm đối tượng này thông qua việc nâng cao năng lực cán bộ tư vấn, đa dạng hóa các chương trình đào tạo kỹ năng, khuyến khích kết nối với các doanh nghiệp, chuyên gia để mở rộng mô hình sản xuất, kinh doanh hiệu quả”, ông Nguyễn Văn Vũ Minh chia sẻ thêm.