Từ năm 2016 đến nay, phí đăng kiểm vẫn được giữ nguyên, dù lương cơ sở và chi phí quản lý, vận hành đã có nhiều biến động. Theo thống kê, mức lương cơ sở năm 2025 là 2,34 triệu đồng/tháng, gấp hơn 5 lần so với năm 2007. Đây là một trong những yếu tố khiến các cơ sở đăng kiểm (vốn đã chuyển sang cơ chế tự chủ tài chính) gặp nhiều khó khăn trong duy trì hoạt động, đầu tư nâng cao chất lượng kiểm định.
Trong khi đó, nhiều lĩnh vực tương tự như phương tiện thủy nội địa hay tàu biển đã được điều chỉnh mức thu nhiều lần. Với phương tiện thủy nội địa, giai đoạn 2003-2016, mức thu phí được điều chỉnh, tăng trung bình từ 20% đến 60% tùy loại hình. Với tàu biển, mức thu phí và giá dịch vụ kiểm định cũng có những thay đổi lớn, bình quân tăng từ 40% đến 70%. Bộ Tài chính đã từng chuyển đổi cơ chế từ “phí” sang “giá dịch vụ” để phản ánh đúng chi phí, đồng thời tạo điều kiện thúc đẩy xã hội hóa hoạt động kiểm định.
Sự chênh lệch này cho thấy, nếu phí đăng kiểm tàu cá không được điều chỉnh, sẽ khó đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong công tác quản lý nhà nước, cũng như khó duy trì hoạt động ổn định của các cơ sở đăng kiểm trên cả nước.
Tại Hội nghị "Triển khai quy định mới về đăng kiểm, đảm bảo an toàn kỹ thuật tàu cá", Cục Thủy sản và Kiểm ngư đã đưa ra một số đề xuất trọng tâm. Trước hết là việc điều chỉnh tăng mức phí đăng kiểm để tiệm cận chi phí thực tế, bảo đảm bù đắp hợp lý cho công tác kiểm định. Đồng thời, đơn giản hóa cách tính phí, bỏ cơ chế tính theo “giá trị C” vốn phức tạp, thay bằng biểu phí minh bạch, rõ ràng, áp dụng thống nhất.
Toàn cảnh Hội nghị "Triển khai quy định mới về đăng kiểm, đảm bảo an toàn kỹ thuật tàu cá" do Cục Thủy sản và Kiểm ngư tổ chức tại Hà Nội ngày 3/10. Ảnh: Hồng Ngọc.
Một kiến nghị khác là nghiên cứu chuyển đổi từ cơ chế phí sang cơ chế giá dịch vụ, tương tự các lĩnh vực giao thông thủy đã thực hiện. Việc chuyển đổi này không chỉ minh bạch, công bằng hơn mà còn phù hợp với xu hướng xã hội hóa trong lĩnh vực đăng kiểm. Ngoài ra, cơ quan quản lý cũng đề xuất bổ sung quy định thu phí đối với trường hợp tàu không đạt ngay lần kiểm tra đầu tiên nhằm bù đắp chi phí đi lại, thời gian và nhân lực của cơ sở đăng kiểm.
Phát biểu tại hội nghị, ông Lê Trần Nguyên Hùng, Phó Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư nhấn mạnh: "Việc sửa đổi biểu phí đăng kiểm tàu cá là yêu cầu cấp thiết, nhằm đảm bảo an toàn cho người và phương tiện, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước". Ông khẳng định, ngành sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan để hoàn thiện cơ chế chính sách, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Ông Lê Trần Nguyên Hùng, Phó Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: Hồng Ngọc.
Cũng tại hội nghị, Cục Thủy sản và Kiểm ngư đã phổ biến các nội dung chính gồm: những điểm mới tại Thông tư số 57/2025/TT-BNNMT, hướng dẫn ghi biểu mẫu, hồ sơ đăng kiểm tàu cá và việc cần thiết phải sửa đổi, bổ sung mức thu phí đăng kiểm theo Thông tư số 94/2021/TT-BTC ngày 02/11/2021 của Bộ Tài chính. Theo đó, QCVN 91:2025/BNNMT (tàu dài 12-24 m) đã được soát xét, quy định rõ ràng, chi tiết, các nội dung phức tạp được dẫn chiếu sang tài liệu viện dẫn; QCVN 92:2025/BNNMT (tàu dài từ 24 m trở lên) cũng được xây dựng phù hợp Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật năm 2006, bảo đảm cụ thể, chi tiết, có tính mở, tạo thuận lợi cho tổ chức và cá nhân áp dụng.
Hội nghị ngày 3/10 đã thể hiện rõ việc vừa cập nhật, bổ sung hệ thống quy chuẩn kỹ thuật, vừa điều chỉnh chính sách phí, lệ phí để tiệm cận thực tiễn. Những động thái này được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện để hệ thống đăng kiểm vận hành ổn định, bền vững; đồng thời bảo đảm mục tiêu lớn hơn là xây dựng một nghề cá an toàn, hiện đại và phát triển lâu dài.
