Ngành Địa chất Việt Nam: 80 năm khẳng định vị thế, hướng tới kinh tế xanh

Sáng 2/10, tại Hà Nội, Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam tổ chức Lễ kỷ niệm 80 năm ngày thành lập ngành Địa chất Việt Nam (2/10/1945-2/10/2025). Thứ trưởng Bộ NN-MT Trần Quý Kiên tham dự buổi lễ.

Đến dự buổi lễ còn có các đồng chí lãnh đạo Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, nguyên lãnh đạo Bộ TN-MT (nay là Bộ NN-MT), Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Tổng hội Địa chất Việt Nam; đại diện Văn phòng Trung ương Đảng, Bộ Công an, Bộ Tài chính, Văn phòng Chính phủ, Bộ Xây dựng, Bộ Khoa học và Công nghệ, Trường Đại học Mỏ - Địa chất và một số đơn vị trực thuộc Bộ NN-MT.

Về phía Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam có các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo qua các thời kỳ. Buổi lễ còn có sự tham dự của đại diện các tập đoàn, doanh nghiệp trong lĩnh vực khoáng sản; lãnh đạo các đơn vị trực thuộc, cán bộ, đoàn viên thanh niên của Cục.

Ôn lại chặng đường 80 năm, khẳng định vị thế ngành Địa chất Việt Nam

Thứ trưởng Bộ NN-MT Trần Quý Kiên nhấn mạnh: “Trong suốt 80 năm xây dựng và trưởng thành, ngành Địa chất và Khoáng sản Việt Nam đã không ngừng lớn mạnh, trở thành một trong những ngành khoa học - kỹ thuật quan trọng, đóng góp to lớn vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.

Theo Thứ trưởng, ngay từ những ngày đầu lập nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ đã khẳng định vai trò đặc biệt của công tác điều tra cơ bản địa chất, thăm dò và phát triển khoáng sản đối với công cuộc kiến thiết đất nước. Trải qua nhiều giai đoạn gian khó, các thế hệ địa chất đã không quản hiểm nguy, bám sát thực địa, băng rừng, vượt suối, bền bỉ tìm kiếm tài nguyên, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng, phát triển công nghiệp và xây dựng hạ tầng quốc gia.

Trong 80 năm qua, ngành đã hoàn thành nhiều thành tựu nổi bật: lập bản đồ địa chất tỷ lệ 1/50.000 phủ trên 80% diện tích lãnh thổ Việt Nam; phát hiện, đánh giá gần 50 loại khoáng sản với hơn 5.000 mỏ và điểm quặng; xác định nhiều loại tài nguyên có trữ lượng lớn tầm cỡ thế giới như bauxit, đất hiếm, titan, cát trắng… Nhiều đóng góp từ hoạt động thăm dò và khai thác đã mang lại nguồn thu ngân sách hàng chục nghìn tỷ đồng, trở thành một trụ cột cho phát triển kinh tế.

Thứ trưởng Trần Quý Kiên khẳng định, trước yêu cầu phát triển mới, ngành Địa chất và Khoáng sản cần tập trung hoàn thiện thể chế, pháp luật; đẩy mạnh điều tra cơ bản địa chất; tăng cường tuyên truyền, phổ biến, nâng cao nhận thức toàn xã hội về khai thác, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và đẩy mạnh hợp tác quốc tế.

Hướng tới giai đoạn phát triển mới gắn với kinh tế xanh

Theo TS. Trần Bình Trọng - Cục trưởng Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam, trong suốt tám thập kỷ, ngành Địa chất Việt Nam đã phát hiện và đánh giá hàng nghìn mỏ, điểm quặng; lập và công bố hệ thống bản đồ địa chất quốc gia; hình thành cơ sở dữ liệu tài nguyên khoáng sản; góp phần hoạch định chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh tài nguyên, năng lượng và môi trường.

Đặc biệt, ngành đã tham mưu xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về địa chất và khoáng sản - từ Luật Khoáng sản 1996 đến Luật Địa chất và Khoáng sản 2024, tạo hành lang pháp lý đồng bộ, minh bạch, để khai thác tài nguyên gắn với phát triển bền vững.

Những thành tựu ấy là kết tinh của trí tuệ, công sức và cả sự hy sinh thầm lặng của nhiều thế hệ địa chất, và đã được Đảng, Nhà nước trân trọng ghi nhận bằng những phần thưởng cao quý.

Định hướng trong thời gian tới, ông cho rằng ngành Địa chất Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống dữ liệu, bản đồ địa chất quốc gia theo chuẩn quốc tế; thực thi hiệu quả Luật Địa chất và Khoáng sản 2024; đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ hiện đại, trí tuệ nhân tạo trong phân tích, dự báo và quản lý dữ liệu địa chất.

Đồng thời, gắn điều tra, khai thác tài nguyên với bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu, phù hợp với định hướng kinh tế xanh, tuần hoàn và cam kết trung hòa carbon của Việt Nam; chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là thế hệ trẻ, gắn nghiên cứu với thực tiễn và hợp tác quốc tế.

Truyền thống kiên cường hun đúc sức mạnh cho thế hệ địa chất trẻ

Đại diện cho lớp cán bộ trẻ, anh Nguyễn Hải Minh, viên chức Liên đoàn Địa chất Xạ - Hiếm, Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam chia sẻ nhiều cảm xúc khi đứng trong hàng ngũ của ngành vào đúng dịp kỷ niệm trọng đại này. Anh nói: “Là một nhà địa chất trẻ, tôi luôn cảm nhận sâu sắc vinh dự và trách nhiệm của mình. Có những ngày chúng tôi phải dậy từ lúc tờ mờ sáng, băng qua rừng, leo núi, chịu mưa gió, sương muối để hoàn thành nhiệm vụ. Có những chuyến công tác dài ngày xa gia đình, nhưng chúng tôi luôn mang trong mình niềm tự hào và tinh thần cống hiến”.

Anh cũng nhấn mạnh rằng chính sự kiên cường, bản lĩnh của lớp địa chất đi trước đã hun đúc tinh thần cho thế hệ trẻ hôm nay, để mỗi cán bộ thêm quyết tâm gắn bó với nghề, góp sức xây dựng ngành Địa chất Việt Nam ngày càng phát triển. “Chúng tôi tin tưởng rằng, với sự quan tâm của lãnh đạo, cùng sức trẻ và tri thức mới, thế hệ địa chất hôm nay sẽ tiếp nối truyền thống vẻ vang, đóng góp nhiều hơn cho sự phát triển bền vững của đất nước”, anh Nguyễn Hải Minh chia sẻ.

Với hành trang 80 năm, ngành Địa chất Việt Nam tự tin bước vào kỷ nguyên hội nhập quốc tế, đổi mới sáng tạo, tiếp tục khẳng định vai trò then chốt trong bảo đảm an ninh tài nguyên, phát triển kinh tế xanh và bảo vệ môi trường.

Nhân dịp Lễ kỷ niệm 80 năm ngày thành lập ngành, Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam đã vinh dự được nhận Huân chương Lao động hạng Ba vì đã có thành tích xuất sắc đột xuất trong triển khai thực hiện Đề án "Điều tra tổng thể về khoáng sản và hoàn thiện nền bản đồ địa chất tỷ lệ 1:50.000 vùng Tây Bắc phục vụ quy hoạch phát triển bền vững kinh tế - xã hội"; ông Trần Phương - Phó Cục trưởng Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam được nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ vì đã có thành tích xuất sắc đột xuất trong thực hiện Đợt thi đua cao điểm "500 ngày đêm thi đua hoàn thành 3.000 km đường bộ cao tốc"; 5 tập thể và 15 cá nhân của Cục cũng được nhận Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường vì đã có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua chào mừng 80 năm thành lập ngành Địa chất Việt Nam.