Để phân loại rác tại nguồn trở thành thói quen

Hình thành thói quen phân loại rác

Phân loại rác tại nguồn là một trong những chính sách môi trường có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, nhằm thực hiện Luật Bảo vệ môi trường năm 2020. Đây là một trong những hoạt động không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường mà còn mang lại nhiều lợi ích kinh tế, xã hội. Khi rác được phân loại đúng cách, việc tái chế và tái sử dụng trở nên dễ dàng hơn, giúp tiết kiệm tài nguyên, giảm chi phí xử lý, và tạo ra các sản phẩm mới từ rác thải. 

Đối với Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ), việc lan tỏa phân loại rác tại nguồn (PLRTN) đến từng nhà là một mục tiêu quan trọng để xây dựng một môi trường sống xanh, sạch, đẹp. Thời gian qua, nhiều địa phương đã thực hiện việc PLRTN và đạt được nhiều kết quả khả quan nhờ sự chung tay của cộng đồng, cùng với sự hỗ trợ của chính quyền và các tổ chức. Nhờ đó, người dân cũng dần thay đổi thói quen vứt bỏ rác và hình thành việc phân loại rác trước khi thải ra môi trường.

Điển hình như chị Huỳnh Thị Mai - ngụ phường Vũng Tàu (trước là phường Thắng Tam - TP. Vũng Tàu cũ), thay vì bỏ tất cả các loại rác vào túi ni lông như trước đây, thì nay chị đã phân rác ra làm 3 loại: rác hữu cơ, rác tái chế và rác còn lại vào 3 thùng rác khác nhau. Rác hữu cơ là các loại rau bị loại bỏ, vỏ trứng, cơm thừa… được chị gom vào một thùng rồi ủ thành phân bón cho cây cối trên sân thượng.

Đối với rác có khả năng tái chế được như chai nhựa, lon bia, bìa carton… thì được để riêng rồi bán ve chai. Những thứ còn lại không thể tái chế, tái sử dụng được chị Mai cho vào thùng rác để đơn vị thu gom rác đến lấy.

Tương tự, gia đình ông Trần Hoài Anh ở xã Long Sơn cũng đã thay đổi thói quen và đã thực hiện việc phân loại rác. Ông Hoài Anh chia sẻ: “Chỉ một hành động nhỏ là có thể chung tay bảo vệ môi trường. Qua việc phân loại rác, gia đình tôi mong muốn góp phần giữ gìn môi trường sạch, không khí trong lành. Chưa kể, sau khi phân loại xong, tôi bán các loại rác tái chế cũng mua được các thứ lặt vặt, lợi cả đôi đường”.

Nhiều người dân ở các địa phương thuộc TP. Vũng Tàu (cũ) cho biết, trước đây khi chưa triển khai hoạt động PLRTN tất cả rác được họ bỏ vào một chỗ và chờ xe đến thu gom. Giờ thì họ phân ra từng loại rác để tái sử dụng và chỉ bỏ đi các loại rác không thể tái sử dụng. Việc này vừa giúp họ tiết kiệm được chi phí từ rác, vừa góp phần nhỏ trong việc bảo vệ môi trường.

Triển khai nhiều giải pháp

Để tiến tới thực hiện PLRTN, từ đầu năm 2024, huyện Đất Đỏ (cũ) đã triển khai đến 8/8 xã, thị trấn. Hoạt động này giúp các gia đình tận dụng chất thải có thể tái chế để bán phế liệu và tự xử lý chất thải thực phẩm, góp phần giảm khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phải xử lý tập trung.

Tương tự tại huyện Xuyên Mộc (cũ), việc PLRTN cũng đã được triển khai tới 13/13 xã, thị trấn. Tuy nhiên, đối với các hộ gia đình và các cá nhân việc PLRTN còn mới mẻ nên phần đông vẫn chưa quen. Do đó, địa phương đã tích cực tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn người dân cách thức thực hiện PLRTN nhằm từng bước nâng cao ý thức và thay đổi thói quen...

Trong khi đó, tại TP Vũng Tàu (cũ), việc PLRTN đã thực hiện thí điểm từ rất sớm (từ năm 2020) tại 2 trường tiểu học và thôn 1, xã Long Sơn. Sau đó, việc PLRTN được nhân rộng đến nhiều địa bàn khác. Đến nay, hầu hết các cơ quan, đơn vị đã xây dựng kế hoạch chi tiết triển khai thực hiện. Một số cơ quan, đơn vị đã tổ chức thực hiện đúng hướng dẫn, quy định có liên quan đến việc PLRTN.

Qua ghi nhận, nhiều người dân, học sinh tại một số trường học, trung tâm thương mại và siêu thị đã tham gia hưởng ứng tích cực việc PLRTN. Một bộ phận người dân đã hiểu và thực hiện khi được tiếp cận kiến thức tuyên truyền về PLRTN. 

Bên cạnh những kết quả khả quan đã đạt được, việc PLRTN tại một số địa phương vẫn còn một số khó khăn như: người dân chưa có thói quen PLRTN; cơ sở hạ tầng về lưu giữ, thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt sau phân loại chưa được bố trí, đầu tư đồng bộ…

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM, qua thực tế triển khai phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn đã rút ra được bài học để phát huy hiệu quả của việc phân loại rác, đó là cần phải có sự đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật giữa các khâu từ thu gom, vận chuyển, trung chuyển và xử lý đối với các loại chất thải sau phân loại, trong đó sự đồng bộ với công nghệ xử lý đầu cuối có vai trò rất quan trọng. Do vậy, thành phố sẽ rà soát điều kiện hạ tầng kỹ thuật thu gom, vận chuyển, trung chuyển và định hướng công nghệ xử lý để xây dựng đề án thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn cho phù hợp.