Ninh Bình - vùng đất cố đô lịch sử, nổi tiếng với Quần thể danh thắng Tràng An, Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới. Gần đây, các nhà khoa học đã công bố một phát hiện khảo cổ học chấn động tại hang Thung Bình 1, thuộc vùng lõi của Tràng An. Đây không chỉ là một cột mốc quan trọng trong nghiên cứu lịch sử loài người mà còn mở ra những hướng đi mới, đầy tiềm năng cho du lịch và khoa học Việt Nam.
Cốt sọ người còn khá nguyên vẹn được các nhà khoa học phát hiện khi thực hiện khảo cổ tại Thung Bình 1, vùng lõi Tràng An, Ninh Bình. Ảnh: CTV.
Phát hiện độc đáo và những bí ẩn được hé lộ
Nhóm nghiên cứu SUNDASIA đã tìm thấy một bộ xương người tiền sử trong tình trạng bảo tồn tốt, được xác định là một nam giới khoảng 35 tuổi. Niên đại của bộ xương được định tuổi bằng carbon phóng xạ, cho thấy người này đã sống cách đây khoảng 13.000 năm, vào giai đoạn cuối của kỷ Băng hà.
Điều đặc biệt gây chú ý là nguyên nhân tử vong của người đàn ông này. Các phân tích pháp y cho thấy ông đã bị một vết thương ở cổ do một vật sắc nhọn gây ra. Gần xương sườn cổ bị gãy, các nhà khoa học đã tìm thấy một mảnh đá thạch anh dài khoảng 18,28 mm. Mảnh đá này có dấu vết gia công tu chỉnh của con người và được xác định là đầu nhọn của một mũi lao. Phát hiện này là bằng chứng cổ xưa nhất về xung đột giữa các quần thể người tiền sử tại khu vực Đông Nam Á lục địa, cung cấp một cái nhìn sâu sắc về cuộc sống đầy thách thức của tổ tiên chúng ta.
Các sản phẩm khảo cổ đang được các nhà khoa học bảo quản cẩn trọng. Ảnh: CTV.
Ý nghĩa khoa học và giá trị vượt trội
Việc giải mã thành công DNA ty thể từ bộ xương này là một thành tựu khoa học to lớn, đặc biệt trong bối cảnh khí hậu nhiệt đới nóng ẩm của Việt Nam vốn rất khó khăn cho việc bảo tồn vật chất di truyền. Các phân tích DNA cho thấy cá thể này thuộc nhóm di truyền macrohaplogroup M, có liên quan đến các nhóm người săn bắt - hái lượm bản địa ở Nam Á và Đông Nam Á.
Phát hiện này đã được công bố trên tạp chí khoa học danh tiếng Proceedings of the Royal Society B, thu hút sự quan tâm rộng rãi của truyền thông quốc tế như CNN, Fox, Yahoo... Điều này không chỉ khẳng định vị thế của Việt Nam là một trung tâm nghiên cứu khoa học - khảo cổ hàng đầu trong khu vực mà còn là một minh chứng sống động cho giá trị nổi bật toàn cầu của Quần thể danh thắng Tràng An.
Về phía địa phương, phát hiện này được đánh giá cao về ý nghĩa trên cả hai khía cạnh văn hóa và du lịch. Theo ông Nguyễn Cao Tấn, Phó Giám đốc Sở Du lịch Ninh Bình, phát hiện này củng cố vị thế của Tràng An không chỉ là một di sản thiên nhiên mà còn là một cái nôi văn hóa, là bằng chứng sống về sự tồn tại và phát triển của con người từ thuở bình minh. "Phát hiện về 'chiến binh' 13.000 năm tuổi tại Tràng An có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Nó không chỉ là một bằng chứng khoa học mà còn là một câu chuyện lịch sử đầy sức hấp dẫn, làm tăng thêm giá trị cho di sản của chúng ta. Chúng tôi sẽ xây dựng các sản phẩm du lịch mới dựa trên những câu chuyện văn hóa, lịch sử và khảo cổ này. Đây là hướng đi bền vững, giúp du khách hiểu sâu hơn về Tràng An dưới góc độ khảo cổ", ông Tấn nói.
Việc giải mã thành công DNA ty thể từ bộ xương này là một thành tựu khoa học to lớn. Ảnh: CTV.
Hướng đi mới cho du lịch và văn hóa
Phát hiện "chiến binh" 13.000 năm tuổi tại hang Thung Bình 1 mang lại giá trị văn hóa và tinh thần sâu sắc. Nó gợi nhắc chúng ta về tổ tiên xa xưa đã từng sinh sống, đấu tranh bảo vệ vùng sinh dưỡng trên mảnh đất thiêng liêng này. Từ góc độ du lịch, khám phá này tạo ra cơ hội phát triển loại hình du lịch di sản và khảo cổ học tại Tràng An.
Thay vì chỉ tập trung vào cảnh quan thiên nhiên, du khách giờ đây có thể khám phá thêm một lớp giá trị lịch sử và văn hóa độc đáo. Các tour du lịch có thể được thiết kế để du khách tìm hiểu về cuộc sống của người tiền sử, tham quan các điểm khảo cổ (dưới sự giám sát chặt chẽ để bảo tồn), hoặc xem các trưng bày hiện vật tại bảo tàng. Điều này không chỉ làm phong phú thêm trải nghiệm của du khách mà còn góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo tồn di sản.
Phát hiện về bộ xương cổ xưa nhất và việc giải mã DNA của nó tại Tràng An không chỉ là một thành tựu khoa học xuất sắc mà còn là một tài sản vô giá cho du lịch và văn hóa Việt Nam; góp phần khẳng định Tràng An không chỉ là một kỳ quan thiên nhiên mà còn là một kho báu khảo cổ học, một câu chuyện lịch sử đang chờ đợi được khám phá.
