Công ty Xuân Thành 'thắt cổ' sông Biên Hoà, uy hiếp 2.000 ha lúa

Phía dưới thân đập, đơn vị này chỉ đặt những ống cống cỡ nhỏ, không đảm bảo yêu cầu tiêu, thoát nước phòng, chống lụt bão.
 

Đứng trên luật pháp để lộng quyền?

Sông Biên Hoà là một trong 8 tuyến sông tiêu chính thuộc hệ thống thuỷ nông liên tỉnh Bắc Nam Hà do Bộ NN-PTNT phân cấp cho Cty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi (KTCTTL) Bắc Nam Hà quản lý.

Phía thượng nguồn sông Biên Hoà giống như một chiếc “ao tù” ngập ngụa bèo rác kể từ khi Công ty Đầu tư xây dựng và Phát triển Xuân Thành làm đập qua sông.

Từ năm 2010, công ty thực hiện nạo vét, đảm bảo phục vụ tốt việc tiêu thoát nước vụ mùa, tích trữ nước tạo nguồn phòng chống hạn vụ xuân cho gần 2.000 ha diện tích cấy lúa của các xã Liêm Sơn, Liêm Túc, Liêm Thuận (huyện Thanh Liêm) và xã La Sơn, Mỹ Thọ (huyện Bình Lục), tỉnh Hà Nam.

Tuy nhiên, ngày 17/8/2012, khi kiểm tra tuyến sông tiêu Biên Hoà tại vị trí thuộc địa phận xã Liêm Sơn, công nhân thuỷ nông Cty Bắc Nam Hà bất ngờ khi đơn vị thi công xây dựng tuyến đường 495B (là Cty Đầu tư xây dựng và Phát triển Xuân Thành) đã đắp đập chặn dòng, mà chỉ đặt 3 ống cống (đường kính ống 2m, cao trình đáy ống (-1m); dài 15m.

Công ty KTCTTL Bắc Nam Hà cho biết: “Do biện pháp thi công dẫn dòng không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật đã gây tổn thất cục bộ rất lớn, lưu lượng thiết kế dẫn dòng chỉ đạt gần 3m3/s (bằng 20% lưu lượng thiết kế dẫn dòng của kênh Biên Hoà). Nếu mưa lớn thì toàn bộ diện tích lúa mùa (phía thượng lưu đập) với khoảng 2.000 ha của 5 xã thuộc lưu vực tiêu của trạm bơm Cổ Đam sẽ bị ngập úng kéo dài, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp và dân sinh trong vùng.

Ông Nguyễn Văn Dũng – GĐ Cty KTCTTL Bắc Nam Hà khẳng định: “Trước khi tiến hành chặn dòng sông Biên Hoà, Cty Đầu tư xây dựng và Phát triển Xuân Thành không xin phép Cty Bắc Nam Hà và Bộ NNPTNT”.

Trong khi đó, Thông tư số 21//2011/TT-BNNPTNT ngày 6/4/2011 của Bộ NN-PTNT quy định về việc cấp phép cho các hoạt động trong phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi nêu rõ: “Bộ NN-PTNT là cơ quan cấp phép cho đơn vị thi công”. Mặc dù Công ty Bắc Nam Hà đã đề nghị được xem hồ sơ cấp phép, nhưng Cty Xuân Thành không cung cấp.
 

Phớt lờ chỉ đạo của UBND và Sở NN-PTNT

Ghi nhận tại hiện trường, PV NNVN nhận thấy phía thượng lưu đập ngăn sông Biên Hoà (mà Cty Xuân Thành thi công khi chưa có đồng ý của Bộ NN-PTNT) ngập ngụa bèo rác. Những thảm lục bình ken đặc mặt sông, dài hàng trăm mét. Nguyên nhân là do miệng cống phía dưới quá nhỏ và được đặt thấp hơn mực nước. Những vật cản phía trên không thể lọt qua.

Công ty Xuân Thành lắp đặt các dây cống tiêu trên sông Biên Hoà rất nhỏ, không đảm bảo phòng chống lũ trong mùa mưa.

Một người dân sống cạnh đó cho biết, vào mùa mưa, nước sông dâng cao, lục bình, bèo rác từ thượng nguồn đổ về đây nhiều không thể đếm xuể. Chúng bị ứ đọng trước họng cống với độ dài 200 – 300 mét là chuyện bình thường.

Ngay sau khi nhận được kiến nghị của Cty KTCTTL Bắc Nam Hà, ngày 21/8/2012, UBND tỉnh Hà Nam đã có văn bản số 1350 về xử lý việc gây ách tắc dòng chảy, đảm bảo tiêu úng nội đồng trong quá trình triển khai thực hiện Dự án giao thông trọng điểm huyện Thanh Liêm do Phó Chủ tịch Nguyễn Xuân Đông ký (hiện nay ông Đông giữ chức Chủ tịch UBND tỉnh Hà Nam).

Theo đó, UBND tỉnh Hà Nam giao đích danh Ban Quản lý dự án các công trình trọng điểm của tỉnh (chủ đầu tư dự án) khẩn trương nghiên cứu, chỉ đạo đơn vị thi công đường 495B thực hiện theo đề nghị của Cty KTCTTL Bắc Nam Hà, đảm bảo tiến độ thi công công trình giao thông nhưng vẫn phải đáp ứng được yêu cầu công tác phòng chống lụt bão, phục vụ sản xuất, dân sinh, thực hiện theo đúng quy định pháp luật và có văn bản báo cáo kết quả, tình hình thực hiện gửi UBND tỉnh trước ngày 30/8/2012.

Tuy nhiên sau đó, đơn vị thi công tuyến đường 495B chỉ lắp đặt thêm 2 dây cống, nâng mặt cắt ướt (diện tích chiếm nước) thiết kế là 15,7 m2. Thực tế, đây chỉ là việc làm chiếu lệ theo kiểu “dán bùa luồn kèo” để đối phó với chỉ đạo của UBND tỉnh Hà Nam. Bởi theo thông số kỹ thuật của sông tiêu Biên Hoà thuộc địa bàn xã Liêm Sơn theo thiết kế: B đáy =15m, cao trình đáy -2m, mặt cắt ướt thiết kế = 63m2.

Sau khi kiểm tra thực tế tình hình, ngày 2/8/2013 Sở NN-PTNT Hà Nam ban hành văn bản về việc giải toả ách tắc, khơi thông dòng chảy hệ thống kênh tiêu trên địa bàn tỉnh Thanh Liêm nêu rõ: “Kênh (sông) tiêu Biên Hoà tại vị trí giao cắt với đường 495B do Cty Xuân Thành đang thi công, đặt 5 khẩu cống không đủ lưu lượng tiêu thoát nước, làm chênh lệch mực nước thượng, hạ lưu 50 cm”.

Đồng thời, Sở NN-PTNT  cũng yêu cầu bổ sung thêm cống tiêu thoát nước tại kênh tiêu Biên Hoà (đoạn giao cắt với đường 495B).